Για περίπου δύο μήνες ένας περίεργος ήχος, σαν μουγκρητό, ακουγόταν από την πλαγιά του βουνού που δέσποζε στη λίμνη της Γενεύης. Ξαφνικά, ένας τεράστιος όγκος βράχου αποκολλήθηκε και κατέληξε στα ήρεμα νερά της λίμνης προκαλώντας κύματα που άγγιζαν ακόμα και τα 16 μέτρα. Η σφοδρότητά τους ήταν τέτοια που παρέσυραν τα πάντα στο πέρασμά τους: Ανθρώπους, ναούς, κατοικίες, ζώα. Το νερό με την ασυγκράτητη ορμή του κατέστρεψε χωριά και έφτασε μέχρι την πόλη της Γενεύης μέσα σε περίπου μία ώρα, σκορπώντας το θάνατο και αλλοιώνοντας την ακτογραμμή της περιοχής. Ήταν το 563 μ.Χ. και η θέση γνωστή ως Tauredunum βρισκόταν στο ανατολικό άκρο της λίμνης της Γενεύης στο σημείο όπου εκβάλλει ο ποταμός Ροδανός.
Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η κατολίσθηση βράχων και η μαζική μετακίνηση ιζημάτων στον ποταμό προκάλεσε ένα από τα αρχαιότερα τσουνάμι, το οποίο οι ειδικοί εικάζουν ότι δε θα είναι το τελευταίο.
Μπορεί στο άκουσμα της λέξης να έρχονται στο νου τερατώδη θαλάσσια κύματα – εξάλλου ο όρος προέρχεται από τις ιαπωνικές tsu δηλαδή λιμάνι και nami δηλαδή κύμα – που γεννιούνται από την απότομη μετατόπιση νερού έπειτα από ισχυρές σεισμικές δονήσεις, ωστόσο το φαινόμενο μπορεί να παρατηρηθεί και σε λίμνες.
Συγκεκριμένα για τη λίμνη της Γενεύης, υπάρχουν στοιχεία για τέσσερις ακόμα κατολισθήσεις πριν το 563 μ.Χ. που υποδηλώνουν ότι τα τσουνάμι μπορεί να είναι ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο στην περιοχή. Εικάζεται, λοιπόν, ότι ένα τέτοιο συμβάν θα μπορούσε να συμβεί ξανά, με πολύ πιο σοβαρές συνέπειες, καθώς περισσότεροι άνθρωποι ζουν στις όχθες της.
Ανάλογο κίνδυνο αντιμετωπίζουν κι οι κάτοικοι κοντά στις λίμνες της Αλάσκας και της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά, αλλά και σε άλλες περιοχές με παγετώνες.
Αυτό προκύπτει από την τελευταία συνάντηση της Αμερικανικής Σεισμολογικής Εταιρείας (SSA), κατά την οποία ο γεωλόγος Μπρέτγουντ Χάιγκμαν επισήμανε την πιθανότητα να εκδηλωθούν τσουνάμι θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπους.
Πιο αναλυτικά, ο ειδικός τόνισε πως είναι θέμα χρόνου ένα τσουνάμι να σημειωθεί στην παγετώδη λίμνη Πόρτατζ στην Αλάσκα.
«Η λίμνη Πόρτατζ βρίσκεται στην κορυφή της λίστας μου», είπε χαρακτηριστικά ο Χάιγκμαν, χωρίς ωστόσο να αποκλείσει την πιθανότητα πρόκλησης τσουνάμι και σε άλλα σημεία της χώρας.
Όπως εξήγησε, υπάρχουν ενδείξεις που προηγούνται μίας καταστροφικής κατολίσθησης σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και ημέρες πριν την εκδήλωση τσουνάμι. Αν, λοιπόν, «μπορούσαμε να φτάσουμε στο σημείο να τις αντιληφθούμε και να τις εντοπίσουμε, θα είναι πραγματικά πολύ χρήσιμο».
Ο ειδικός χαρακτήρισε τα τσουνάμι των λιμνών «αναδυόμενο κίνδυνο που σχετίζεται με το κλίμα», καθώς τη στιγμή που η υπερθέρμανση του πλανήτη επιδρά αρνητικά στο περιβάλλον οδηγώντας στη συρρίκνωση των παγετώνων, παρατηρείται μεγαλύτερη πιθανότητα κατολίσθησης.
Ο πάγος που υποχωρεί αφήνει στο πέρασμά του μεγάλες ποσότητες νερού, οι οποίες αυξάνονται όσο οι παγετώνες λιώνουν. Με την άνοδο της θερμοκρασίας ολοένα περισσότερα τμήματα πάγου λιώνουν και το επίπεδο της λίμνης αυξάνεται, με κίνδυνο κατάρρευσης και υπερχείλισης, όπως συνέβη στον παγετώνα Κολόνια στην Χιλή που το λιώσιμο τμήματός του προκάλεσε τη διόγκωση παγετώδους λίμνης και στη συνέχεια οδήγησε σε τσουνάμι.
Μπορεί τέτοια φαινόμενα να χαρακτηρίζονται σπάνια, όμως, όπως εξήγησε ο Χάιγκμαν, «τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε ένας πραγματικά εντυπωσιακός αριθμός αυτών», όπως στην περίπτωση του Έλιοτ Κρικ στη Βρετανική Κολομβία, όταν το 2020 κατολίσθηση 18 κυβικών μέτρων βράχου προκάλεσε τσουνάμι 100 μέτρων. Δεν κινδύνευσαν άνθρωποι, αλλά σύμφωνα με τον γεωλόγο υπάρχουν άλλα σημεία με γεωλογική αστάθεια «όπου υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εκτεθειμένοι».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, προς το παρόν, αυτά τα φαινόμενα μελετώνται μόνο στην αμερικανική ήπειρο και δεν είναι γνωστό εάν λίμνες, για παράδειγμα στις Άλπεις, θα μπορούσαν να πληγούν από τσουνάμι.
Photo: Wikimedia/ Portage Lake/ Jiuguang Wang
Διαβάστε ακόμη
EBRD: Οι προβλέψεις για την ελληνική οικονομία (πίνακες)
Περικοπές έως 50% στην πράσινη ενέργεια… για να γλιτώσουμε το blackout
ΑΒΑΞ: Πλησιάζει το μισό δισ. η αξία του χαρτοφυλακίου σε ΣΔΙΤ, παραχωρήσεις και μαρίνες
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ