Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της ανομίας και της παραβατικότητας στη Μύκονο ήταν για την κυβέρνηση το αδίστακτο χτύπημα στον αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, γεγονός που σήμανε κόκκινο συναγερμό στο Μέγαρο Μαξίμου και οδηγεί στη λήψη δραστικών μέτρων για την πάταξη των ακραίων φαινομένων τρομοκρατίας αλλά και της συστηματικής αυθαιρεσίας.
Ενάντια σε ένα βασίλειο δοσοληψίας κάθε μορφής που παντρεύει την εμπειρία ενός μοναδικού τουριστικού προϊόντος με την ασυδοσία, τη μαφία και τους εκβιασμούς, με κίνδυνο ακόμη και ανθρώπινες ζωές, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και συλλογικά η κυβέρνηση θα επιχειρήσουν να βάλουν τάξη τις επόμενες μέρες.
Η αρχή θα γίνει με τη διερεύνηση 40 καταγγελιών με ονόματα και διευθύνσεις που έχουν γίνει απευθείας στο υπουργείο, ενώ υπάρχουν δεκάδες αντίστοιχες καταγγελίες που έχουν διαβιβαστεί στην Πολεοδομία Σύρου. Στόχος είναι ο έλεγχος της αυθαιρεσίας στο νησί και η επιβολή κυρώσεων στους παραβάτες που συνεχίζουν να περιφρονούν τους νόμους που ισχύουν στην υπόλοιπη χώρα και που η απουσία του κράτους -μετά και την περίπτωση των Τεμπών- μπορεί να οδηγήσει σε οδυνηρά αποτελέσματα.
Κάποιες από αυτές τις καταγγελίες, περί τις 221, έχουν ελεγχθεί ήδη από την Πολεοδομία Σύρου και γι’ αυτές έχουν υποβληθεί πρόστιμα αυθαιρέτων ύψους 20 εκατ. ευρώ και 10 εκατ. ευρώ πρόστιμα διατήρησης. Ουδείς όμως είναι σε θέση να τεκμηριώσει πόσα από αυτά πληρώνονται και εξυπηρετούνται.
Για τον έλεγχο των αυθαιρεσιών θα επιστρατευτούν μεικτά κλιμάκια της Οικονομικής Αστυνομίας, των επιθεωρητών Δόμησης αλλά και των επιθεωρητών Περιβάλλοντος, αρχής γενομένης από την επόμενη εβδομάδα. Οπως αναφέρει στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, στόχος είναι μέχρι το καλοκαίρι να έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος των ελέγχων. Το υπουργείο, όπως σημειώνει, με το πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή δίνει τη δυνατότητα στους επιθεωρητές Περιβάλλοντος να ενισχύσουν τον ελεγκτικό μηχανισμό των αυθαιρεσιών.
Ομως ο έλεγχος δεν είναι αρκετός αν η πολιτεία δεν καταφέρει να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό τρόπο την αυθαιρεσία και αν δεν θωρακιστεί με εργαλεία και μηχανισμούς που θα εντοπίζουν τα αυθαίρετα και θα αποτρέπουν τη δημιουργία νέων. Οι μηχανισμοί αυτοί μέχρι σήμερα έχουν σοβαρές αδυναμίες, αφού στη Μύκονο έχουν προ πολλού παραβιαστεί οι κόκκινες γραμμές. Είναι κοινό μυστικό ότι έχουν εντοπιστεί κτίσματα που ανεγέρθηκαν μετά το 2011 -η ημερομηνία που έχει χαραχθεί ως κόκκινη γραμμή από τον νόμο για την πάταξη της αυθαίρετης δόμησης- χωρίς να έχουν υποστεί κανέναν έλεγχο και καμία κύρωση.
«Θα πάρουμε δορυφορικές φωτογραφίες του 2011 και θα τις συγκρίνουμε με φωτογραφίες του σήμερα, προκειμένου να εντοπίσουμε τις μεταβολές και να γίνουν διασταυρώσεις. Στη συνέχεια, θα επισκεφθούμε αυτά τα κτίσματα με σκοπό να γίνει αξιολόγηση των δεδομένων μέσα από τις φωτογραφικές απεικονίσεις και εν συνεχεία συστηματικοί έλεγχοι στο πεδίο», λέει ο κ. Σκρέκας.
Τρεις περιόδοι στο μικροσκόπιο
Με βάση το σχέδιο που έχουν καταρτίσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και τα συναρμόδια υπουργεία, οι έλεγχοι στο νησί θα γίνουν σε τρεις διαφορετικές χρονικά περιόδους. Η πρώτη θα είναι προ της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) του νησιού το 2005, η δεύτερη περίοδος θα ξεκινά από τις 28 Ιουλίου 2011 που ξεκινά η ισχύς του νόμου για τα αυθαίρετα και η τρίτη περίοδος θα αφορά την κατάσταση σήμερα.
«Θα μελετήσουμε με αεροφωτογραφίες, δορυφορικές φωτογραφίες αλλά και drones τι υπήρχε προ της ΖΟΕ και μετά τη ΖΟΕ που υπάρχουν απαγορεύσεις. Τι δημιουργήθηκε μέχρι το 2011. Για παράδειγμα, αν υπήρχε κάποιο κτίριο που θα μπορούσε να χτιστεί ένα αυθαίρετο και εν δυνάμει να γίνει υπαγωγή στον νόμο των αυθαιρέτων. Και τρίτον, να δούμε τι έχει γίνει μετά το 2011», αναφέρουν αρμόδιες πηγές του υπουργείου.
Αφού ολοκληρωθούν οι έλεγχοι αυτοί, θα διαπιστωθεί αν υπάρχουν ή όχι οικοδομικές άδειες και όπου δεν υπάρχουν, αν έγιναν υπαγωγές, οι οποίες προβλέπεται να ελεγχθούν. Και το κυριότερο, τι χτίστηκε μετά το 2011 που με βάση τον νόμο δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, από τον Οκτώβριο του 2018 που τέθηκε σε εφαρμογή το ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης των οικοδομικών αδειών έως σήμερα, για τη Μύκονο έχουν καταχωρηθεί 5.450 αιτήσεις αδειών κάθε κατηγορίας (συμπεριλαμβανομένων των αδειών μικρής κλίμακας, αναθεωρήσεων κ.ά.).
Σε ό,τι αφορά τα αυθαίρετα, από τον Αύγουστο του 2011 μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί 7.600 δηλώσεις, οι οποίες βρίσκονται σε όλα τα στάδια. Οι δηλώσεις αυτές υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν σε πάνω από 1.400.000 παράνομα τετραγωνικά, τα οποία είναι δηλωμένα και εντοπισμένα μαζί με εκείνα που άλλαξαν χρήση!
Γ. Στασινός (ΤΕΕ): «Λύσεις υπάρχουν»
Η υπόθεση του άτυχου αρχαιολόγου που δέχτηκε την άγρια επίθεση είναι μία από τις πολλές που έχει να επιδείξει το πλούσιο αστυνομικό δελτίο της Μυκόνου που αποδεικνύει συστηματικά πλέον ότι μέσα στη μαγεία του κυκλαδίτικου τοπίου υπάρχει και ένα άλλος, σκληρός και αδίστακτος (υπο)κόσμος.
Προ διετίας, γνωστός μεσίτης του νησιού είχε δεχθεί μαφιόζικη επίθεση έξω από το σπίτι του, με τον ίδιο να δηλώνει ότι επρόκειτο για «αντίποινα», καθώς εμφανιζόταν να είχε παραδώσει φάκελο στις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, με ονομαστικές αναφορές για 100 περιπτώσεις αυθαιρεσιών σε βίλες, ξενοδοχεία και γνωστά καταστήματα του νησιού.
Ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γιώργος Στασινός υποστηρίζει ότι υπάρχουν λύσεις για να αντιμετωπιστεί η αυθαιρεσία της Μυκόνου και το ΤΕΕ δηλώνει έτοιμο να συστρατευτεί στην εφαρμογή τους. «Αν θέλουμε πραγματικά να ελέγξουμε την αυθαιρεσία, θα πρέπει να δούμε τι έχει χτιστεί στη Μύκονο από το 2011 μέχρι σήμερα». Οπως αναφέρει, οι δορυφορικές φωτογραφίες και μάλιστα με χρήση ανά τακτά διαστήματα (π.χ. τρεις φορές τον χρόνο) σε συνδυασμό με τις διασταυρώσεις από το ηλεκτρονικό σύστημα αδειών e-Αδειες του ΤΕΕ αποδεικνύουν αν ένα κτίσμα έχει οικοδομική άδεια ή όχι ώστε να επιβάλλονται, όπου υπάρχουν παραβάσεις, οι σχετικές κυρώσεις.
Ως πρόσθετο μέτρο ο κ. Στασινός αναφέρει ότι σε περιοχές με ιδιαιτερότητες και συνεχή κρούσματα αυθαιρέτων όπως είναι η Μύκονος, η πολιτεία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί και σταθμούς με drones σε μόνιμη βάση που θα «σαρώνουν» ανά τακτά διαστήματα μια περιοχή και θα κάνουν συγκρίσεις με τις αεροφωτογραφίες του 2011 για να εντοπίσουν τις διαφορές.
Οσοι εκτιμούν ότι υπάρχουν κενά στις αεροφωτογραφίες πριν αλλά και μετά το 2011, επομένως δυσχεραίνουν το έργο εντοπισμού των παραβατών για κάποια χρόνια, η απάντηση που δίνεται από αρμόδια χείλη είναι ότι υπάρχουν λύσεις, αρκεί να ασχοληθεί όπως αρμόζει στις περιστάσεις η πολιτεία για να τις αξιοποιήσει.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ αναφέρει ότι από το 2024 θα είναι έτοιμο ένα νέο ηλεκτρονικό σύστημα, στο οποίο θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά οι καταγγελίες με την καταβολή ενός παραβόλου. Αν βρεθεί αυθαίρετο, το παράβολο θα επιστρέφεται και αυτόματα θα επιλαμβάνονται οι ελεγκτές δόμησης.
Οι αυτοψίες και τα προβλήματα
Ωστόσο, η έννοια του ελέγχου στη Μύκονο δεν είναι μια συνηθισμένη υπόθεση ελεγκτή – ελεγχομένου. Οι απειλές, οι τραμπουκισμοί και ο εκφοβισμός λειτουργούν αποτρεπτικά και σε κάθε περίπτωση αποδυναμώνουν την ένταση των ελέγχων που απαιτούνται σε ένα νησί με τεράστια οικοδομική δραστηριότητα.
«Οι έλεγχοι γίνονται, όμως σημασία έχει σε τι βάθος και πόσο ρεαλιστικοί είναι», αναφέρει παράγοντας με γνώση του μεγέθους της αυθαιρεσίας στη Μύκονο. Οπως λέει, δεν είναι αρκετοί, δεν αφορούν το σύνολο και δεν ξέρουμε και σε τι επίπεδο γίνονται. «Μπορεί κάποιος να πάει για έλεγχο και να γράψει τα μισά από αυτά που είδε, επομένως ενώ το πρόστιμο θα μπορούσε να είναι πολλαπλάσιο, είναι τελικά πολύ μικρότερο». Οπως επίσης να γίνει μια αυτοψία σε μια οικοδομή, να ολοκληρωθεί ο έλεγχος και η αυθαιρεσία είτε να έχει γίνει χωρίς να τη «δει» ο επιθεωρητής ή να γίνει μετά τον έλεγχο.
Τα όρια ανομίας κάποιες φορές είναι δυσδιάκριτα. Μόνο ένας ενδελεχής έλεγχος θα μπορούσε να βγάλει λαβράκια. Συμβαίνει επίσης πολλές φορές, ολόκληρες κατασκευές σε αιγιαλούς και παραλίες να ξηλώνονται όταν επίκειται έλεγχος γιατί υπάρχει ένα σύστημα ειδοποιήσεων που ενημερώνει, με αποτέλεσμα όταν φτάνουν επιτόπου οι επιθεωρητές να μην υπάρχει παρανομία. Και όταν φεύγουν, να ξαναστήνονται οι προσωρινές κατασκευές! Υπάρχουν όμως και έλεγχοι που αποδίδουν και επιβάλλουν πρόστιμα, τα οποία πληρώνονται. «Είναι λογικό όταν τζιράρεις αστρονομικά ποσά να αδιαφορείς για τα πρόστιμα όσο ψηλά και να είναι», αναφέρει μηχανικός που δουλεύει στις Κυκλάδες.
Οι παραβάσεις αφορούν τόσο αυθαιρεσίες σε βίλες και κατοικίες τις οποίες εν συνεχεία οι παραβάτες τακτοποιούν και βέβαια beach bars και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που καταλαμβάνουν παραλίες και αιγιαλό.
«Η αυθαίρετη δόμηση υπερκαλύπτεται από τη χρήση», αναφέρει μηχανικός της Μυκόνου, επισημαίνοντας ότι χτίζεις ένα αυθαίρετο και το συμφέρον σου είναι να πληρώνεις ένα ενοίκιο στο κράτος (πρόστιμο) για να το διατηρείς, αφού η χρήση του σε ανταμείβει με πολλαπλάσια αξία. Η πολιτεία, με τη σειρά της, επικροτεί μέχρι σήμερα αυτή την πολιτική αφού οι μπουλντόζες αποσύρθηκαν προ διετίας από τον Νομό Λασιθίου από την εκτέλεση πρωτοκόλλων κατεδάφισης με το πρόσχημα της πανδημίας!
Από το 2012, που εφαρμόστηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο στη γειτονική Πάρο, ο Βασίλης Κουμούσης, μηχανικός με μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα σε Πάρο και Αντίπαρο, αναφέρει ότι στο νησί υπάρχει ένα νοικοκύρεμα: «Εχουμε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, χρήσεις γης, περιορισμούς στους όρους δόμησης για καταφύγια άγριων ζώων και στην εκτός σχεδίου ζώνη έχουν απαγορευτεί οι πισίνες, οι οποίες κατασκευάζονται ως υδάτινο στοιχείο με χαμηλό βάθος».
Ο κ. Κουμούσης επιβεβαιώνει τη μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα που παρατηρείται στο νησί, το οποίο απέκτησε δική του ΥΔΟΜ (Υπηρεσία Δόμησης), που μέχρι σήμερα υπαγόταν στην Πολεοδομία Νάξου μαζί με 8 Κυκλαδονήσια. Ωστόσο, επειδή το 75% των αδειών αφορούσε την Πάρο και την Αντίπαρο, το νησί μπορεί να δικαιολογήσει τη δική του ΥΔΟΜ, κάτι που έχει ζητήσει και ο δήμαρχος Μυκόνου για να αναστήσει τη δική του Υπηρεσία Δόμησης.
Θεοδωρικάκος: Οι νόμοι είναι νόμοι για όλους και παντού
«Ο νόμοι είναι νόμοι και ισχύουν για όλους, απαράβατα. Για όλους και παντού. Στο πλαίσιο αυτό, απαντάμε στις προκλήσεις με αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα. Τα προηγούμενα χρόνια ενισχύσαμε τις δυνάμεις και τα υλικοτεχνικά μέσα στη Μύκονο. Δυστυχώς, ορισμένοι φαίνεται ότι δεν κατάλαβαν το μήνυμα. Γι’ αυτό προσθέτουμε το επόμενο χρονικό διάστημα 100 αστυνομικούς σταδιακά. Παράλληλα, θα πραγματοποιούνται ειδικές αστυνομικές επιχειρήσεις από διάφορες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. για την αντιμετώπιση κάθε είδους απειλής. Οποιοι νομίζουν ότι είναι ή το παίζουν “αφεντικά”, όσοι τολμούν ξυλοδαρμούς, απειλές και άλλες παράνομες πρακτικές θα αντιμετωπίσουν τις συνέπειες του νόμου. Δεν επιτρέπουμε σε κανέναν να συκοφαντεί τον ελληνικό τουρισμό, δεν επιτρέπουμε σε κανέναν να δυσφημεί την πατρίδα μας. Δεν πρόκειται για μια αντανακλαστική αντίδραση. Κινούμαστε με βάση το συνολικό και οργανωμένο σχέδιό μας για την ασφάλεια των πολιτών, για την ενίσχυση του τουρισμού και των αναπτυξιακών προοπτικών για περισσότερες θέσεις εργασίας και εισόδημα για εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Ενισχύουμε τις δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. με 1.188 αστυνομικούς στα αεροδρόμια και τις λοιπές πύλες εισόδου και εξόδου στη χώρα μας. Η Ελλάδα δεν είναι μόνο μια όμορφη χώρα, αλλά και ένας απολύτως ασφαλής προορισμός. Ενα ακόμη από τα πλεονεκτήματα του ελληνικού τουρισμού».
Διαβάστε ακόμη
Η Amazon επενδύει στην Ελλάδα και στο δορυφορικό Διαδίκτυο (pics)