Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκεται η κυβέρνηση από τη ραγδαία αύξηση της τιμής του ρεύματος και τους φουσκωμένους λογαριασμούς που φτάσουν στους καταναλωτές.
Η εκρηκτική πορεία των τιμών στην αγορά που αναμένεται να φτάσει το 50% προκαλεί αλλεπάλληλες συσκέψεις στο κυβερνητικό επιτελείο τις τελευταίες μέρες καθώς το κύμα των ανατιμήσεων σε βασικά είδη διατροφής και πρώτες ύλες σε συνδυασμό με τις επιβαρύνσεις στο ρεύμα πλήττουν τα νοικοκυριά και δημιουργούν συνθήκες κοινωνικών ανισοτήτων.
Το Μέγαρο Μαξίμου αντιμετωπίζει με μεγάλο προβληματισμό την διεθνή κρίση που προκαλεί η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου και το ράλι των ρύπων, δημιουργώντας υπέρογκα κόστη στις τιμές χονδρεμπορικής.
Από τις αρχές του χρόνου μέχρι σήμερα, υπολογίζεται ότι η τιμή χονδρικής έχει διπλασιαστεί και από 52 ευρώ η μεγαβατώρα έχει βρεθεί σε άνω από 101 ευρώ /MW. Αντίστοιχη είναι η κούρσα και του διοξειδίου του άνθρακα.
Οι τιμές των CO2 πληρώνουν το τίμημα της κλιματικής κρίσης και των αυστηρότερων μέτρων που έχει θεσπίσει η ΕΕ για την ενεργειακή μετάβαση στην οικονομία των μηδενικών ρύπων. Έτσι από τα 27 ευρώ ο τόνος που ήταν πριν ένα χρόνο, πλέον έχουν ξεπεράσει τα 61 ευρώ και όλες οι αναλύσεις δείχνουν ανοδικό σερί και τους επόμενους μήνες.
Αυτή η διαφορά, μετακυλίεται μέσα από τις ρήτρες αναπροσαρμογής που έχουν τα τιμολόγια στους καταναλωτές καθώς οι εταιρείες είναι αδύνατο να επωμιστούν το αυξημένο κόστος. Και αυτό έχουν διαμηνύσει σε όλους τους τόνους και στην κυβέρνηση.
Παρόμοια εικόνα εμφανίζει ολόκληρη η Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι η ελληνική αγορά ενέργειας έδειξε να πρωταγωνιστεί στο ράλι τιμών τον προηγούμενο μήνα, εμφανίζοντας την υψηλότερη τιμή χονδρεμπορικής που ανήλθε σε 121,72 ευρώ/MW, αρκετά μπροστά από την Ιταλία, την Ρουμανία και την Βουλγαρία, αγορές με τις οποίες «συναγωνιζόμαστε» σε ενεργειακό κόστος.
Ενόψει της Διεθνούς Έκθεσης της Θεσσαλονίκης, το κυβερνητικό επιτελείο έχει ζητήσει από τα συναρμόδια υπουργεία να προτείνουν μέτρα που θα μπορούσαν να μετριάσουν τα δυσβάσταχτα βάρη που έρχονται για τους καταναλωτές ώστε η κυβέρνηση να απαλύνει το επώδυνο κύμα ανατιμήσεων.
Την περασμένη εβδομάδα το θέμα συζητήθηκε στο υπουργικό συμβούλιο ενώ αντίστοιχα και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη στο ΥΠΕΝ παρουσία του διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ κ. Γιώργου Στάσση, εκπροσώπων των προμηθευτών ενέργειας αλλά και του Προέδρου της ΡΑΕ κ. Θανάση Δαγούμα προκειμένου να συζητηθούν μέτρα που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ανάχωμα στις αυξήσεις που έρχονται και οι οποίες δεν προβλέπεται να αποκλιμακωθούν γρήγορα. Όπως αναφέρει στο newmoney παράγοντας της αγοράς το αυξημένο κόστος στις τιμές του φυσικού αερίου δεν θα έχει διάρκεια μόνο δύο μηνών. «Όλες οι προβλέψεις οδηγούν στην εκτίμηση ότι οι τιμές στο TTF (το ενεργειακό hub της Ολλανδίας) δεν θα υποχωρήσουν πριν από τον ερχόμενο Απρίλιο». Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τότε αν δεν ληφθούν μέτρα οικιακοί καταναλωτές και επιχειρήσεις θα στενάξουν.
Στην άποψη αυτή συνηγορούν η στάση της Ρωσίας, που αποτελεί βασικό τροφοδότη σε φυσικό αέριο της ΕΕ, η οποία έχει περιορίσει τις προμήθειες της Gazprom πιέζοντας για την έγκριση του αγωγού Nord Stream2.
Την ίδια στιγμή, οι ασιατικές αγορές «διψούν» για LNG και εμφανίζονται πρόθυμες να το πληρώσουν σε υψηλότερες τιμές με αποτέλεσμα να πυροδοτούν και αυτές με την σειρά τους το εκρηκτικό περιβάλλον τιμών.
Οι παραγωγοί και προμηθευτές ενέργειας ζητούν να υπάρξουν μέτρα φορολογικού χαρακτήρα όπως έγινε στη Ισπανία όπου οι αυξήσεις στο ρεύμα πίεσαν τον πληθωρισμό και ανάγκασαν την κυβέρνηση σε μειώσεις ΦΠΑ μεταξύ άλλων μέτρων ανακούφισης για την αγορά. Όμως καθώς η φορολόγηση του ρεύματος βρίσκεται στον κατώτερο συντελεστή ΦΠΑ 6%, περιθώρια για άλλη μείωση δεν φαίνεται να υπάρχουν. Ούτε όπως η πρόταση για μείωση του ΕΤΜΕΑΡ φαίνεται να προχωρεί καθώς θα έθετε σε κίνδυνο τον ΕΛΑΠΕ, ο οποίος με βάση τα στοιχεία από το τελευταίο δελτίου του ΔΑΠΕΕΠ, η πρόβλεψη για φέτος είναι ότι θα κλείσει με πλεόνασμα 63,39 εκ. ευρώ από 337,41 που ήταν το αντίστοιχο νούμερο στο δελτίου Απριλίου.
Ως επιπλέον στήριξη προτείνεται η διεύρυνση του Κοινωνικού Τιμολογίου (ΚΟΤ) το οποίο υπολογίζεται ότι καλύπτει περί τα 500.000 νοικοκυριά και χορηγείται με συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια και κριτήρια ακίνητης περιουσίας. Επίσης τα έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων που βαίνουν αυξανόμενα λόγω του αυξημένου κόστους των CO2 και τα οποία πηγαίνουν στον ΕΛΑΠΕ, αποτελούν μια άλλη δεξαμενή που θα μπορούσε να συμβάλλει στον στόχο του εξορθολογισμού των αυξήσεων.
Η πρόβλεψη για το σύνολο των εσόδων το 2021, με βάση το δελτίου Μαίου του ΔΑΠΕΕΠ είναι να φτάσουν τα 573 εκ. ευρώ (από 876 εκ. ευρώ που ήταν η πρόβλεψη τον Απρίλιο). Τα έσοδα από τα δικαιώματα εκπομπής αερίων θερμοκηπίου έχουν υπολογισθεί με βάση το τελευταίο απολογιστικό του ΔΑΠΕΕΠ, στην τιμή των 51 ευρώ ο τόνος (σ.σ σήμερα οι τιμές πλησιάζουν τα 62 ευρώ ο τόνος) και με ποσοστό κατανομής στον ΕΛΑΠΕ 60%, με βάση τη Νομοθετική Ρύθμιση για την περίοδο 2021 – 2030 (Ν. 4819/2021_ΦΕΚ Α129_άρθρο 131), για την οποία αναμένεται η σχετική Υπουργική Απόφαση.
Με απόφαση του ΥΠΕΝ αυτά μοιράζονται και πέραν του 60% που πάει στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), το 12% έως 16% κατευθύνεται στην βιομηχανία για την διαρροή άνθρακα, 5% στο πράσινο ταμείο κ.α. Στα μέτρα που θα ανακοινωθούν στην ΔΕΘ θα συμπεριληφθούν ακόμη το πρόγραμμα Εξοικονομώ μέσω του οποίου μειώνεται το ενεργειακό κόστος αλλά και η επιδότηση με 100 εκ. ευρώ για φωτοβολταϊκά σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες που επικαλέστηκε και πρόσφατα ο κ. Σκρέκας.