Όταν τη δεκαετία του ’90 η Καλιφόρνια και άλλες πολιτείες των ΗΠΑ μήνυσαν την Big Tobacco -και απέδειξαν ότι οι καπνοβιομηχανίες είχαν αποκρύψει στοιχεία που συνέδεαν το κάπνισμα με τον καρκίνο- έφτασαν σε διακανονισμό ρεκόρ ύψους 246 δισ. δολαρίων και άλλαξαν ολόκληρη τη βιομηχανία. Τώρα, σύμφωνα με αμερικανικό δημοσίευμα, η Καλιφόρνια θέλει να κάνει το ίδιο στους ομίλους της Big Oil.
Σε αγωγή που κατατέθηκε τον περασμένο μήνα, η πολιτεία υποστηρίζει ότι οι πετρελαϊκοί όμιλοι, ανάμεσα στους οποίους οι Exxon, Shell, Chevron, με έδρα την Καλιφόρνια, ευθύνονται για τις κλιματικές καταστροφές που συμβαίνουν εκεί, από την ξηρασία έως τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές.
Η αγωγή αυτή δεν είναι η πρώτη που κατατίθεται ενάντια στην πετρελαϊκή βιομηχανία. Όμως, όπως αναφέρει το αμερικανικό fastcompany, το μέγεθος που έχει η Καλιφόρνια ως πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, καθιστά την υπόθεση σημαντική και είναι πολύ πιθανό να ακολουθήσουν το παράδειγμά της και άλλες πολιτείες.
Όπως και οι αγωγές για τα τσιγάρα, έτσι και αυτή βασίζεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι πετρελαϊκοί όμιλοι γνώριζαν επί δεκαετίες ακριβώς πόσο επιβλαβή θα μπορούσαν να είναι τα προϊόντα τους και χρησιμοποιούσαν εκστρατείες παραπληροφόρησης, προκειμένου να καθυστερήσουν οποιαδήποτε δράση.
Για τις υποθέσεις των καπνοβιομηχανιών, το γεγονός αυτό αποτέλεσε σημείο καμπής. Όταν κατατέθηκαν οι πρώτες αγωγές από καπνιστές ή τις οικογένειές τους τη δεκαετία του ‘50, τότε που έγινε σαφής η σχέση ανάμεσα στο κάπνισμα και ορισμένες ασθένειες, οι αγωγές δεν είχαν επιτυχία. Όμως, τα πράγματα άλλαξαν όταν ανακαλύφθηκε ότι οι καπνοβιομηχανίες είχαν αποκρύψει ότι γνώριζαν τους κινδύνους που κρύβει το κάπνισμα.
«Για τουλάχιστον 30 χρόνια, δεν κερδήθηκε ούτε μία υπόθεση ενάντια στις καπνοβιομηχανίες», λέει ο Μπέντζαμιν Φράντα, ιδρυτής του «Climate Litigation Lab» στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Μετά, τη δεκαετία του ‘80, υπήρξε μια ‘στρατηγική’ εξέλιξη».
Όπως υπενθυμίζει το fastcompany, οι ενάγοντες άρχισαν να ζητούν εσωτερικά έγγραφα σχετικά με το τι γνώριζαν οι καπνοβιομηχανίες για τα προϊόντα τους, ενώ παράλληλα ορισμένοι πληροφοριοδότες άρχισαν να διαρρέουν έγγραφα στο κοινό. «Αυτός ο συνδυασμός οδήγησε στην κορυφή του παγόβουνου των πληροφοριών, που δείχνουν ότι οι καπνοβιομηχανίες γνώριζαν πολύ καλά τις βλαβερές συνέπειες», λέει ο Φράντα.
Τη δεκαετία του ‘90, όταν τα κράτη και οι ασφαλιστικές άρχισαν να κάνουν μηνύσεις, οι καπνοβιομηχανίες ηττήθηκαν κατά κράτος. Οι αγωγές αυτές γίνονταν για τους ίδιους βασικούς λόγους, για τους οποίους τώρα κάνει αγωγές η Καλιφόρνια -για να ανακτήσουν το κόστος (στην περίπτωση των τσιγάρων το κόστος υγείας), αλλά και για να ρίξουν την ευθύνη στις πετρελαϊκές εταιρείες σε ό,τι αφορά την εξαπάτηση των καταναλωτών.
Επίσης, πλέον υπάρχει πληθώρα αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με το τι γνώριζαν οι πετρελαϊκοί όμιλοι για τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν τα προϊόντα τους στο κλίμα. Για παράδειγμα, τα εσωτερικά έγγραφα της Exxon από τη δεκαετία του ‘70 και του ’80 αναφέρουν πόσο γρήγορα θα γινόταν η συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα από τα ορυκτά καύσιμα, και επίσης προέβλεπαν (σωστά) ότι ως αποτέλεσμα θα υπήρχε αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη, καθώς και τις πιθανές επιπτώσεις.
Μάλιστα, τα ίδια έγγραφα έδειχναν και τι θα έπρεπε να συμβεί για να λυθεί το πρόβλημα. «Ανέφεραν ποιες ήταν οι επιλογές για την αποφυγή αυτών των επιπτώσεων», λέει ο Φράντα, ο οποίος έχει μελετήσει λεπτομερώς ολόκληρη την εξαπάτηση. «Βασικά, η απάντηση στην οποία κατέληξαν ήταν ότι για να αποφύγουν αυτές τις καταστροφικές επιπτώσεις -και χρησιμοποιούν λέξεις όπως ‘καταστροφικές’- έπρεπε να αρχίσουν άμεσα να αντικαθιστούν τα ορυκτά καύσιμα, επειδή ήξεραν ότι θα χρειαστούν πολλές δεκαετίες για να το πετύχουν. Επομένως, δεν ήταν κάτι που θα μπορούσαν να αφήσουν για αργότερα. Αλλά έκαναν ακριβώς αυτό».
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ο φυσικός Έντουαρντ Τέλερ, γνωστός και ως ο πατέρας της βόμβας υδρογόνου, είχε προειδοποιήσει από το 1959 ότι τα ορυκτά καύσιμα θα έπρεπε να αντικατασταθούν, επειδή προκαλούσαν συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. «Αυτό αποδεικνύει πραγματικά πόσο απλή είναι η βασική επιστήμη της υπερθέρμανσης του πλανήτη», λέει ο Φράντα, ο οποίος έχει διδακτορικό στη Φυσική, πτυχίο Νομικής και διδακτορικό στην Ιστορία της Επιστήμης.
Η πετρελαϊκή βιομηχανία άφησε να περάσουν δεκαετίες ολόκληρες, υποστηρίζοντας ότι η επιστήμη του κλίματος ήταν αβέβαιη, ωστόσο τα θεμελιώδη γεγονότα είχαν γίνει πλήρως κατανοητά ήδη από τα μέσα του αιώνα. Μέχρι τότε, οι πετρελαϊκές εταιρείες είχαν ήδη αρχίσει να συσκέπτονται για το πρόβλημα της αιθαλομίχλης, καθώς τα παράπονα για τη θολή καφέ ατμόσφαιρα στις αμερικανικές πόλεις αυξάνονταν όλο και περισσότερο.
Οι πετρελαϊκοί όμιλοι χρηματοδότησαν πανεπιστημιακούς ερευνητές για να προσπαθήσουν να αποδείξουν ότι η καύση πετρελαίου δεν προκαλούσε αιθαλομίχλη, ενώ στη συνέχεια, σε συνέδρια για τον έλεγχο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, υποστήριξαν ότι έπρεπε να γίνουν εκτενέστερες έρευνες. Η τακτική αυτή άρχισε σύντομα να χρησιμοποιείται για να καταπολεμηθεί η δράση για το κλίμα, υποστηρίζοντας επανειλημμένως ότι η επιστήμη ήταν πολύπλοκη και έπρεπε να γίνουν περισσότερες μελέτες, αν και γνώριζαν ότι τα στοιχεία ήταν σαφή.
Το 1965, όταν μια λεπτομερής έκθεση του Λευκού Οίκου έδειξε ποιες θα ήταν πιθανόν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προβλέποντας με ακρίβεια ότι μέχρι το 2000 το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα αυξανόταν κατά 25%, ο πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου Πετρελαίου δήλωσε σε συνάντηση του κλάδου:
«Η ουσία της έκθεσης είναι ότι υπάρχει ακόμη χρόνος για να σωθούν οι λαοί του κόσμου από τις καταστροφικές συνέπειες της ρύπανσης, αλλά ο χρόνος τελειώνει». Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η πετρελαϊκή βιομηχανία σε εσωτερική έρευνά της διαπίστωσε το ίδιο, αλλά αντί να στραφεί στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συνέχισε να καταπολεμά οποιαδήποτε δράση για το κλίμα.
Διαβάστε ακόμη
Entersoft: Ανεβάζει τον πήχη στη Ρουμανία – Το σχέδιο εξαγορών, η εκτίναξη των εσόδων (γραφήματα)
Tα αραβικά κεφάλαια ανακαλύπτουν τώρα την Πάρο (pics)
Μητρώο POS: Ελέγχονται πάνω από 1,5 εκατ. καταχωρήσεις επιχειρήσεων
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ