Πριν από λίγες ημέρες, εκατομμύρια τόνοι καυτού αερίου εκτοξεύτηκαν από την επιφάνεια του ήλιου προς τη Γη.
Η έκρηξη, που ονομάζεται εκτόξευση στεφανιαίας μάζας, δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρή στην κλίμακα του διαστημικού καιρού, αλλά όταν έπληξε το μαγνητικό πεδίο της Γης, πυροδότησε την ισχυρότερη γεωμαγνητική καταιγίδα που παρατηρήθηκε εδώ και χρόνια. Όπως αναφέρει το Bloomberg, δεν υπήρξε μεγάλη αναστάτωση αυτή τη φορά, -λίγοι μάλλον ήξεραν ότι συνέβη-, αλλά υπενθύμισε ότι ο ήλιος ξύπνησε από έναν μακροχρόνιο «ύπνο».
Αν και είναι αόρατα για τους ανθρώπους στην επιφάνεια της Γης, τα γεωμαγνητικά κύματα που εξαπολύονται από ηλιακές καταιγίδες μπορούν να αχρηστεύσουν ηλεκτρικά δίκτυα, να μπλοκάρουν ραδιοεπικοινωνίες, να εκθέσουν τα πληρώματα των αεροπορικών εταιρειών σε επικίνδυνα επίπεδα ακτινοβολίας και να «χτυπήσουν» κρίσιμους δορυφόρους.
Η έναρξη του νέου κύκλου με peak το 2025
Ο ήλιος ξεκίνησε πέρυσι έναν νέο κύκλο 11 ετών και καθώς φτάνει στο αποκορύφωμά του το 2025, αυτό το φαινόμενο που δημιουργεί χάος στον άνθρωπο εντείνεται, απειλώντας έναν κόσμο που έχει γίνει όλο και πιο βασισμένος στην τεχνολογία σε σχέση με πριν 17 χρόνια, που παρατηρήθηκαν οι τελευταίες μεγάλες καταιγίδες. Μια πρόσφατη μελέτη, μάλιστα, έδειξε ότι η αύξηση της ανθεκτικότητας του δικτύου θα μπορούσε να οδηγήσει σε οφέλη αξίας 27 δις δολαρίων για την αμερικανική βιομηχανία ενέργειας.
“Είναι άξιος απορίας ο αριθμός των ανθρώπων και των εταιρειών που θεωρούν ότι ο διαστημικός καιρός είναι δημιούργημα του Χόλυγουντ”, δήλωσε η Caitlin Durkovich, ειδική σύμβουλος του Προέδρου των ΗΠΑ Joe Biden, κατά τη διάρκεια μιας διάσκεψης για τον ηλιακό καιρό τον περασμένο μήνα.
Ο κίνδυνος δεν είναι υποθετικός. Το 2017, μια ηλιακή καταιγίδα προκάλεσε ραδιοφωνικές παρεμβολές και παράσιτα, όπως o τυφώνας κατηγορίας 5 ‘Hurricane Irma’ που θέρισε την Καραϊβική. Το 2015, οι ηλιακές καταιγίδες έβγαλαν νοκ αουτ τα συστήματα GPS στο Βορειοανατολικό τμήμα των ΗΠΑ, κάτι που δημιουργεί ένα μεγάλο πρόβλημα, ιδίως τώρα που τα αυτό-οδηγούμενα οχήματα γίνονται πραγματικότητα. Οι πιλότοι αεροπορικών εταιρειών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καταρράκτη όταν χτυπούν ηλιακές καταιγίδες, ενώ το γυναικείο πλήρωμα έρχεται αντιμέτωπο με υψηλότερα ποσοστά αποβολών.
Τον Μάρτιο του 1989, μια ηλιακή καταιγίδα πάνω από το Κεμπέκ προκάλεσε διακοπή ρεύματος σε ολόκληρη την περιοχή που διήρκεσε εννέα ώρες, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Hydro-Quebec. Ένα σημείωμα στο περιοδικό American Geophysical Union το 2017 προέβλεψε ότι οι διακοπές ρεύματος που προκαλούνται από τον έντονο διαστημικό καιρό θα μπορούσαν να χτυπήσουν το 66% του πληθυσμού των ΗΠΑ, με τις οικονομικές απώλειες να φθάνουν έως και 41,5 δισ δολάρια την ημέρα.
Η καλύτερη άμυνα είναι η πρόβλεψη
Για να προλάβει μια τέτοια καταστροφή, η διοίκηση του Προέδρου Obama χάραξε μια στρατηγική για να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιπτώσεις των ηλιακών καταιγίδων και να αξιολογήσει τους κινδύνους που θέτουν. Πέρυσι, ο πρόεδρος Donald Trump υπέγραψε το νομοσχέδιο ProSwift, το οποίο στοχεύει στην οικοδόμηση της τεχνολογίας για τη βελτίωση της πρόβλεψης και της εκτίμησης των διασυνοριακών καιρικών συνθηκών.
Υπάρχει έντονη συζήτηση μεταξύ των επιστημόνων για το τι μπορεί να γίνει ώστε να προστατευτούν οι ευάλωτες υποδομές του πλανήτη από τις επιπτώσεις των ηλιακών καταιγίδων. Βήματα όπως η χρήση μη μαγνητικού χάλυβα σε μετασχηματιστές και η τοποθέτηση περισσότερων προστατευτικών εγκαταστάσεων στα δίκτυα θα μπορούσαν να ενισχύσουν την αντίσταση. Τελικά όμως η καλύτερη άμυνα κατά μιας καταστροφής, μπορεί να είναι η καλύτερη πρόβλεψη.
Αυτό θα μπορούσε να συνεισφέρει στην προετοιμασία των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας για ενδεχόμενες ελλείψεις και στην διασφάλισή τρόπων για τη δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας των συστημάτων τους σε περίπτωση που χάσουν ισχύ.
Σε λίγες εβδομάδες, ένα νέο μοντέλο που αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο του Michigan θα είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο, για να συνεισφέρει στη βελτίωση των προβλέψεων της Γης.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυξάνεται η προμήθεια ανταλλακτικών μετασχηματιστών για το εθνικό δίκτυο, ενώ πραγματοποιούνται τακτικές ασκήσεις για να αντιμετωπιστεί ένα σημαντικό διαστημικό καιρικό γεγονός, δήλωσε ο Mark Prouse, αναπληρωτής διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας και Βιομηχανικής Στρατηγικής.
Μέσα στα τελευταία 15 χρόνια, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν δημιουργήσει διαστημικά κέντρα πρόγνωσης καιρού που παρέχουν καθημερινές προβλέψεις για το τι μπορεί να προέρχεται από τον ήλιο σε αεροπορικές εταιρείες, δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, δορυφόρους και οτιδήποτε άλλο απειλείται από ηλιακές εκλάμψεις. Ενώ οι παρατηρητές μπορούν να εντοπίσουν καταιγίδες που εκρήγνυνται στον ήλιο, δεν μπορούν να υπολογίσουν την αληθινή φύση της απειλής, – ακριβώς πόσο ισχυρή είναι-, έως ότου η έκρηξη φτάσει σε δορυφόρο 1 εκατομμύριο μίλια από τον πλανήτη. Σε αυτό το σημείο, απομένουν μόνο 60 έως 90 λεπτά έως ότου χτυπήσει τη Γη.
«Η ικανότητά μας να κατανοούμε και να προβλέπουμε τον ηλιακό κύκλο είναι ακόμα πολύ περιορισμένη», δήλωσε ο William Murtagh, διευθυντής του Κέντρου Πρόβλεψης Διαστημικού Καιρού των ΗΠΑ.
Ακριβώς όπως οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας μπορούν να προετοιμαστούν για ένα σοβαρό καιρικό φαινόμενο, έχοντας σε ετοιμότητα συνεργεία επισκευής, παρόμοιες προφυλάξεις θα μπορούσαν να ληφθούν πριν από μια ηλιακή καταιγίδα, σύμφωνα με τον Mark Olson, διευθυντή του North America Electric Reliability Corp., μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης των ΗΠΑ και του Καναδά.
«Υπάρχει περίπτωση μεγάλες περιοχές να έρθουν αντιμέτωπες με αστάθεια τάσης», είπε ο Olson. «Η συνειδητοποίηση της κατάστασης είναι το κλειδί εδώ, όπως και στα επίγεια καιρικά φαινόμενα».
Οι ηλιακές καταιγίδες έχουν τις ρίζες τους σε έναν κύκλο 11 ετών που αλλάζει την πολικότητα του μαγνητικού πεδίου του ήλιου. Οι μαγνητικές δυνάμεις του μπερδεύονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, στέλνοντας το πλάσμα του ήλιου στο διάστημα προκαλώντας πιθανά καταιγίδες στη Γη.
Η πιο ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα που καταγράφηκε ποτέ είχε ως αποτέλεσμα το Carrington Event του 1859, όταν οι τηλεγραφικές γραμμές «πήραν φωτιά» προκαλώντας πυρκαγιές στα γραφεία στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη. Αν χτυπούσε μια καταιγίδα αυτού του μεγέθους σήμερα, πιθανότατα θα έκοβε το ρεύμα σε εκατομμύρια αν όχι δισεκατομμύρια, ανθρώπους.