Με κινητή βόμβα που θα προκαλέσει ισχυρό σοκ αν σκάσει στην αγορά, παρομοιάζεται η εικόνα των ληξιπρόθεσμων οφειλών των προμηθευτών και παραγωγών ενέργειας προς τους διαχειριστές λόγω των προβλημάτων ρευστότητας που επιτείνει η ενεργειακή κρίση.
Σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πηγές, μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου προμηθευτές ενέργειας μεταξύ και των οποίων μεγάλοι και ισχυροί όμιλοι του κλάδου είχαν χρέη προς ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ και ΔΑΠΕΕΠ που προσεγγίζουν συνολικά τα 350 εκατομμύρια ευρώ από τα οποία την μερίδα του λέοντος οφείλει μεγάλη εταιρεία, το χρέος της οποίας ξεπερνά τα 252 εκατ. ευρώ, έχοντας προσεγγίσει στο παρελθόν ακόμη και τα 800 εκατ.
Οι πιέσεις που δέχονται οι προμηθευτές τους τελευταίους μήνες είναι πολύ μεγάλες και αυτό οφείλεται στη ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους που προκαλεί συνθήκες οικονομικής ασφυξίας στους μη καθετοποιημένους ομίλους αλλά και ταμειακές δυσκολίες και στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου.
Το καμπανάκι χτύπησε πρόσφατα στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας η διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ (διαχειριστής του δικτύου διανομής) που ζήτησε την λήψη έκτακτων μέτρων. Ανάλογες ανησυχίες έχουν εκφραστεί και από τις άλλες εταιρείες, με στόχο να υπάρξει εξομάλυνση της αγοράς και να μπει φρένο σε πιθανή διόγκωση του φαινομένου τους επόμενους, δύσκολους μήνες του χειμώνα.
Το θέμα έχει απασχολήσει διαδοχικά και τον Πρόεδρο της ΡΑΕ κ. Αθανάσιο Δαγούμα, ο οποίος τον τελευταίο μήνα έχει καλέσει όλες τις εταιρείες του κλάδου σε συναντήσεις και έχει ζητήσει πλήρη στοιχεία για τις οφειλές τους. Το θέμα συζητήθηκε και στην τελευταία ολομέλεια της ΡΑΕ την περασμένη Πέμπτη και σύμφωνα με πληροφορίες ο ρυθμιστής προσανατολίζεται στην επιβολή προστίμων σε όσους παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους. Στόχος είναι να στείλει το μήνυμα στην αγορά ότι οι εταιρείες οφείλουν να τηρούν το νόμο και να δείχνουν συνέπεια στις υποχρεώσεις τους και όχι να δημιουργούν κέρδη από τους καταναλωτές.
Μέχρι σήμερα, η ΡΑΕ έχει γίνει αποδέκτης αιτημάτων για διακανονισμούς αποπληρωμής τα οποία έχει κάνει δεκτά προς διευκόλυνση των επιχειρήσεων του κλάδου. Ωστόσο, υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι οι εταιρείες έχουν δημιουργήσει μια πλασματική ρευστότητα, την οποία θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν όσο μένουν ατιμώρητες. Θυμίζουν μάλιστα ότι πρόστιμα από την ΡΑΕ είχαν υποβληθεί και προ διετίας χωρίς οι εταιρείες να έχουν συμμορφωθεί. Οι προμηθευτές από την πλευρά τους γκρινιάζουν και ασκούν έντονη κρητική ότι οι αρχές, ανέχονται μια παγιωμένη προβληματική κατάσταση.
Όπως λένε οι εταιρείες που εκπροσωπούν είναι αναγκασμένες μέσα σε αυτή την ενεργειακή καταιγίδα να διευκολύνουν τους διαχειριστές με τα εγγυημένα έσοδα, οι οποίοι απολαμβάνουν μηδενικό ρίσκο και να εισπράττουν για λογαριασμούς τους τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις άνευ αμοιβής και με την υποχρέωση να τους αποδίδουν τα έσοδα χωρίς καθυστερήσεις. Ο αντίλογος που διατυπώνεται είναι ότι οι εταιρείες παρακρατούν τα έσοδα όπως έκαναν στο παρελθόν τα ΕΛΤΑ με την ΔΕΗ, με τη υπόθεση τότε να παίρνει μεγάλες διαστάσεις ενώ στις παρούσες συνθήκες οι αρχές εμφανίζονται σε ρόλο παρατηρητή. Όπως μάλιστα αποδεικνύουν τα στοιχεία, υπάρχει προμηθευτής που εδώ και καιρό βρίσκεται στην «κόκκινη γραμμή» με την οφειλή προς τους διαχειριστές να ξεπερνά τα 21 εκατομμύρια ευρώ και άλλος που το χρέος έχει φτάσει τα 30 εκατ. ευρώ! Υπάρχουν όμως και οι εξαιρέσεις όπως είναι η Μυτιληναίος που δεν έχει οφειλές και τα ΕΛΤΑ, τα οποία παρά το “βαρύ” παρελθόν έχουν μηδενίσει τις υποχρεώσεις τους.
Στην πράξη, μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας, οι καταναλωτές καλούνται να καταβάλλουν το κόστος που τους αναλογεί για όλες τις δραστηριότητες που αφορούν την ηλεκτροδότησή τους. Δηλαδή για την παραγωγή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και για τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τις χρεώσεις για τη μεταφορά και τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το σημείο του ακινήτου τους (τέλη χρήσης δικτύου).
Μέσα σε αυτές τις χρεώσεις περιλαμβάνονται και οι Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που καταβάλλονται για την απρόσκοπτη ηλεκτροδότηση των μη διασυνδεδεμένων νησιών σε τιμές ανάλογες του ηπειρωτικού συστήματος.
Επίσης περιλαμβάνεται και το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕTΜΕΑΡ), με το οποίο συνεισφέρουν όλοι οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, μέσω της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας
Τα έσοδα από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις εισπράττονται από τον κάθε προμηθευτή ξεχωριστά και αποδίδονται στο διαχειριστή του δικτύου και αντίστοιχα στο διαχειριστή του συστήματος, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τη σωστή λειτουργία, τη συντήρηση και την επέκταση του δικτύου διανομής και αντίστοιχα του συστήματος μεταφοράς.
Όμως σε αυτή τη δυσμενή συγκυρία κάποιοι προμηθευτές ακολουθούν για λόγους δικής τους διευκόλυνσης την παρακράτηση των εσόδων από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις, για να συντηρούν την δική τους ρευστότητα, πρακτική που ακολουθούσαν και στο παρελθόν ωστόσο η σημερινή κατάσταση δείχνει να έχει ξεφύγει από τον έλεγχο.
Μέχρι στιγμής πληροφορίες αναφέρουν ότι διακανονισμός έχει επιτευχθεί μεταξύ των προμηθευτών και του ΔΕΔΔΗΕ ενώ υπάρχει ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για να κλείσουν ανάλογες συμφωνίες και με τους άλλους διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ) εντός της εβδομάδας.
Οι ανησυχίες που υπάρχουν στη ΡΑΕ οφείλονται στην κατάσταση που επικρατεί στη λιανική αγορά, η οποία με την πρόοδο του χρόνου θα μεγαλώνει καθώς οι φουσκωμένοι λογαριασμοί θα μετακυλίσουν το πρόβλημα και στους καταναλωτές. Αυτό θα δημιουργήσει την ανάγκη για σειρά διευκολύνσεων και προς την πλευρά νοικοκυριών και επιχειρήσεων που θα δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς τους και κατ’ επέκταση θα στερήσει έσοδα από τις εταιρείας.