Τόσο οι τράπεζες όσο και οι επενδυτές έχουν διοχετεύσει τεράστια ποσά στη βιομηχανία εξόρυξης άνθρακα τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με νέα έρευνα, υποστηρίζοντας τη βιομηχανία με τους μεγαλύτερους ρύπους τη στιγμή που ο πλανήτης αντιμετωπίζει περιβαλλοντική κρίση.
Η ανάλυση των Urgewald και Reclaim Finance σε συνεργασία με πάνω από 20 ΜΚΟ κατέληξε στο συμπέρασμα πως οι τράπεζες έδωσαν $1,5 τρισ. στη συγκεκριμένη βιομηχανία από το 2019.
Η έρευνα αποδεικνύει πως μικρό κομμάτι του τραπεζικού τομέα χωρών όπως ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία, Καναδάς και Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζουν να χρηματοδοτούν το 80% του τομέα εξόρυξης άνθρακα.
O ρόλος των τραπεζών
«Οι τράπεζες αυτές πρέπει να αποτελέσουν το στόχο οργανώσεων των πολιτών, των ρυθμιστικών αρχών και των προοδευτικών επενδυτών. Εάν δε σταματήσουμε τη χρηματοδότηση του τομέα του άνθρακα, ο πλανήτης μας θα καταστραφεί», σημείωσε η Katrin Ganswindt, στέλεχος της Urgewald.
Η ΙΕΑ έχει ξεκαθαρίσει πως αν η χρήση του άνθρακα δεν σταματήσει σε εύλογο χρονικό διάστημα, δεν υπάρχει περίπτωση περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου, στόχος που τέθηκε κατά τη διάρκεια της Συμφωνίας του Παρισιού το 2015.
Παρά τις διαβεβαιώσεις των ρυθμιστών για την επίτευξη ενεργειακής μετάβασης, όμως, η συγκεκριμένη βιομηχανία ολοένα και γιγαντώνεται.
Τα δεδομένα της έρευνας αναλύουν όλα τα οικονομικά στοιχεία της λίστας της Urgewald «Global Coal Exit List» (GCEL), η οποία συμπεριλαμβάνει 1.032 εταιρείες που αποτελούν το 90% της παγκόσμιας εξόρυξης και παραγωγής άνθρακα. Η έρευνα αποτελεί την πρώτη τον αριθμό η οποία δημοσιεύεται μετά την πρόσφατη Σύνοδο COP26 της Γλασκώβης το 2021. Οι αναλυτές υποστηρίζουν πως η έρευνα θα πρέπει να θεωρηθεί ως σημείο αναφοράς για την επίτευξη των στόχων της Συνόδου.
Σύμφωνα με τη Ganswindt, όμως, «οι τράπεζες υποστηρίζουν πως βοηθούν στην επίτευξη ενός “πράσινου” μέλλοντος αλλά στην πραγματικότητα σχεδόν καμία εκ των συνεργαζόμενων εταιρειών δεν αλλάζει τακτική, αφού προσφέρουν άπλετη χρηματοδότηση».
Εκ των 12 τραπεζών που αποτέλεσαν το 48% της χρηματοδότησης προς τη βιομηχανία άνθρακα από το 2019, οι 10 είναι μέλη της συμμαχίας Net Zero Banking Alliance του ΟΗΕ. Οι τράπεζες με τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση είναι οι ιαπωνικές Mizuho Financial, Mitsubishi UFJ Financial και SMBC Group, ακολουθούμενες από τη βρετανική Barclays στην 4η θέση και την Citigroup στην 5η.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα εκπροσώπου της Barclays η τράπεζα έχει υποσχεθεί να σταματήσει τη χρηματοδότηση νέων βιομηχανικών μονάδων που χρησιμοποιούν άνθρακα ή παρεμφερών πρότζεκτ από το 2019. Παράλληλα, η ιαπωνική Mitsubishi UFJ Financial έχει θέσει στόχους επίτευξης μηδενικών εκπομπών ρυπογόνων αερίων μέχρι το 2030 σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της και μηδενικών εκπομπών αερίων όσον αφορά το χαρτοφυλάκιό της μέχρι το 2050.
Σύμφωνα με την έρευνα, το μεγαλύτερο ποσοστό της χρηματοδότησης γίνεται μέσω κοινοπραξίας τραπεζών. Από τον Ιανουάριο του 2019 μέχρι το Νοέμβριο του 2021, 484 τράπεζες διοχέτευσαν $1,2 τρισ σε εταιρείες που συμπεριλαμβάνονται στη λίστα GCEL μέσω συμβάσεων αναδοχής με πιστωτικά ιδρύματα. Οι μεγαλύτεροι ανάδοχοι της λίστας ήταν η Industrial Commercial Bank of China, η China International Trust and Investment Corporation και η Shanghai Pudong Development Bank. H μόνη μη-κινεζική τράπεζα στη λίστα των 12 μεγαλύτερων αναδόχων ήταν η αμερικανική JPMorgan Chase.
Σύμφωνα με δηλώσεις της Ganswindt στο πρακτορείο CNBC, είναι αναγκαία η αντίληψη της συνολικής εικόνας της κατάστασης: «δεν έχει σημασία εάν οι τράπεζες χρηματοδοτούν τη βιομηχανία αυτή μέσω δανείων ή κοινοπραξιών ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό που έχει σημασία είναι πως το αποτέλεσμα είναι η διοχέτευση τεράστιων ποσών στη βιομηχανία η οποία αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα επιδείνωσης της κλιματικής αλλαγής».
Ο ρόλος των επενδυτών
Αν και οι τράπεζες παίζουν κύριο ρόλο στην κατάσταση αυτή, τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν και το ρόλο των επενδυτών. Οι περίπου 5.000 επενδυτικές με συνολικές επενδύσεις αξίας $1,2 τρισ συμπεριλαμβάνουν ονόματα όπως Vanguard και Blackrock.
«Μη σας ξεγελά η συμμετοχή των δύο μεγάλων εταιρειών αυτών στο Net Zero Asset Managers Initiative. Τα επενδυτικά ιδρύματα αυτά φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για την επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής στη λίστα μας», υπογράμμισε ο Yann Louvel, αναλυτής της Reclaim Finance.
Παράλληλα, τόνισε πως «με τρομάζει το γεγονός πως συνταξιοδοτικά ταμεία, asset managers, αμοιβαία κεφάλαια και όλων των ειδών επενδυτές ακόμα χρηματοδοτούν τη βιομηχανία του άνθρακα εν μέσω της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε».