Στην Β-movie του 2023 «Cocaine Shark», ένας βαρόνος ναρκωτικών θέλει να κυκλοφορήσει στο παράνομο εμπόριο ένα νέο διεγερτικό σκεύασμα με την ονομασία HT25, το οποίο παράγεται από την επεξεργασία ουσίας από καρχαρίες που κρατούνται αιχμάλωτοι σε ένα μυστικό εργαστήριο. Οι επιπτώσεις του σκευάσματος είναι τόσο ισχυρές που προκαλούν μεταλλάξεις στους καρχαρίες, οι οποίοι μαζί με άλλα θαλάσσια είδη, έπειτα από σφοδρή έκρηξη στο εργαστήριο, απελευθερώνονται στη θάλασσα σπέρνοντας τον πανικό, με μία μικρή ομάδα επιστημόνων να προσπαθεί να σταματήσει τον όλεθρο. Η ταινία είναι τόσο κακή που καταλήγει να γίνεται εθιστική. Όπως η κοκαΐνη.
Μέχρι πρότινος, έρευνες είχαν αποκαλύψει ότι ψάρια και άλλα θαλάσσια είδη ήταν εθισμένα σε ουσίες, οι οποίες κατέληγαν στο υδάτινο δίκτυο μέσω των οικιακών λυμάτων, ενώ συνολικά σε περισσότερες από 1.000 διαφορετικές τοποθεσίες, 104 διαφορετικών χωρών ανιχνεύθηκαν 61 διαφορετικά φάρμακα, από αντιφλεγμονώδη, κοινά φάρμακα, έως αντιβιώσεις.
Τώρα, νέα μελέτη που διεξήχθη από το Ινστιτούτο Οσβάλντο Κρουζ στη Βραζιλία αποκαλύπτει για πρώτη φορά πως οι καρχαρίες εκτίθενται στην κοκαΐνη, με φόβους ότι η ακούσια χρήση της μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα για την υγεία τους και να προκαλέσει μεταβολές στη συμπεριφορά τους.
Για την έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Science of the Total Environment ελήφθησαν δείγματα μυϊκού και ηπατικού ιστού από 13 καρχαρίες του είδους Rhizoprionodon lalandii, με τη χαρακτηριστική «σουβλερή» μύτη, οι οποίοι εντοπίστηκαν ανοιχτά του Ρίο Ντε Τζανέιρο στη Βραζιλία.
Οι καρχαρίες του είδους ζουν κυρίως σε παράκτια ύδατα, επομένως είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στη μόλυνση και οι ειδικοί ανέφεραν πως η συγκέντρωση κοκαΐνης και βενζοϋλεκγονίνης – του μεταβολιτή της που αποδεικνύει τη χρήση του ναρκωτικού και στον άνθρωπο μπορεί να εντοπιστεί στα ούρα ακόμα και 2-5 ημέρες μετά – ήταν 100 φορές υψηλότερη από αυτή που βρέθηκε σε άλλα θαλάσσια είδη.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, μία από τις κύριες ανησυχίες είναι ότι το ναρκωτικό μπορεί να εμποδίσει την παραγωγή βιτελογενίνης, απαραίτητη για την ανάπτυξη των αυγών για κάποια είδη, ενώ όλα τα θηλυκά που κυοφορούσαν βρέθηκαν θετικά στην κοκαΐνη χωρίς ωστόσο να έχουν διερευνηθεί οι επιπτώσεις της στα έμβρυα.
Από προηγούμενη έρευνα προέκυψε ότι η ουσία μπορεί να είναι τοξική για τα μαλάκια, τα καρκινοειδή και τα οστεώδη ψάρια. Σε ορισμένες συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο DNA και κυτταρικό θάνατο σε έμβρυα ή ορμονική αλλοίωση.
Η προέλευση της κοκαΐνης δεν έχει επιβεβαιωθεί, αλλά εικάζεται ότι τα παράνομα εργαστήρια παραγωγής της στην περιοχή μπορεί να αποτελούν αιτία του προβλήματος.
Μάλιστα, το κανάλι Sernambetiba που εκβάλλει στην παράκτια περιοχή Recreio dos Bandeirantes συνδέεται με το αστικό υδάτινο δίκτυο αλλά και με πολλούς παράνομους αγωγούς ακατέργαστων λυμάτων. Την ίδια στιγμή, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο οι καρχαρίες να κατανάλωσαν «πακέτα» κοκαΐνης που χάθηκαν ή απορρίφθηκαν από τους διακινητές στη θάλασσα.
Η Sara Novais, θαλάσσια οικοτοξικολόγος στο Κέντρο Θαλάσσιων και Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πολυτεχνείου της Λεϊρία στην Πορτογαλία, δήλωσε στο περιοδικό Science ότι τα ευρήματα είναι «πολύ σημαντικά και δυνητικά ανησυχητικά».
Οι επιστήμονες εδώ και καιρό κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας ότι το θαλάσσιο οικοσύστημα είναι πιθανό να επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τα ναρκωτικά που καταλήγουν στον ωκεανό. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν εντοπιστεί τόνοι κοκαΐνης στις ακτές της Φλόριντα, τη νότια και την κεντρική Αμερική. Αυτό αποκαλύπτει το ντοκιμαντέρ του Discovery Channel «Cocaine Sharks», σύμφωνα με το οποίο οι καρχαρίες εκτίθενται στην κοκαΐνη που πέφτει στη θάλασσα, γεγονός που επιβεβαιώθηκε όταν θαλάσσιοι βιολόγοι του Πανεπιστημίου της Φλόριντα τοποθέτησαν αντικείμενα που έμοιαζαν με «πακέτα» ναρκωτικών, με τα εντυπωσιακά αρπακτικά να κολυμπούν προς το σημείο και να τα δαγκώνουν.
Ένα ακόμα ενδεχόμενο είναι οι καρχαρίες να τράφηκαν με ψάρια που είχε περάσει στον οργανισμό τους η κοκαΐνη, με τους ειδικούς να εκφράζουν ανησυχία καθώς το κρέας τους για πολλές κοινότητες της Βραζιλίας αποτελεί λιχουδιά. Αν, λοιπόν, καταναλωθεί κρέας με μεγάλη ποσότητα ναρκωτικής ουσίας δεν αποκλείεται να απειλήσει την υγεία του ανθρώπου.
Σύνδρομο στέρησης
Την ίδια στιγμή, αναπάντητο μένει το ερώτημα αν οι καρχαρίες μπορεί να εκδηλώσουν σύνδρομο στέρησης εξαιτίας του οποίου θα οδηγηθούν πιο κοντά στις ακτές και ενδεχομένως να επιτεθούν σε ανθρώπους.
Πριν ένα χρόνο ο διευθυντής του ζωολογικού κήπου Mundopark στη Σεβίλη, Χουάν Λουίς Μαλπαρτίδα, μιλώντας στο δίκτυο Telecinco είχε προειδοποιήσει για τους πιθανούς κινδύνους από τα ναρκωτικά που καταλήγουν στη θάλασσα από τους διακινητές λέγοντας πως πριν φτάσουν στον πυθμένα είναι πιθανό να καταναλωθούν από καρχαρίες ή άλλα ψάρια.
«Αν το κάνουν τακτικά και ναρκωτικά πέφτουν στη θάλασσα κάθε μέρα, είναι φυσιολογικό να αλλοιωθεί το νευρικό σύστημα αυτών των ζώων», είπε ο Μαλπαρτίδα εξηγώντας ότι αν χάσουν την ευφορία που νιώθουν από την κατανάλωση της κοκαΐνης μπορεί να εκδηλώσουν σύνδρομο στέρησης και επομένως να γίνουν πιο επικίνδυνοι και επιθετικοί. Αν, λοιπόν, μειωθεί η… προσφορά δεν είναι απίθανο να πλησιάσουν την ακτή, με κίνδυνο για τους λουόμενους.
Photo: Pixabay