Πάνω στο οικοδόμημα της ενεργειακής μετάβασης που θα αποτελέσει ένα καθοριστικό βήμα για την αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια χτίζουν αργά αλλά σταθερά τα επόμενα βήματα οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας.
Ο τομέας της ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο έχει ήδη βάλει στο κάδρο επενδύσεις ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ μέχρι το 2024 και φέρνει στο προσκήνιο συνολικά επτά επενδυτικά πρότζεκτ συνολικής ισχύος 4.300 MW και τη συγκρότηση των νέων ενεργειακών κέντρων της χώρας.
Ο νέος γύρος επενδύσεων συνδέεται με την απόσυρση του λιγνίτη από το ενεργειακό σύστημα της χώρας και αποτελεί ένα καθοριστικό βήμα για τη μελλοντική μορφή της αγοράς ηλεκτρισμού, τις συμμαχίες και τους πρωταγωνιστές της επόμενης μέρας.
Με εξαίρεση τη Μυτιληναίος, η οποία έχει ήδη πατήσει το κουμπί της νέας μονάδας στα Ασπρα Σπίτια Βοιωτίας με στόχο να τεθεί σε λειτουργία προς το τέλος του 2021, άλλοι έξι μεγάλοι όμιλοι της χώρας έχουν προαναγγείλει τη μετάβαση στο καύσιμο-γέφυρα.
Η ΔΕΗ είναι μεταξύ εκείνων που προετοιμάζουν διπλή κίνηση σε Κομοτηνή και Πτολεμαΐδα, ενώ την κατασκευή νέων μονάδων έχουν ανακοινώσει οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ του ομίλου Περιστέρη, η Damco Energy, συμφερόντων Κοπελούζου, η Elpedison, η οποία αποτελεί τη σύμπραξη των Ελληνικών Πετρελαίων και της ιταλικής Edison, αλλά και δύο εκπρόσωποι της βαριάς βιομηχανίας της χώρας.
Πρόκειται για εταιρείες που έχουν λάβει τις σχετικές άδειες από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), αλλά θα αποτελέσει έκπληξη η υλοποίησή τους. Ο λόγος για την Elvalhalcor του ομίλου Στασινόπουλου και την εταιρεία Καράτζης με δραστηριότητες στη βιομηχανική συσκευασία, στον ξενοδοχειακό τομέα και τις ΑΠΕ.
Γιατί χρειάζονται οι νέες μονάδες
Πόσες από αυτές τις επενδύσεις μπορεί να «σηκώσει» το ηλεκτρικό σύστημα; Μέχρι σήμερα η απάντηση ήταν από 1 έως 2 νέες μονάδες, ωστόσο η εφαρμογή του Target Model δείχνει τον δρόμο και για περισσότερες.
Οπως αναφέρουν στελέχη του κλάδου, με τη λειτουργία της νέας δομής της αγοράς ηλεκτρισμού και του χρηματιστηρίου ενέργειας και με τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που αναπτύσσονται, μπορεί κανείς να πουλά και να αγοράζει ενέργεια οπουδήποτε.
Η απόσυρση του λιγνίτη από τη ΔΕΗ γεννά την ανάγκη για μονάδες βάσης που θα λειτουργήσουν σταθεροποιητικά στο σύστημα για να καλύψουν την ελαστικότητα των ΑΠΕ (τη μεταβλητότητα της ηλιοφάνειας και του ανέμου μέσα στη μέρα), αλλά και το μεγάλο έλλειμμα που υπάρχει σε μονάδες αποθήκευσης ενέργειας.
Ενισχυτικό στοιχείο για την κατασκευή των νέων μονάδων είναι επίσης το γεγονός ότι οι καθετοποιημένες εταιρείες με διευρυμένο πελατολόγιο (ΔΕΗ, Μυτιληναίος, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Εlpedison) έχουν ανάγκη να καλύψουν και τις δικές τους ανάγκες σε ενέργεια, ειδικά αν αρχίσουν να παίρνουν μερίδιο και από το πελατολόγιο της υψηλής τάσης, ακόμη και να αναζητήσουν πελάτες στο εξωτερικό, εφόσον προχωρήσουν οι μεγάλες ηλεκτρικές διασυνδέσεις.
Οι σχεδιασμοί των μεγάλων παικτών
Στο πλαίσιο αυτό, οι σχεδιασμοί των μεγάλων ομίλων δείχνουν να ωριμάζουν από πλευράς αδειοδοτήσεων, ακόμη και επιλογής προμηθευτών εξοπλισμού, ωστόσο υπάρχουν ορισμένα προαπαιτούμενα που θα καθορίσουν τη λήψη των τελικών επενδυτικών αποφάσεων (Final Investment Decision).
«Αν η κυβέρνηση δεν προχωρήσει στη θέσπιση ενός μόνιμου μηχανισμού ισχύος που να καθορίζει το επιχειρησιακό περιβάλλον, δεν θα ληφθούν οριστικές αποφάσεις», εξηγεί στέλεχος μεγάλης ενεργειακής εταιρείας, η οποία έχει εξασφαλίσει και περιβαλλοντική αδειοδότηση για τη νέα μονάδα. Εκείνο δηλαδή που ζητούν οι εταιρείες είναι να υπάρξει ένας μόνιμος μηχανισμός (CRM), ο οποίος θα αμείβει τις μονάδες παραγωγής ρεύματος για την παροχή ευελιξίας στο ηλεκτρικό σύστημα.
Από αυτό τον μηχανισμό στήριξης εξαρτάται, εκτός των άλλων, και η στάση που θα κρατήσει η ΔΕΗ στις νέες θερμικές μονάδες με καύσιμο το φυσικό αέριο.
Στελέχη του κλάδου υποστηρίζουν ότι το υπουργείο έχει παγώσει τις διαδικασίες, καθώς προτεραιότητα έχει δοθεί σε έναν άλλον μηχανισμό, εκείνο των στρατηγικών εφεδρειών, που ζητά η Επιχείρηση για να αντισταθμίσει το κόστος του λιγνίτη, αλλά και τις αποζημιώσεις που διεκδικεί για το κλείσιμο τεσσάρων ορυχείων της.
Αλλος ένας παράγοντας που θα καθορίσει το μέλλον αυτών των μονάδων είναι η πορεία των εκπομπών του CO2. Το αυξημένο κόστος που πλησιάζει τα 45 ευρώ, αλλά και οι εκτιμήσεις ότι μπορεί να φτάσουν και τα 100 ευρώ ο τόνος καθιστούν απαγορευτικούς τους λιγνίτες. Πρόσφατα η ΔΕΗ υπέβαλε στη ΡΑΕ ένα θεωρητικό αίτημα για εσπευσμένη απόσυρση των μονάδων στο τέλος του 2021 προκειμένου να στηρίξει τα επιχείρημά της για την ένταξη των μονάδων της σε μηχανισμό στρατηγικής εφεδρείας, ο οποίος θα προβλέπει την αποζημίωσή τους για όσο καιρό λειτουργούν.
Ωστόσο, εάν υπήρχαν οι προϋποθέσεις (ασφάλεια του συστήματος, ένταξη πρόσθετης ισχύος), τότε για τη ΔΕΗ θα ήταν μονόδρομος η απόφαση αυτή.
Ο ΑΔΜΗΕ εκτιμώντας τις συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά από την επίσπευση της απολιγνιτοποίησης έχει ήδη κρούσει το καμπανάκι παρατηρώντας ότι υπάρχει αργός βηματισμός στην υλοποίηση των μονάδων φυσικού αερίου που θα υποκαταστήσουν τον λιγνίτη.
Οπως αναφέρεται στην πρόσφατη συμπληρωματική μελέτη επάρκειας, οι μοναδικές ενισχύσεις του συστήματος θα προέλθουν στα μέσα του 2022 με τη λειτουργία της νέας μονάδας φυσικού αερίου της Μυτιληναίος στη Βοιωτία και την ηλεκτρική διασύνδεση με τη Βουλγαρία. Η εικόνα του συστήματος θα βελτιωθεί από τις αρχές του 2023, οπότε μπαίνει σε πλήρη λειτουργία και η νέα μονάδα «Πτολεμαΐδα 5».
Ενα δεύτερο στοιχείο που πρέπει να υπολογιστεί είναι η πορεία της αγοράς του Target Model, που παρά τις συνεχείς αναταράξεις δείχνει να ευνοεί τους καθετοποιημένους ομίλους, αλλά και οι συμμαχίες που θα μπορούσαν να επιτευχθούν μεταξύ των παικτών της αγοράς ως εργαλείο διαχείρισης του χρηματοοικονομικού κόστους αλλά και κατανομής του ρίσκου, ειδικά εάν οι μονάδες αυτές δεν εξασφαλίσουν χρηματοδοτική στήριξη από την Κομισιόν.
Τις τελευταίες ημέρες οι ελπίδες έχουν αναπτερωθεί από πληροφορίες που διαρρέονται από την Κομισιόν, σύμφωνα με τις οποίες οι Βρυξέλλες εγκαταλείπουν την αρνητική τους στάση και εξετάζουν, υπό όρους, να ανοίξουν τις κάνουλες της χρηματοδότησης.
Η πρόταση της Κομισιόν, που φέρεται να έχει κοινοποιηθεί στα μέλη της, αποδέχεται τις μονάδες αερίου εφόσον λειτουργήσουν έως το 2025 και πληρούν μια σειρά από άλλα κριτήρια (μείωση των ρύπων κ.ά.), με τις τελικές αποφάσεις σχετικά με τα κριτήρια χρηματοδότησης για νέα έργα να αναμένεται να ληφθούν μέσα στον Απρίλιο.
ΔΕΗ: Η μονάδα της Πτολεμαΐδας
Σε πρώτη φάση, η διοίκηση της ΔΕΗ (Γιώργος Στάσσης, φωτ.) φαίνεται να έχει επικεντρωθεί στον σχεδιασμό για την τύχη της ολοκαίνουριας μονάδας «Πτολεμαΐδα 5». Η μετατροπή της σε μονάδα φυσικού αερίου και υδρογόνου με παράλληλα αναβάθμιση ισχύος από τα 660 ΜW στα 1.000 MW φαίνεται ως το επικρατέστερο σενάριο για να μπορέσει η Επιχείρηση να λειτουργήσει νωρίτερα από το 2028 με το νέο καύσιμο και να διαχειριστεί μια τόσο γιγαντιαία επένδυση. Η ΔΕΗ εμφανίζεται να έχει αναθέσει σχετική μελέτη για το κόστος μετατροπής της μονάδας, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι δεν έχουν ληφθεί ακόμη οριστικές αποφάσεις.
Η ΔΕΗ, άλλωστε, θα χρειαστεί να επενδύσει και πρόσθετα κεφάλαια για τη μετατροπή, που παρά τις οικονομίες κλίμακας που υπάρχουν λόγω των νέων εγκαταστάσεων και υποδομών δεν παύει να χρειάζεται πόρους που ισοδυναμούν με το κόστος μιας νέας μονάδας.
Πέραν της Πτολεμαΐδας, η ΔΕΗ καλείται να αποφασίσει και για την άδεια των 665 MW που εξασφάλισε πρόσφατα από τη ΡΑΕ και αφορά την περιοχή της Κομοτηνής. Από την Επιχείρηση αναφέρουν ότι τελική επενδυτική απόφαση δεν έχει ληφθεί, ωστόσο θα προχωρήσει η αδειοδοτική ωρίμανση ώστε να είναι έτοιμη όταν παρθούν οι οριστικές αποφάσεις.
Μυτιληναίος: Εγκαίνια της νέας μονάδας στη Βοιωτία το 2022
Τα πρώτα 826 MW που θα ενταχθούν στο σύστημα θα είναι η μονάδα της Μυτιληναίος, η οποία υπολογίζεται να τεθεί σε πιλοτική λειτουργία μέχρι το τέλος του 2021. Η κατασκευή του νέου εργοστασίου που εκτιμάται ότι μπορεί να αποτελέσει και μονάδα βάσης του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2019 και ήταν η πρώτη μονάδα φυσικού αερίου, της οποίας η έναρξη κατασκευής μάλιστα εγκαινιάστηκε από τον πρωθυπουργό, στο συγκρότημα του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας.
Η διοίκηση της Μυτιληναίος (Ευάγγελος Μυτιληναίος, φωτ.) προχώρησε έγκαιρα στην αύξηση της ισχύος της μονάδας στα 826 MW, ενώ εξασφάλισε και δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους από την ΕΤΕπ.
Το ύψος της επένδυσης φτάνει στα 320 εκατ. ευρώ και με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά (εξοπλισμό General Electric) θα ανήκει στις μονάδες με την υψηλότερη απόδοση και το χαμηλότερο επίπεδο εκπομπής ρύπων στην Ευρώπη.
Με τη νέα μονάδα και τις δύο υφιστάμενες (Protergia – 444 MW και Αλουμίνιον – 334 MW) του ομίλου, η Μυτιληναίος από το 2022 θα έχει συνολική ισχύ θερμικών μονάδων 1.604,48 MW, συγκροτώντας ένα ενεργειακό κέντρο για το νότιο σύστημα της χώρας.
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Επένδυση 300 εκατ. στην Κομοτηνή
Μολονότι είναι ένας από τους πιο στρατηγικά τοποθετημένους ομίλους στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (Γιώργος Περιστέρης, φωτ.) είναι μεταξύ των ισχυρών του κλάδου της θερμικής ενέργειας που έχουν εξαγγείλει επένδυση άνω των 300 εκατ. ευρώ στην Κομοτηνή. Για τη νέα μονάδα καθαρής ισχύος 665 MW αναμένεται πολύ σύντομα να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση, με τον όμιλο να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Δεν είναι μόνο οι μετοχικές εξελίξεις που διαμορφώνουν νέα δεδομένα μετά την αποχώρηση της ολλανδικής Reggeborgh Invest.
Η εξίσωση με τις θερμικές μονάδες έχει και κάποιους αγνώστους που σχετίζονται με τις αποφάσεις της γαλλικής Engie. Η τελευταία, η οποία είναι στρατηγικός εταίρος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στις δύο θερμικές μονάδες της Ηρων, αναζητά από καιρό πωλητή για να αποεπενδύσει από την εταιρεία.
Επί του παρόντος, οι κρούσεις δεν φαίνεται να έχουν αποδώσει καρπούς. Ωστόσο, πιθανές μετοχικές εξελίξεις στην Ηρων ενδέχεται να διαμορφώσουν νέες συνθήκες συνολικά για τις επενδύσεις της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής.
Στα μεγάλα πλεονεκτήματα της μονάδας είναι ότι σχεδιάζεται σε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας, καθώς είναι τοποθετημένη στο επίκεντρο του βόρειου συστήματος της χώρας, γεγονός που καθιστά πολύ σημαντικό τον ρόλο της για την επάρκειά του λόγω της απόσυρσης των λιγνιτικών της ΔEH σε Aμύνταιο και Kαρδιά. Η επένδυση ωριμάζει και προχωρεί η αδειοδοτική διαδικασία καθώς πριν από λίγους μήνες εξασφαλίστηκαν οι σχετικές άδειες για συνοδά έργα, όπως το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης.
Ομιλος Κοπελούζου: Η μονάδα στην Αλεξανδρούπολη
Μέσω της Damco Energy δρομολογεί ο όμιλος Κοπελούζου (Δημήτρης Κοπελούζος, φωτ.) τη μονάδα ισχύος 662 ΜW στην Αλεξανδρούπολη, για την οποία, αν και δεν έχει ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση, υπάρχουν πληροφορίες ότι συγκεντρώνει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον.
Μεταξύ των υποψήφιων μνηστήρων εμφανίζεται η κρατική ESM της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας (με δραστηριότητα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), η οποία εδώ και καιρό έχει ανοίξει δίαυλο συνομιλιών για την απόκτηση ποσοστού στη νέα μονάδα. Ανάλογο επενδυτικό ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από τη βουλγαρική NEK EAD, σε μια προσπάθεια των γειτονικών παραγωγών ενέργειας να καλύψουν το παραγωγικό έλλειμμα στον τομέα του ηλεκτρισμού. Η επένδυση άνω των 300 εκατ. τοποθετείται σε μια περιοχή όπου ο όμιλος Κοπελούζου έχει καταστρώσει ένα στρατηγικό πλάνο ανάπτυξης μέσα από την επένδυση στην πλωτή εγκατάσταση LNG. Η νέα μονάδα θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο μέσω του FSRU Αλεξανδρούπολης, project που επίσης έχει προσελκύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον της Βόρειας Μακεδονίας, η οποία αναζητά νέα πατήματα στον τομέα του φυσικού αερίου.
Elpedison: Τα σχέδια για τη Θεσσαλονίκη
To αργότερο μέχρι το καλοκαίρι υπολογίζεται να έχει ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για τη μονάδα ισχύος 826 MW της Elpedison (Ανδρέας Σιάμισιης, CEO των ΕΛ.ΠΕ., φωτ.) στη Θεσσαλονίκη, συνολικού ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ.
Με το νέο εργοστάσιο η εγκατεστημένη ισχύς της Elpedison, που διαθέτει ακόμη ένα εργοστάσιο 420 MW στη Θίσβη Βοιωτίας, θα ξεπεράσει τα 1.600 MW. Το σχέδιο έχει ωριμάσει καθώς έχει ήδη εξασφαλίσει περιβαλλοντική αδειοδότηση και έχει ξεκινήσει συζητήσεις και για την προμήθεια του εξοπλισμού, με στόχο να ενταχθεί στο σύστημα εντός του 2023. Ωστόσο, η απόφαση για την υλοποίηση του έργου συνδέεται με τον μηχανισμό ευελιξίας για τη στήριξη των μονάδων.
Βιοχάλκο – Καράτζης: Παρόντες στη μεγάλη κούρσα
Παρούσα στην κούρσα των μονάδων με φυσικό αέριο δηλώνει και η Elvalchalcor. Ο όμιλος έχει δρομολογήσει μία ακόμη μεγάλη επένδυση ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ για την κατασκευή μονάδας συνδυασμένου κύκλου, σε έκταση εντός του ευρύτερου συγκροτήματος στη Θίσβη Βοιωτίας. Η διοίκηση του ομίλου δεν έχει πάρει ακόμη την τελική επενδυτική απόφαση, ωστόσο το φθινόπωρο αιτήθηκε στη ΡΑΕ και πέτυχε την αύξηση ισχύος του σταθμού από 566 MW σε 651 MW, ενώ προχωρά και η αδειοδοτική διαδικασία. Οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν την εταιρεία να επανεξετάζει τη στρατηγική της για το έργο, για το οποίο φαίνεται να έχει ανοίξει διαύλους επαφών και συζητήσεων για πιθανές συμμαχίες. Πάντως, οι πιθανότητες για υλοποίηση του έργου αυτόνομα είναι μικρές.
Σε ό,τι αφορά τον όμιλο Καράτζη, η άδεια που έχει πάρει από τη ΡΑΕ προβλέπει τη δημιουργία σταθμού συνδυασμένου κύκλου ισχύος 660 MW στη Λάρισα, με εκτιμώμενο κόστος επένδυσης που προσεγγίζει τα 370 εκατ. ευρώ. Αρμόδιες πηγές του ομίλου αναφέρουν στο «business stories» ότι υπάρχει ενδιαφέρον για την υλοποίηση της μονάδας, για την οποία ήδη έχει ξεκινήσει προεργασία αδειοδοτικών διαδικασιών. Η εταιρεία είχε δεχτεί πρόταση συνεργασίας από ξένο όμιλο, η οποία ωστόσο δεν κρίθηκε συμφέρουσα και δεν προχώρησε.
Διαβάστε ακόμα:
Lockdown: Τι ισχύει για τις μετακινήσεις από και προς τα νησιά
Voucher 200 ευρώ: Ανοίγει αύριο η πλατφόρμα – Πώς να κάνετε αίτηση (vid)
Στο καταφύγιο για άστεγα και εγκαταλελειμμένα ζώα στην Ηλιούπολη ο πρωθυπουργός