Ένα σημαντικό «όπλο» στη διαρκή μάχη για την προστασία του περιβάλλοντος θα έχουν στη διάθεσή τους το επόμενο διάστημα, τόσο οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς, όσο και εταιρείες, κοινωνικές ενώσεις, αλλά και οι πολίτες μεμονωμένα.
Εκτός από την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση απέναντι στην απειλή της κλιματικής αλλαγής αφενός, ταυτόχρονα όμως της συνεχιζόμενης περιβαλλοντικής καταστροφής με άμεσες επιπτώσεις στη υγεία των ανθρώπων, αξίζει να αναφερθεί ότι το περιβαλλοντικό έγκλημα μπορεί να είναι τόσο επικερδές όσο και η διακίνηση ναρκωτικών… Άρα αντίστοιχα δύσκολη είναι και η αντιμετώπισή του.
Το συγκεκριμένο «όπλο», βασίζεται στο έργο LIFE PROWhIBIT, συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει στόχο την πρόληψη και αποτροπή περιβαλλοντικών εγκλημάτων αποβλήτων με «έξυπνες» επιθεωρήσεις (Prevent of Waste Crime by Intelligence Based Inspections)
Πρόκειται για ένα υπο-πρόγραμμα με διάρκεια μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, το οποίο για τη χώρα μας έχει προϋπολογισμό 1,35 εκατ. ευρώ (χρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. με 739.570 ευρώ, σε ποσοστό 54,97% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού) και υλοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το «Πράσινο Ταμείο» και το IMPEL (Δίκτυο Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή και την επιβολή του Περιβαλλοντικού Δικαίου).
Οι ευρύτεροι στόχοι του προγράμματος
Το ΥΠΕΝ συντονίζει το έργο και συμμετέχει σε όλες σχεδόν τις δράσεις του, καθώς μέσω της υλοποίησης του στοχεύει στην ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής και ενός πληροφοριακού συστήματος, καθώς και στην ενίσχυση των ικανοτήτων και της ευαισθητοποίησης των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων και των πολιτών σχετικά με την καταπολέμηση του περιβαλλοντικού εγκλήματος αποβλήτων.
Ειδικότερα, το LIFE PROWhIBIT αποσκοπεί:
-στην αύξηση της ικανότητας των διαφόρων παραγόντων της αλυσίδας συμμόρφωσης και την εναρμόνιση της συνεργασίας μεταξύ τους,
-στην εντατικοποίηση των συνεργασιών, επιθεωρήσεων και δράσεων επιβολής,
-στην ανάπτυξη και επίδειξη καινοτόμων εργαλείων και τεχνολογιών πληροφορικής και στη δημιουργία ενός συνόλου δεδομένων σχετικά με την επιθεώρηση, τη διερεύνηση και τα νομικά περιστατικά του σχετικού με τα απόβλητα περιβαλλοντικού εγκλήματος, που θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη ‘έξυπνων’ προϊόντων πληροφοριών και αντίστοιχη επιβολή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας
-στη βελτίωση της ροής γνώσεων και πληροφοριών, μέσω της συμμετοχής των διαφόρων παραγόντων στην αλυσίδα συμμόρφωσης και στα υφιστάμενα δίκτυα (π.χ. IMPEL) και την καλύτερη κατανόηση των τάσεων και των προτύπων, προκειμένου να αναπτυχθούν προληπτικές πρωτοβουλίες και να διαταραχθεί η σχετική με τα απόβλητα περιβαλλοντική εγκληματικότητα,
-στην κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών και παροχής συστάσεων στους πολιτικούς ιθύνοντες για την πρόληψη και την καταπολέμηση των περιβαλλοντικών εγκλημάτων σε επίπεδο ΕΕ.
Η ψηφιακή πλατφόρμα και οι αναφορές
Είναι προφανές ότι βασική προτεραιότητα στο πλαίσιο αυτής της σημαντικής πρωτοβουλίας έχει η πρωτογενής πληροφόρηση-ενημέρωση των αρμόδιων κρατικών και αυτοδιοικητικών φορέων σχετικά με συγκεκριμένες υποθέσεις παράνομης διαχείρισης αποβλήτων. Τα πιο πιθανά πεδία αφορούν την παράνομη καύση, απόρριψη και εξαγωγή αποβλήτων, την παραβίαση αδειών, τη μη τήρηση κανονισμών κ.α.
Μία από τις κύριες συνεισφορές του έργου LIFE PROWhIBIT είναι η δημιουργία της ψηφιακής πλατφόρμας (stopwastecrime.gr- προσβάσιμη μέσω ιστοσελίδας και εφαρμογής για κινητά) που θα επιτρέπει την άμεση αναφορά μιας πιθανής υπόθεσης περιβαλλοντικού εγκλήματος αποβλήτων, καθώς και την αυτοματοποιημένη και βελτιστοποιημένη διαδικασία χειρισμού της από τις αρμόδιες αρχές.
Έτσι, όποιος (πολίτης ή φορέας) υποψιάζεται ακατάλληλη ή παράνομη απόρριψη/διαχείριση αποβλήτων, θα μπορεί να συμπληρώσει μια ηλεκτρονική φόρμα στην ψηφιακή πλατφόρμα, είτε μέσω της ιστοσελίδας είτε μέσω της εφαρμογής για κινητά. Εκτός της ηλεκτρονικής φόρμας το σύστημα θα επιτρέπει την υποβολή και τυχόν αποδεικτικών στοιχείων όπως έγγραφα, φωτογραφίες ή βίντεο.
Όλες οι ενέργειες που θα πραγματοποιούν οι αρμόδιες αρχές, θα καταγράφονται και θα τεκμηριώνονται στο σύστημα ηλεκτρονικά.
Προς το παρόν και μέχρι την πλήρη λειτουργία της πλατφόρμας η αναφορά κάποιας υπόθεσης γίνεται με τη συμπλήρωση σχετικής φόρμας προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και τις Περιφέρειες, την Αστυνομία, το Λιμενικό και την Εισαγγελία.
Στις 25 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, η εναρκτήρια συνάντηση για το έργο LIFE PROWhIBIT, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των εταίρων. Αυτοί παρουσίασαν τις προπαρασκευαστικές ενέργειες στις οποίες έχουν προβεί σε σχέση με την υλοποίηση του, ενώ συζητήθηκαν θέματα σχετικά με τη διαχείριση και την παρακολούθηση βάσει των προδιαγραφών του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE. Ακόμη, πραγματοποιήθηκαν παρουσιάσεις για τις διοικητικές δομές, τις προδιαγραφές επικοινωνίας και την οικονομική διαχείριση του έργου.
Στη συνέχεια οι εμπλεκόμενοι φορείς έχουν κινητοποιηθεί, παρά τις δυσκολίες της συγκυρίας λόγω της πανδημίας.
Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερο ρόλο διαδραματίζει και το «Πράσινο Ταμείο» που τις τελευταίες ημέρες έχει προχωρήσει στη σύναψη νέων ή την ανανέωση υφιστάμενων συμβάσεων, όπως για παράδειγμα για τον συντονιστή του έργου (για το «Πράσινο Ταμείο»), στα καθήκοντα του οποίου περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων ο καθορισμός των τεχνικών χαρακτηριστικών, η προμήθεια του πληροφοριακού συστήματος και η εφαρμογή (mobile App) καταγραφής και ανίχνευσης περιβαλλοντικού εγκλήματος αποβλήτων.