Τη διαφωνία της αγοράς συναντά η επικαιροποιημένη εισήγηση του ΑΔΜΗΕ για τη μεθοδολογία υπολογισμού του τέλους αγοράς εξισορρόπησης.
Αυτό προκύπτει από τη δημόσια διαβούλευση που οργάνωσε η ΡΑΕ και ολοκληρώθηκε την περασμένη Παρασκευή.
Το όλο θέμα βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και καιρό, καθώς η ΡΑΕ έθεσε την αρχική εισήγηση (την οποία κατάρτισε η Deloitte Business Solutions) του Διαχειριστή σε διαβούλευση τον περασμένο Ιούνιο.
Στη συνέχεια, στις 13 Οκτωβρίου ακολούθησε η επικαιροποιημένη εισήγηση του ΑΔΜΗΕ αναφορικά με την τροποποίηση του Κανονισμού Αγοράς Εξισορρόπησης σχετικά με τη μεθοδολογία υπολογισμού των μοναδιαίων χρεώσεων για τις συνιστώσες του τέλους αγοράς εξισορρόπησης, καθώς και των μηνιαίων χρεώσεων των συμμετεχόντων.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Κανονισμού Αγοράς Εξισορρόπησης, οι δαπάνες που σχετίζονται με τις υποχρεώσεις του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ για τη λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης, καθώς και ποσοστό απόδοσης επί των απασχολούμενων κεφαλαίων, ανακτώνται μέσω του τέλους αγοράς εξισορρόπησης, το οποίο επιβάλλεται στους παρόχους υπηρεσιών εξισορρόπησης και στα συμβαλλόμενα μέρη με ευθύνη εξισορρόπησης.
Αυτές οι παράμετροι συνθέτουν το Απαιτούμενο Έσοδο Αγοράς Εξισορρόπησης του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ, οι λεπτομέρειες για τον υπολογισμό και τη διαδικασία κατάρτισης του οποίου καθορίζονται με απόφαση ΡΑΕ.
Τι εισηγείται ο ΑΔΜΗΕ
Ο ΑΔΜΗΕ διατηρεί και στην επικαιροποιημένη εισήγησή του αυτή την κεντρική κατεύθυνση αναφέροντας ότι:
- Το Απαιτούμενο Έσοδο Αγοράς Εξισορρόπησης καθορίζεται ετησίως, πριν από την έναρξη κάθε έτους, μετά από πρόταση του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕκαι έγκριση της ΡΑΕ, λαμβάνοντας υπόψη διορθώσεις που αφορούν προηγούμενα έτη, εφόσον αυτό απαιτείται.
- Το Τέλος Αγοράς Εξισορρόπησης περιλαμβάνει δύο συνιστώσες, τη Συνιστώσα Αποκλίσεων και τη Συνιστώσα Ενέργειας, στις οποίες επιμερίζεται το Απαιτούμενο Έσοδο Αγοράς Εξισορρόπησης ως εξής: α) στη Συνιστώσα Αποκλίσεων του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης αντιστοιχεί το 20% του Απαιτούμενου Εσόδου Αγοράς Εξισορρόπησης, και β) στη Συνιστώσα Ενέργειας του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης αντιστοιχεί το 80% του Απαιτούμενου Εσόδου Αγοράς Εξισορρόπησης.
- Για την ανάκτηση του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης θεσπίζεται ενιαία μοναδιαία χρέωση για τη Συνιστώσα Αποκλίσεων και ενιαία μοναδιαία χρέωση για τη Συνιστώσα Ενέργειας, που εγκρίνονται από τη ΡΑΕ ετησίως, έπειτα από πρόταση του Διαχειριστή.
- Μέχρι την 10η Νοεμβρίου κάθε έτους ο Διαχειριστής υποβάλλει στη ΡΑΕ εισήγηση για το ύψος των μοναδιαίων χρεώσεων του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης για κάθε Συνιστώσα Χρέωσης για το επόμενο έτος, λαμβάνοντας υπόψη το εγκεκριμένο από τη ΡΑΕ Απαιτούμενο Έσοδο της Αγοράς Εξισορρόπησης.
- Το Τέλος Αγοράς Εξισορρόπησης υπολογίζεται μηνιαίως από το Διαχειριστή, ενώ εισπράττεται μηνιαίως από τον Φορέα Εκκαθάρισης και αποδίδεται στον Διαχειριστή.
- Ο Διαχειριστής του ΕΣΜΗΕ και ο Πράκτορας Μεταβίβασης εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης
- Κατ’ εξαίρεση των προβλεπομένων στον Κανονισμό, για τον καθορισμό των Μοναδιαίων Χρεώσεων του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης για το 2022, ο Διαχειριστής υποβάλλει στη ΡΑΕ εισήγηση 15 εργάσιμες ημέρες μετά την έγκριση του Απαιτούμενου Εσόδου Αγοράς Εξισορρόπησης.
- Για τον υπολογισμό των Μοναδιαίων Χρεώσεων του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης ο Διαχειριστής του ΕΣΜΗΕ χρησιμοποιεί τα διαθέσιμα ενεργειακά δεδομένα από την έναρξη λειτουργίας της Αγοράς Εξισορρόπησης, δηλαδή από την 1η Νοεμβρίου 2020, προβαίνοντας στις απαραίτητες αναπροσαρμογές όπου κρίνεται απαραίτητο
Στη δημόσια διαβούλευση επί της επικαιροποιημένης εισήγησης του ΑΔΜΗΕ συμμετείχαν η Ήρων Ενεργειακή, η Mytilineos, η Elpedison και η Optimus Energy.
Η Ήρων Ενεργειακή
Η Ήρων Ενεργειακή στις παρατηρήσεις της αναφέρει ότι σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό, πράγματι κάθε Διαχειριστής Συστήματος στο πλαίσιο της ανάκτησης του κόστους λειτουργίας του νομιμοποιείται να ανακτά είτε μέσω τιμολογίων δικτύου είτε άλλων ενδεδειγμένων μηχανισμών τις δαπάνες που θεωρούνται εύλογες, αποδοτικές και αναλογικές από την οικεία ρυθμιστική αρχή.
Επισημαίνει, ωστόσο, ότι, «όπως προκύπτει και από την έκδοση για το 2020 του “Balancing Report” από τον ENTSO-E 1, μόνο η Δανία φαίνεται να έχει υιοθετήσει την προσέγγιση ανάκτησης του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης μέσω θέσπισης μηνιαίων τελών στους συμμετέχοντες».
Αντιθέτως, όπως τονίζει «είναι εντυπωσιακό ότι οι περισσότεροι Διαχειριστές που εξετάζονται στο πλαίσιο της εν λόγω αναφοράς ανακτούν μέρος από τα κόστη που προκύπτουν από την ίδια τη λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης (balancing capacity & balancing energy) μέσω των Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος, με στόχο την κοινωνικοποίηση μέρους του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης και την αποφυγή της επιπλέον επιβάρυνσης των συμμετεχόντων σε αυτήν».
Η Ήρων επισημαίνει ότι «η ανάκτηση του κόστους λειτουργίας της αγοράς εξισορρόπησης σε αυτή τη χρονική συγκυρία όπου η δραστηριότητα της Προμήθειας δέχεται ασφυκτικές πιέσεις, είναι κατ’ ελάχιστον άστοχη».
Διευκρινίζοντας τη θέση της αναφέρει ότι «η θέσπιση ενός ακόμα τέλους το οποίο θα ανακτάται μέσω του ανταγωνιστικού σκέλους των χρεώσεων Προμήθειας, δημιουργεί ασυμμετρία μεταξύ των Προμηθευτών που δραστηριοποιούνται στην ίδια αγορά και δεδομένου ότι ο υπολογισμός του δεν είναι απόλυτα προβλέψιμος, θα λειτουργήσει αποκλειστικά και μόνο εις βάρος του ανταγωνισμού».
Προς αυτή την κατεύθυνση προτρέπει τη ΡΑΕ «που ως κύριο μέλημά της έχει την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, να προβληματιστεί ιδιαίτερα για την αναγκαιότητα θέσπισης της εν λόγω μεθοδολογίας, η οποία από τη μία δεν διασφαλίζει περισσότερο τη δραστηριότητα του Διαχειριστή αλλά από την άλλη λειτουργεί αποκλειστικά και μόνο επιβαρυντικά προς την δραστηριότητα της Προμήθειας».
Η Ήρων υπενθυμίζει ότι η ΡΑΕ με πρόσφατη απόφασή της θέσπισε νέα Μεθολογία Υπολογισμού του Απαιτούμενου Εσόδου, εισάγοντας κίνητρα μείωσης του κόστους του Διαχειριστή, κανόνες για την εκ των υστέρων αξιολόγηση έργων και δείκτες απόδοσης της αποδοτικής λειτουργίας του
Διαχειριστή.
Με βάση αυτά, η εταιρεία θεωρεί «άστοχη τη μη διεύρυνση της εν λόγω μεθοδολογίας και στη συνέχεια την εφαρμογή αυτής για την ανάκτηση της παράλληλης δραστηριότητας του Διαχειριστή σε σχέση με τη λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης».
Συμπληρωματικά η εταιρεία θεωρεί ότι:
1. Στο πλαίσιο της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ενέργειας η επιλεκτική επιβάρυνση κάποιων από τους Συμμετέχοντες που δραστηριοποιούνται σε αυτήν με κόστη ανάκτησης της δραστηριότητας των Διαχειριστών τους, ακυρώνει το σκοπό θέσπισης των συζευγμένων αγορών. Ειδικότερα, η ως άνω επιλογή δύναται να δημιουργήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους Συμμετέχοντες, των οποίων οι ρυθμιστικές αρχές της χώρας τους έχουν επιλέξει την ανάκτηση του κόστους της λειτουργίας των Διαχειριστών τους αποκλειστικά μέσω των Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος.
2. Ο επιμερισμός του κόστους ανάκτησης της αγοράς εξισορρόπησης είναι πολύ πιο λογικό να γίνεται στην βάση της τελικής κατανάλωσης και όχι στη βάση της ενέργειας εξισορρόπησης που γίνεται αντικείμενο συναλλαγής στην αγορά εξισορρόπησης. «Η αγορά εξισορρόπησης δεν λειτουργεί μεμονωμένα, αλλά συμπληρωματικά των χρονικά πρότερων αυτής αγορών προκειμένου να γίνει η τελική παράδοση του αγαθού της ενέργειας με τον πιο οικονομικό και αποδοτικό τρόπο στον τελικό καταναλωτή», όπως αναφέρει.
Η Ήρων καταλήγει ότι «είναι πολύ πιο ορθολογική η ενσωμάτωση του κόστους αυτής στις Χρεώσεις Χρήσης Συστήματος, αφού ο τελικός αποδέκτης του αγαθού της ενέργειας είναι ο καταναλωτής», υποστηρίζοντας ότι η ίδια λογική διαπνέει και τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό, ο οποίος, -στο άρθρο 23 που
διευκρινίζει τη μέθοδο επιμερισμού των κοινών δαπανών που προκύπτουν από τις συντονισμένες δραστηριότητες όλων των ΔΣΜ που συμμετέχουν στις ευρωπαϊκές πλατφόρμες-, υπολογίζει το ύψος των κοινών δαπανών επί τη βάσει της συνολικής κατανάλωσης της ενέργειας της κάθε χώρας και όχι επί
των ποσοτήτων της ενέργειας εξισορρόπησης που διαπραγματεύεται η κάθε μία από αυτές.
Η Mytilineos
Η Mytilineos, από την πλευρά της, θεωρεί ως «περισσότερο ορθολογικό το ποσό που ισούται με τη Συνιστώσα Ενέργειας να εισπράττεται μέσω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων καθόσον αφορά σε δαπάνες που αφορούν στο σύνολο της διακινούμενης ενέργειας προς ικανοποίηση των τελικώνκαταναλωτών ενώ το εκάστοτε ποσό που αφορά στη Συνιστώσα Αποκλίσεων να εισπράττεται από εκείνους που προκαλούν τις αποκλίσεις».
Εάν, ωστόσο, η ΡΑΕ προωθήσει την εφαρμογή της υπό διαβούλευση μεθοδολογίας τονίζει ότι θα πρέπει «να προτιμηθεί μεταξύ των εναλλακτικών που αναλύονται, ο πλήρης συμψηφισμός των αποκλίσεων ανά
συμμετέχοντα». Όπως αναφέρει «δεν προκύπτει κάποια πρόσθετη χρησιμότητα εάν γίνεται συμψηφισμός των αποκλίσεων ανά δραστηριότητα συμμετέχοντα».
Όσον αφορά στην πρόταση το Τέλος Αγοράς Εξισορρόπησης να επιμεριστεί κατά 80% στη Συνιστώσα Ενέργειας και κατά 20% στη Συνιστώσα Αποκλίσεων θεωρεί ότι «κινείται προς την λάθος κατεύθυνση και θα ήταν ορθότερο ο τρόπος επιμερισμού μεταξύ των δύο συνιστωσών να ακολουθήσει την αρχική πρόταση του Διαχειριστή, δηλαδή το Τέλος Αγοράς Εξισορρόπησης να επιμερίζεται κατά 50 % και στις δύο συνιστώσες».
Σύμφωνα με τη Mytilineos, η πρόταση της για τον συγκεκριμένο τρόπο επιμερισμού του Τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης επιτυγχάνει τους παρακάτω σκοπούς:
1. Λειτουργεί ως κίνητρο για την μείωση των αποκλίσεων, συνεπώς οδηγεί στην ελαχιστοποίηση του κόστους του συστήματος.
2. Επιβραβεύει τους συμμετέχοντες που δεν δημιουργούν αποκλίσεις σε σχέση με αυτούς που συστηματικά προκαλούν αποκλίσεις.
3. Επιβαρύνει τους συμμετέχοντες αναλογικότερα επί των αποκλίσεων που προκαλούν.
4. Η χρέωση είναι αναλογική με την χρήση των συστημάτων της Αγοράς Εξισορρόπησης.
Η Elpedison
Η Elpedison στις δικές της παρατηρήσεις τονίζει ότι «η προτεινόμενη μεθοδολογία καταλήγει σε Επιτρεπόμενο Έσοδο Αγοράς Εξισορρόπησης πολλαπλάσιο των αντίστοιχων που αφορούν την αγορά Επόμενης Ημέρας και την Ενδοημερήσια αγορά». Αυτό, όπως αναφέρει, «αποτελεί σαφή ένδειξη ύπαρξης αδυναμιών στην προτεινόμενη μεθοδολογία, η οποία και σε αυξημένο έσοδο οδηγεί και κυρίως αδυνατεί να πριμοδοτήσει μια διαρκώς βελτιούμενη λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης».
Επιπρόσθετα εκτιμά ότι «δυσανάλογη επιβάρυνση της αγοράς, όπως αυτή που προτείνεται, αποτελεί εκτός των άλλων σαφή ένδειξη μη αποδοτικής λειτουργίας».
Η εταιρεία κρίνει απαραίτητο να υλοποιηθούν διορθώσεις στην προτεινόμενη μεθοδολογία, «οι οποίες τελικά να καθιστούν εύλογο το υπολογιζόμενο Έσοδο», τονίζοντας ότι «οι απαιτούμενες παρεμβάσεις θα ισοδυναμούν με σαφές κίνητρο προς το Διαχειριστή της αγοράς εξισορρόπησης για περαιτέρω εξορθολογισμό των διαδικασιών και παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν σε συνεχείς βελτιώσεις και συμπίεση του κόστους λειτουργίας της αγοράς εξισορρόπησης».
Ειδικότερα, η Elpedison θεωρεί σκόπιμο «η είσπραξη της Συνιστώσας Ενέργειας του Επιτρεπόμενου Εσόδου να διατηρηθεί ως τμήμα των ρυθμιζόμενων χρεώσεων, διότι αφορά το σύνολο της Ενέργειας που απορροφούν οι καταναλωτές», ενώ «το μέρος που αφορά στις αποκλίσεις θα μπορούσε να συλλέγεται εκτός ρυθμιζόμενων χρεώσεων από τις οντότητες που προκαλούν αποκλίσεις».
Ακόμη επισημαίνει τη διαφωνία της για την πρόταση επιμερισμού του Τέλους σε ποσοστά 80% (Συνιστώσα Ενέργειας) και 20% (Συνιστώσα Αποκλίσεων) «καθώς δεν εκπέμπει το σωστό μήνυμα στην αγορά ήτοι την αποφυγή πρόκλησης αποκλίσεων όπου αυτό είναι εφικτό».
«Η συγκριτικά μικρότερη βαρύτητα της Συνιστώσας Αποκλίσεων επιφέρει δυσανάλογα μικρή επιβάρυνση των συμμετεχόντων που δημιουργούν τις αποκλίσεις» αναφέρει η εταιρεία προτείνοντας ισότιμη βαρύτητα των δύο Συνιστωσών.
Η Optimus Energy
Η Optimus Energy επισημαίνει ότι «στην επικαιροποιημένη εισήγηση του Διαχειριστή παραμένει το ετήσιο κόστος της τάξης των 10 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε σχεδόν διπλάσια χρέωση από αυτήν που εφαρμόζει το ΕΧΕ για τις 3 αγορές που διαχειρίζεται (Προθεσμιακή, Αγορά Επόμενης Ημέρας και
Ενδοημερήσια Αγορά)».
Παράλληλα, αναφέρει ότι «στο πλαίσιο της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ενέργειας η επιλεκτική επιβάρυνση κάποιων από τους Συμμετέχοντες που δραστηριοποιούνται σε αυτήν με κόστη ανάκτησης της δραστηριότητας των Διαχειριστών τους, ακυρώνει το σκοπό θέσπισης των συζευγμένων αγορών», καθώς και ότι «δύναται να δημιουργήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους Συμμετέχοντες των οποίων οι ρυθμιστικές αρχές της χώρας τους έχουν επιλέξει την ανάκτηση του κόστους της λειτουργίας των Διαχειριστών τους αποκλειστικά μέσω των Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος».
Έτσι προτείνει ο επιμερισμός του κόστους ανάκτησης της αγοράς εξισορρόπησης «να γίνεται στην βάση της τελικής κατανάλωσης και όχι στη βάση της ενέργειας εξισορρόπησης που συναλλάσσεται στην αγορά εξισορρόπησης» και να ενσωματώνεται στις Χρεώσεις Χρήσης Συστήματος, «αφού ο τελικός αποδέκτης του αγαθού της ενέργειας είναι ο καταναλωτής».
Πάντως, θεωρεί ότι «μεταξύ των δύο εναλλακτικών επιλογών στην επικαιροποιημένη εισήγηση του ΑΔΜΗΕ είναι απολύτως αναγκαίο να εφαρμοστεί η 2η επιλογή, δηλαδή o συμψηφισμός των αποκλίσεων ανά δραστηριότητα των συμμετεχόντων».
Τέλος, προτείνει τα χαρτοφυλάκια δοκιμαστικής λειτουργίας (όλων των τεχνολογιών) να μη συμμετέχουν στον υπολογισμό της συνιστώσας αποκλίσεων, καθότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθούν οι αποκλίσεις τους.