Μέχρι τώρα είναι ο EuroAsia Interconnector των 1.208 χιλιομέτρων, για την ένωση των ηλεκτρικών δικτύων του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας, που έχει απασχολήσει ευρέως την επικαιρότητα, είτε με τις εξελίξεις σε επίπεδο ωρίμανσης, είτε και με τις κόντρες στο φόντο των τεχνικών προδιαγραφών -και τελικά του ελέγχου- σε διάφορα στάδια του.
Στη σκιά αυτού του φιλόδοξου σχεδίου, βρίσκεται ένα… ακόμη πιο φιλόδοξο, που υπόσχεται να ενώσει αντίστοιχα τα ηλεκτρικά δίκτυα της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας.
Ο EuroAfrica Interconnector ανήκει ως ιδέα και διαχείριση σε μια ξεχωριστή εταιρεία από τον EuroAsia, την οποία ωστόσο «τρέχουν» τα ίδια πρόσωπα, με επικεφαλής τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου Γ. Κασουλίδη ως πρόεδρο του Συμβουλίου Στρατηγικής και τον Κύπριο επιχειρηματία Νάσος Κτωρίδη ως Διευθύνοντα Σύμβουλο.
Ο EuroAfrica Interconnector αποτελεί ένα δυσκολότερο project, καθώς το μήκος του θα είναι 1396 χιλιόμετρα, το καλώδιο θα ποντιστεί σε ανώτατο βάθος μέχρι 3.000 μέτρα (όσο 8 φορές το Empire State και 9 φορές ο πύργος του Άιφελ), ενώ η επένδυση (για το πρώτο στάδιο) θα φτάσει τα 2,5 δις ευρώ.
«Κλειδώνει» η πολιτική υποστήριξη
Η πολιτική υποστήριξη στο project από πλευράς των τριών εμπλεκομένων χωρών θεωρείται δεδομένη και εκφράστηκε τον Οκτώβριο του 2020, μέσα από την Τριμερή Διακήρυξη που εξέδωσαν οι Πρόεδροι της Κύπρου και της Αιγύπτου Νίκος Αναστασιάδης και Abdel Fattah El Sisi καθώς και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε αυτήν δηλώθηκε η υποστήριξη για τη δημιουργία του EuroAfrica που προωθεί την τριμερή συνεργασία και ενισχύει την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού, όχι μόνο των εμπλεκόμενων χωρών αλλά και της Ευρώπης.
Πριν λίγες ημέρες, η Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Ν. Πηλείδου προανήγγειλε ότι σύντομα θα υπογραφεί το Μνημόνιο Συναντίληψης μεταξύ των αρμόδιων Υπουργών των τριών χωρών, όπως έγινε και με τον EuroAsia.
Παράλληλα, όπως δηλώνεται από την ομώνυμη εταιρεία, η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν υπογράψει μια σειρά Διακυβερνητικών Συμφωνιών (IGAs) για την υποστήριξη του EuroAfrica Interconnector, ενώ το έργο έχει την έγκριση των εθνικών ρυθμιστικών αρχών ενέργειας και άλλων φορέων.
Στην ιστοσελίδα της εταιρείας του EuroAfrica Interconnector αναφέρεται ότι το project «εισέρχεται στη φάση κατασκευής του καλωδίου και των σχετικών εγκαταστάσεων που θα πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις (Κύπρος-Αίγυπτος, Κύπρος-Ελλάδα)» καθώς και ότι «η πραγματική κατασκευαστική δραστηριότητα κατά μήκος της διαδρομής διασύνδεσης αναμένεται να διαρκέσει μεταξύ 12 και 24 μηνών».
Τονίζεται μάλιστα ότι έχει γίνει πρόβλεψη για συνεργασία με άλλες εταιρείες και φορείς, -για οπτικές ίνες, αγωγούς κλπ-, ενώ επισημαίνεται ότι «η κατασκευή του καλωδίου θα προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις στις χώρες υποδοχής του EuroAfrica Interconnector, με δημιουργία θέσεων εργασίας και μακροπρόθεσμες επενδύσεις άνω των 10 δις ευρώ σε αξία».
Η διαδρομή του καλωδίου και το χρονοδιάγραμμα
Η διαδρομή του καλωδίου θα ξεκινάει από τη Νταμιέττα της Αιγύπτου και θα διανύει υποθαλάσσια 498 χιλιόμετρα μέχρι τον σταθμό της Κοφινού στην Κύπρο. Από εκεί θα κατευθυνθεί στην Κορακιά της Κρήτης διανύοντας άλλα 898 χιλιόμετρα. Το καλώδιο θα συνδέεται προφανώς με την ολοκληρωμένη μέχρι τότε μεγάλη διασύνδεση Κρήτης-Αττικής μέσω της οποίας θα φτάνει στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Η αρχική δυναμικότητα (Στάδιο 1) θα είναι 1000 MW με την μελλοντική προοπτική διπλασιασμού της στα 2.000 MW.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, προβλέπεται ότι το κομμάτι Κύπρος-Αίγυπτος θα τεθεί σε λειτουργία τον Δεκέμβριο του 2022 και το κομμάτι Κύπρος-Κρήτη τον Δεκέμβριο του 2023. Στόχος που κρίνεται υπερβολικά φιλόδοξος εάν ληφθεί υπόψη ότι ο πολύ πιο «ώριμος» EuroAsia Interconnector αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2025.
Τα «ρεκόρ», τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τα μεγάλα συμβόλαια
Το project, με βάση τα σημερινά χαρακτηριστικά του, καταγράφει δύο σημαντικά «ρεκόρ» καθώς θα είναι το μεγαλύτερο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης στον κόσμο, αλλά και αυτό που θα έχει ποντιστεί στο μεγαλύτερο βάθος από οποιοδήποτε άλλο.
Επιπρόσθετα, το καλώδιο διασύνδεσης θα είναι θαμμένο τουλάχιστον δύο μέτρα κάτω από το έδαφος και επομένως αόρατο για ολόκληρη τη διαδρομή, ενώ μόνο οι συνοδευτικές-υποστηρικτικές εγκαταστάσεις θα βρίσκονται πάνω από το έδαφος.
Το έργο εκτός από το καλώδιο των 1396 χιλιομέτρων θα περιλαμβάνει τρεις σταθμούς μετατροπής (converter stations) στην Αίγυπτο, την Κύπρο και την Ελλάδα, καθώς και multi terminal operation.
Ήδη, πάντως, «αναδύονται» τα πρώτα μεγάλα συμβόλαια που προσελκύουν το ενδιαφέρον των ισχυρών παικτών της ενεργειακής αγοράς, αλλά και οι πρώτες συμφωνίες.
Έτσι, στις 27 Απριλίου του 2020 η εταιρεία του EuroAfrica Interconnector ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε απευθείας διαπραγματεύσεις με τη Siemens για όλο το «πακέτο» (Engineering, Procurement, Construction, Installation) που αφορά το σταθμό μετατροπής (VSC Converter Station) στην Aίγυπτο και ο οποίος θα συνδεθεί με τον αντίστοιχο στην Kοφινού της Kύπρου. Με βάση την προκήρυξη που είχε δημοσιευθεί στις 6 Απριλίου 2020, ο προϋπολογισμός του συγκεκριμένου σκέλους έφτανε τα 270 εκατ. ευρώ.
Την ίδια ημέρα (6 Απριλίου 2020) βγήκε στον αέρα και η προκήρυξη (EPCI) για την προμήθεια των καλωδιακών συστημάτων (HVDC Cable Systems) του τμήματος Αιγύπτου-Κύπρου, προϋπολογισμού 650 εκατ. ευρώ. Το έργο αναλύεται σε δύο σκέλη των 325 εκατ. ευρώ έκαστο για τους δύο πόλους, συμπεριλαμβανομένων των συνοδευτικών υποδομών στην υποθαλάσσια διαδρομή (498 χλμ, με μέγιστο βάθος 2.200 μέτρα), όσο και στη χερσαία (μέχρι τους σταθμούς μετατροπής) που υπολογίζεται σε 5 χλμ για την Αίγυπτο και 11 χλμ για την Κύπρο.