Ήταν μόλις 18 ετών όταν ο Ολλανδός Μπόγιαν Σλατ δημιούργησε το 2013 σύστημα καθαρισμού των ωκεανών σε μία προσπάθεια να συγκεντρώσει όσα περισσότερα πλαστικά απόβλητα μπορούσε από το «Μεγάλο Σκουπιδότοπο» που σχηματίστηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό από τόνους απορριμμάτων που έχουν καταλήξει στο σημείο εδώ και δεκαετίες. Το 1997 ο ωκεανογράφος Τσαρλς Μουρ ενώ διέσχιζε τον ωκεανό ανάμεσα στη Χαβάη και την Καλιφόρνια ανακάλυψε τη μεγαλύτερη «δίνη σκουπιδιών του Ειρηνικού» που αποτελείτο μόνο από πλαστικό: Δίχτυα, οδοντόβουρτσες, χτένες, αναπτήρες, κούκλες, σακούλες, μπουκάλια.
Η «όγδοη ήπειρος» όπως είναι το προσωνύμιό της λόγω της έκτασής της ξεπερνά κατά έξι φορές τον όγκο του πλαγκτόν, ενώ τα αντικείμενα εντοπίζονται σε βάθος 4 έως 2.000 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας με τα μικροπλαστικά να αποτελούν το 56-80% του συνόλου του που πλέει στην επιφάνεια της θάλασσας.
Ο Σλατ με την εταιρία του The Ocean Cleanup επιχειρεί να αναπτύξει και να θέσει σε εφαρμογή τεχνολογία και τρόπους για την απομκρυνση των πλαστικών απορριμμάτων και άλλων σκουπιδιών από τον ωκεανό.
Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας το σύστημα που έχει αναπτυχθεί αποτελείται από ένα πλωτό φράγμα μήκους περίπου 2,2 χλμ., το οποίο είναι συνδεδεμένο σε δύο αργά κινούμενα σκάφη. Το φράγμα αυτό διαθέτει φίλτρο, σαν σήτα, που εκτείνεται 4 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας εκεί όπου συναντάται το μεγαλύτερο μέρος των πλαστικών απορριμμάτων.
Οι προσπάθειες της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης αποδίδουν καρπούς αφού μέχρι στιγμής η ομάδα έχει κατορθώσει να συλλέξει περισσότερους από 8,5 τόνους σκουπιδιών.
«Έχουμε αφαιρέσει πάνω από 8 τόνους σκουπιδιών από τους ωκεανούς και τα ποτάμια παγκοσμίως. Ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, χάρη στις δικές σας δωρεές, μικρές και μεγάλες, έχει γίνει πραγματικότητα όλο αυτό. Σας ευχαριστούμε», γράφουν σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα μέλη της οργάνωσης.
Παράλληλα, η ομάδα στην κομητεία Μπαλόνα Κρικ του Λος Άντζελες χρησιμοποιεί τη συσκευή Interceptor 007, η οποία έχει σχεδιαστεί για να εμποδίζει τα σκουπίδια να εισέλθουν στον ωκεανό.
«Σύμφωνα με την έρευνά μας, εκτιμάται ότι εκβάλλονται περίπου 28.800 κιλά πλαστικού ετησίως», αναφέρει το The Ocean Cleanup που εκτιμά ότι επιπλέουν περισσότερα από 1,8 τρισ. κομμάτια πλαστικού, συνολικού βάρους περίπου 80.000 τόνων.
Στόχος της οργάνωσης είναι να καθαρίσουν το 90% των πλαστικών στους ωκεανούς είτε αποτρέποντας τα απορρίμματα από τους ποταμούς να καταλήξουν στη θάλασσα, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Μπαλόνα Κρικ, είτε καθαρίζοντας ότι έχει ήδη συσσωρευτεί στον ωκεανό.
«Όταν οι ωκεανοί είναι καθαροί, μπορούμε να αποσυρθούμε», τονίζουν οι συντελεστές της ομάδας.
430 εκατ. τόνοι η ετήσια παραγωγή πλαστικού
Συνολικά 430 εκατ. τόνοι πλαστικού παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο εκ των οποίων τουλάχιστον 8 εκατ. τόνοι καταλήγουν στον ωκεανό. Σύμφωνα με τη WWF στην Ελλάδα καταλήγουν ετησίως περίπου 11.500 τόνους πλαστικού στη θάλασσα και συνολικά 570.000 τόνοι πλαστικού φτάνουν στη Μεσόγειο. Το μεγαλύτερο ποσοστό θαλάσσιας ρύπανσης, όμως, εντοπίζεται στη Νοτιοανατολική Ασία με 80% απορριμμάτων.
Όπως επισημαίνει το The Ocean Cleanup η χρήση πλαστικών και οι υποδομές διαχείρισης αποβλήτων διαφέρουν σε όλο τον κόσμο. Μόνο το 9% ανακυκλώνεται και περίπου το 22% των πλαστικών αποβλήτων παγκοσμίως είτε δεν συλλέγεται, είτε απορρίπτεται ακατάλληλα, είτε καταλήγει στις χωματερές.
Οι άνθρωποι στις χώρες με υψηλό εισόδημα καταναλώνουν το περισσότερο πλαστικό, αλλά τα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων είναι συνήθως αποτελεσματικά, το οποίο σημαίνει ότι παρότι παράγεται μεγάλη ποσότητα πλαστικού, παραμένει μακριά από το περιβάλλον. Στο μεταξύ, οι χώρες με χαμηλότερο εισόδημα συχνά καταναλώνουν λιγότερο πλαστικό, επομένως καταγράφονται χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ακόμα και αν η τοπική υποδομή διαχείρισης αποβλήτων είναι ελλιπής. Οι περισσότερες εκπομπές προέρχονται από χώρες μεσαίου εισοδήματος, όπου η χρήση πλαστικού αυξάνεται, αλλά η έλλειψη κατάλληλων συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων παρουσιάζει προκλήσεις.
Νέα οικοσυστήματα
Ωστόσο, στις προσπάθειες της οργάνωσης έρχεται να προστεθεί μία παράδοξη πραγματικότητα, καθώς σύμφωνα με μελέτη του 2021 στον σκουπιδότοπο εντοπίστηκαν περισσότερα από 40 είδη ζώων, τα οποία συνθέτουν ένα ξεχωριστό και ακμάζον οικοσύστημα. Μάλιστα, η απόπειρα καθαρισμού του μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον ιδιαίτερο αυτόν βιότοπο.
Δύο χρόνια αργότερα, ομάδα μελετητών κατέληξε ότι η δίνη σκουπιδιών φιλοξενεί παράκτια είδη, όπως μέδουσες και σφουγγάρια, που επιβιώνουν στον ανοιχτό ωκεανό και αναπαράγονται πάνω στο πλαστικό. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν, λοιπόν, πως αυτά τα είδη υπό φυσιολογικές συνθήκες δε θα μπορούσαν να επιβιώσουν καθώς τα σκουπίδια που επιπλέουν τους δίνουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν.
Photo: Instagram/theoceancleanup
Διαβάστε ακόμη
Τζεφ Μπέζος: Γιατί απαγορεύει τo PowerPoint στις συσκέψεις με τους συνεργάτες του
Ακρίβεια: Ποια προϊόντα επιβαρύνθηκαν περισσότερο από το shrinkflation (tweets + vid)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ