«Νon» στα λεγόμενα «παντοτινά χημικά» λέει η Γαλλία με νομοσχέδιο που από την 1η Ιανουαρίου 2026 θα απαγορεύσει σε ορισμένα προϊόντα τη χρήση των υπερφθοριωμένων αλκυλιωμένων ουσιών, γνωστά ως PFAS, που απελευθερώνονται στο περιβάλλον πλήττοντας το οικοσύστημα και συνδέονται με σοβαρά προβλήματα υγείας.
Η Γαλλία είναι η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απαγορεύει την κατασκευή, εισαγωγή και πώληση καλλυντικών, προϊόντων κεριού για τη συντήρηση των σανίδων του σκι, ή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων ένδυσης που περιέχουν PFAS, με εξαίρεση ορισμένα βιομηχανικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα ή «απαραίτητα για βασικές χρήσεις».
Επιπλέον, ακολουθώντας την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», επιβάλλεται ειδικό τέλος στις εταιρίες που απορρίπτουν τις τοξικές ουσίες στο νερό.
Η απόφαση ελήφθη έπειτα από τον σάλο που προκάλεσε έρευνα του δημοσιογραφικού πρότζεκτ «Forever Lobbying Project», στο οποίο συμμετείχαν 46 δημοσιογράφοι από 29 μέσα ενημέρωσης 16 χωρών διερευνώντας τις επιπτώσεις του «δηλητηρίου του αιώνα» και υπολογίζοντας το κόστος απορρύπανσης.
Οι δημοσιογράφοι σε συνεργασία με επιστήμονες εκτίμησαν ότι το συνολικό κόστος για να τεθεί άμεσα υπό έλεγχο το ζήτημα των PFAS στην Ευρώπη αγγίζει τα 4,8 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ αν η ρύπανση από τις ουσίες συνεχιστεί το ποσό φτάνει τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ σε διάστημα 20 ετών.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, τα χημικά αυτά χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή αντικολλητικών σκευών, συσκευασιών τροφίμων μιας χρήσης και υφασμάτων ανθεκτικών στους λεκέδες, με αποτέλεσμα οι επιβλαβείς ουσίες να εισχωρούν στον οργανισμό μέσω της τροφής, του αέρα και της επαφής με το δέρμα.
Ήδη από το 2023 είχε ζητηθεί από Δανία, Γερμανία, Ολλανδία, Νορβηγία και Σουηδία ο καθολικός περιορισμός των PFAS, στο πλαίσιο του κανονισμού REACH της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα, εντούτοις η πρόταση δεν είχε εφαρμοστεί, με τους συντάκτες πίσω από το πρότζεκτ να αποδίδουν ευθύνες σε εκατοντάδες βιομηχανικούς παράγοντες που άσκησαν πιέσεις ώστε να την υπονομεύουν.
Πριν ένα μήνα 94 ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές οργανώσεις, απέστειλαν επιστολή στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καλώντας την να ενεργήσει με τόλμη και ηθική και να θέσει τέλος στη ρύπανση από PFAS, όπως είχε δεσμευτεί να κάνει το 2022 με την επίτευξη των στόχων «μηδενικής ρύπανσης».
Από την έρευνα προκύπτει για πρώτη φορά ότι στην Ευρώπη υπάρχουν 20 εργοστάσια παραγωγής που κάνουν χρήση PFAS, 16 εκ των οποίων λειτουργούν ακόμα.
Μόνο στη Γαλλία υπάρχουν πέντε από αυτά, δύο στο Πιερ-Μπενίτ, ένα στο Βιλέρ Σεν-Πολ, στο Ταβό και στο Σαλίντρ, η παύση λειτουργίας του οποίου όπως επισημαίνει η γαλλική Le Monde, ανακοινώθηκε τον Οκτώβριο του 2024.
Τον περασμένο Ιανουάριο μελέτη αποκάλυψε ότι σχεδόν όλοι οι Γάλλοι εκτίθενται σε αυτές τις τοξικές ουσίες μέσω του πόσιμου νερού, καθώς έπειτα από ανάλυση σε 100 δείγματα νερού βρύσης σε αστικές περιοχές της χώρας, ανάμεσά τους και το Παρίσι, αλλά και κωμοπόλεις ανιχνεύθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις τριφθοροοξικού οξέως (TFA), το οποίο συνδέεται με ηπατικά προβλήματα.
Η Γαλλία, λοιπόν, πρωτοστατεί και περιορίζει τη χρήση των PFAS, η οικογένεια των οποίων απαρτίζεται από 5.000 έως 10.000 ουσίες ανθεκτικές στο νερό, τη θερμότητα και τη διάβρωση.
«Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, δυόμισι ετών, χάρη στην κινητοποίηση βουλευτών, ΜΚΟ, επιστημόνων και ερευνητών δημοσιογράφων, ένα θέμα που περνούσε απαρατήρητο μπήκε στη δημόσια συζήτηση, σε σημείο που η Γαλλία να έχει πλέον έναν από τους πιο φιλόδοξους νόμους στον κόσμο για τα PFAS», δήλωσε ο Νικολά Τιερί, βουλευτής των Πρασίνων και εισηγητής του νομοσχεδίου.
Βέβαια, όπως επισημαίνει το France 24, η απαγόρευση των αντικολλητικών σκευών που περιλαμβανόταν αρχικά στο σχέδιο νόμου, αφαιρέθηκε έπειτα από έντονες πιέσεις του ομίλου στον οποίο ανήκει ο γαλλικός κατασκευαστής Tefal.
Την ίδια ώρα, οι γαλλικές αρχές θα κληθούν σε τακτική διενέργεια ελέγχου του πόσιμου νερού για παρουσία όλων των τύπων PFAS.
Διαβάστε ακόμη
Reuters για Γερμανία: Πώς η ατμομηχανή της Ευρώπης έγινε ο μεγάλος ασθενής
Μπιλ Γκέιτς: Αυτές είναι οι τέσσερις μεγάλες απειλές που θα αντιμετωπίσουν οι νεότερες γενιές
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ