Η έκθεση – ορόσημο για το κλίμα που δημοσιεύθηκε χθες αναμένεται να αυξήσει την πίεση στους παγκόσμιους ηγέτες ώστε να τερματίσουν γρήγορα τη χρήση ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων.

Μερικοί από τους σημαντικότερους αναγνώστες της έκθεσης των 3.949 σελίδων της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη σύντομα θα ταξιδέψουν στη Γλασκώβη της Σκωτίας, για τη σύνοδο των COP26, που επίσης διοργανώνεται από τον ΟΗΕ.

Σε λιγότερο από τρεις μήνες, όπως αναφέρει το Bloomberg, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον θα φιλοξενήσει 197 χώρες για διαπραγματεύσεις με στόχο τον περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας, η οποία προκαλεί ήδη πυρκαγιές και πλημμύρες σε όλο τον κόσμο.

Οι επιστήμονες προειδοποίησαν χθες ότι ο χρόνος τελειώνει ώστε να σταματήσει η υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου, το χαμηλότερο των θερμοκρασιακών στόχων που συμφωνήθηκαν στο Παρίσι το 2015.

Οι χώρες συμφώνησαν να υποβάλουν νέες εθνικές δεσμεύσεις πριν από την COP26.

Προς το παρόν, αυτές οι εθελοντικές δεσμεύσεις υπολείπονται κατά πολύ της διατήρησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2ºC, πόσο μάλλον τους 1,5ºC, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Ο Τζόνσον προέτρεψε τις χώρες να τερματίσουν τη χρήση άνθρακα, προκειμένου να διατηρηθεί εφικτό το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου.

«Γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη – μεταφορά του άνθρακα στην ιστορία και στροφή σε καθαρές πηγές ενέργειας, προστασία της φύσης και παροχή χρηματοδότησης για το κλίμα από τις χώρες της πρώτης γραμμής», δήλωσε χθες, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η Downing Street.

Ο άνθρακας και τα μεγάλα συμφέροντα

Ο άνθρακας αποτέλεσε σημείο σύγκρουσης στις διεθνείς διαπραγματεύσεις που προορίζονταν να εξομαλύνουν τον δρόμο προς μια συμφωνία στη Γλασκώβη τον Νοέμβριο. Μια ολονύκτια συνάντηση της ομάδας των 20 υπουργών τον περασμένο μήνα στη Νάπολη της Ιταλίας απέτυχε να καταλήξει σε συμφωνία για τη σταδιακή κατάργηση της ενέργειας από άνθρακα. Η Ινδία ήταν το κλειδί. Η Κίνα, η χώρα με τις μεγαλύτερες εκπομπές στον κόσμο, βρίσκεται επίσης υπό πίεση να ανακοινώσει έναν «οδικό χάρτη» για την πραγματοποίηση δραστικών περικοπών κατά την επόμενη δεκαετία.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η κατανάλωση άνθρακα θα φτάσει σε ρεκόρ φέτος. Αλλά δεν είναι μόνο τα φτωχότερα έθνη που παλεύουν με τον άνθρακα. Στη συνάντηση των ηγετών της G7 τον Ιούνιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αντιστάθηκε στο κάλεσμα των ευρωπαϊκών χωρών να τερματιστεί η χρήση της εγχώριας ενέργειας από άνθρακα.

Στο τέλος, οι ηγέτες συμφώνησαν μόνο να σταματήσουν τη χρηματοδότηση έργων άνθρακα στο εξωτερικό.

Η έκθεση IPCC, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι ανθρώπινες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου πρέπει να εξαλειφθούν προκειμένου να περιοριστεί η περαιτέρω υπερθέρμανση του πλανήτη και συνεπώς οι περαιτέρω ζημίες… «Ο μόνος τρόπος για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι η επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών CO2 σε παγκόσμια κλίμακα. Το κλίμα που θα βιώνουμε στο μέλλον εξαρτάται από τις αποφάσεις μας τώρα» δήλωσε η Valerie Masson-Delmotte, αντιπρόεδρος του φορέα και εκ των συντακτών της έκθεσης.

Όμως το χάσμα παραμένει τεράστιο. Η IPCC ανέφερε ότι οι συγκεντρώσεις CO2 στην ατμόσφαιρα το 2019 ήταν υψηλότερες από οποιαδήποτε άλλη στιγμή σε τουλάχιστον 2 εκατομμύρια χρόνια.

Μιλώντας κατά την παρουσίαση της έκθεσης, ο επικείμενος πρόεδρος της COP26, Alok Sharma, προειδοποίησε ότι παρόλο που η επιθυμία του κόσμου να διατηρήσει τους 1,5ºC σε προσιτή απόσταση είναι σαφής, η ελπίδα «υποχωρεί γρήγορα». Οι χώρες της G-20 πρέπει να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα, δήλωσε χθες, προσθέτοντας ότι μόνο οκτώ τις έχουν πράγματι αυστηροποιήσει μέχρι τώρα.

Μετά τα λόγια είναι η ώρα της δράσης

«Στο COP26 πρέπει να στείλουμε ένα σαφές σήμα για να προχωρήσουμε πιο γρήγορα τη μετάβαση», είπε ο Sharma.

Η ευθυγράμμιση των αναδυόμενων οικονομιών θα απαιτήσει από τις πλούσιες χώρες να υλοποιήσουν τη δέσμευσή τους να κινητοποιήσουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε χρηματοδότηση για να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες να επενδύσουν σε πράσινες τεχνολογίες και να προσαρμοστούν στην άνοδο της θερμοκρασίας και της στάθμης των θαλασσών.

Τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ, όμως, υποδηλώνουν ότι η κλιματική βοήθεια από τις ανεπτυγμένες χώρες ανήλθε σε 78,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018, πολύ λιγότερο από τον συμφωνημένο στόχο.

“Οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα είναι εύθραυστες και η διασφάλιση της εμπιστοσύνης στο σύστημα θα είναι ζωτικής σημασίας”, δήλωσε ο Sharma.

Η Σαουδική Αραβία, για παράδειγμα, ήθελε να θεωρείται τον τελευταίο καιρό ως θετικός παράγοντας των συνομιλιών για το κλίμα, αλλά οι πρώην διαπραγματευτές της δεν ανέλαβαν πάντα αυτόν τον ρόλο. Σε ανάρτησή του από τον προσωπικό του λογαριασμό, ο Mohammad Al Sabban, συνταξιούχος πρώην σύμβουλος στο υπουργείο Ενέργειας του Βασιλείου, ο οποίος κάποτε υπηρέτησε ως επικεφαλής διαπραγματευτής για το κλίμα, είπε ότι οι προβλέψεις της IPCC για τη θερμοκρασία ήταν «ανοησίες» και χαρακτήρισε την ομάδα του ΟΗΕ «το κέντρο της κλιματικής μαφίας». ” Ο Al Sabban δεν έχει πλέον επίσημο ρόλο και η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας δεν έχει ακόμη σχολιάσει δημόσια την έκθεση IPCC.

Για τα ευάλωτα έθνη, ειδικά εκείνα που συνέβαλαν ελάχιστα στις ιστορικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, το ζήτημα της χρηματοδότησης ενέχει ένα σαφές υπόβαθρο που αφορά τη δικαιοσύνη. «Οι βασικοί υπεύθυνοι των εκπομπών πρέπει να λάβουν υπόψη τις ζημίες που προκλήθηκαν από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, γνωρίζοντας ότι κάθε τόνος άνθρακα και κάθε δολάριο που δαπανάται για ορυκτά καύσιμα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο», δήλωσε ο Πρέσβης Diann Black-Layne της Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, επικεφαλής διαπραγματευτής του κλίματος για την Alliance of Small Island States.

Ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν αυξήσει τη χρηματοδότησή τους για το κλίμα, οι ΗΠΑ δεν έχουν συμβαδίσει. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δεσμευτεί για 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από το 2024, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε 24,5 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο το 2019, σύμφωνα με το World Resources Institute.

Ο Τζον Κέρι, ο Ειδικός Προεδρικός Απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Κλίμα, δήλωσε ότι η έκθεση IPCC σηματοδοτεί την ανάγκη για «πραγματική δράση» τη δεκαετία του 2020. “Όλες οι μεγάλες οικονομίες πρέπει να δεσμευτούν για επιθετική δράση για το κλίμα κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης δεκαετίας”, όπως είπε.

Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, που δήλωσε ότι ο κόσμος «δεν μπορεί πλέον να καθυστερεί την υιοθέτηση φιλόδοξων μέτρων για το κλίμα».

Όπως ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση «η στιγμή αυτή απαιτεί από τους παγκόσμιους ηγέτες, τον ιδιωτικό τομέα και τα άτομα να δράσουν κατεπειγόντως από κοινού και να κάνουν όλα όσα είναι απαραίτητα για να προστατεύσουν τον πλανήτη μας και το μέλλον μας στη διάρκεια αυτής της δεκαετίας και πέραν αυτής».