H επαρχία Αλμέρια της Ισπανίας ήταν γνωστή ως «η έρημος της Ευρώπης».
Παραγωγοί του Χόλυγουντ είχαν χρησιμοποιήσει το άνυδρο και άδεντρο τοπίο της για γυρίσματα σε ταινίες γουέστερν αλλά και του «Λόρενς της Αραβίας».
Σήμερα η περιοχή χαρακτηρίζεται «ο κήπος της Ευρώπης», αφού σκεπάζεται από εκατοντάδες θερμοκήπια που παράγουν τρόφιμα όλες τις εποχές και εξάγονται σε όλο τον κόσμο.
Στην Αλμέρια, τα θερμοκήπια καλύπτουν περίπου 4% του εδάφους, αλλά παράγουν το 50% της τοπικής οικονομίας.
Στα περίπου 30.000 εκτάρια θερμοκηπίων καλλιεργούνται πάνω από 2,7 εκατομμύρια τόνοι προϊόντων, προσφέροντας 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ στην εθνική οικονομία και οδηγώντας στην ανάπτυξη ενός σύνθετου βιομηχανικού οικοσυστήματος προμηθευτών και υπηρεσιών.
Η Ισπανία βρίσκεται στην κορυφή της ανάπτυξης θερμοκηπίων στην Ευρώπη, ακολουθούμενη από την Ιταλία και τη Γαλλία.
Εντυπωσιακές είναι οι επιδόσεις και της Ολλανδίας, μίας χώρας που -παρότι διαθέτει το ένα τρίτο της έκτασης της Ελλάδας- φιλοξενεί επαγγελματικά θερμοκήπια μεγέθους 14.000 γηπέδων ποδοσφαίρου.
Τα συστήματα κάθετης καλλιέργειας πολλαπλασιάζουν τη σοδειά ανά τετραγωνικό μέτρο, πηγή φωτογραφίας: Glastuinbouw Nederland Facebook page
Πάνω από 3.300 εταιρείες θερμοκηπίων έχουν αναπτύξει καινοτόμες και βιώσιμες μεθόδους καλλιέργειας και τα ολλανδικά θερμοκήπια πραγματοποιούν ετησίως εξαγωγές αξίας 10,8 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Δυναμικά στον κλάδο μπαίνει και η Γερμανία, όπου φιλοξενείται πλέον το μεγαλύτερο θερμοκήπιο της Ευρώπης. Πρόκειται για το θερμοκήπιο της εταιρείας Εmsflower, ένα θερμοκήπιο πρότυπο κυκλικής οικονομίας:
– η ενέργεια που καταναλώνει παράγεται από τα φωτοβολταϊκά που έχουν τοποθετηθεί στη στέγη του
– οι εγκαταστάσεις θερμαίνονται αποκλειστικά από προϊόντα ξύλου, που προκύπτουν από καθαρισμούς δασών και κήπων
– οι καλλιέργειες υδροδοτούνται από το νερό της βροχής που συλλέγεται σε ειδικές δεξαμενές και επαναχρησιμοποιείται.
Η απάντηση στην διατροφική κρίση
Τα σύγχρονα θερμοκήπια θεωρούνται μία από τις πιο αποτελεσματικές λύσεις στη διατροφική κρίση που συνεπάγεται ένας συνεχώς αυξανόμενος ανθρώπινος πληθυσμός.
Τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν είναι πολλαπλά, όπως τα απαριθμεί η Agriplast μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες αγροτεχνολογίας της Ινδίας:
– Βέλτιστος έλεγχος κλίματος και περιβάλλοντος, ανεξάρτητα από εξωτερικούς παράγοντες. Σύμφωνα με μελέτη του Journal of Cleaner Production, η θερμοκηπιακή καλλιέργεια μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
– Παρατεταμένη καλλιεργητική περίοδος και παραγωγή όλο το χρόνο. Μελέτη της Scientia Horticulturae διαπίστωσε ότι η παραγωγή ντομάτας σε θερμοκήπιο μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της απόδοσης έως και 150% σε σύγκριση με την παραγωγή σε ανοιχτό χωράφι.
– Βελτιωμένη διαχείριση παράσιτων και ασθενειών. Σύμφωνα με μελέτη του International Journal of Pest Management, η χρήση θερμοκηπίων μπορεί να μειώσει σημαντικά τον αριθμό των εντόμων παρασίτων, με αποτέλεσμα την παραγωγή προϊόντων υψηλότερης ποιότητας και τη μείωση του κόστους καλλιέργειας.
Η καλλιέργεια εξωτικών ειδών με βάση τις ανάγκες της αγοράς μπορεί να αυξήσει σημαντικά το αγροτικό εισόδημα, πηγή φωτογραφίας: Glastuinbouw Nederland Facebook page
– Ενισχυμένη αποδοτικότητα πόρων όπως το νερό, η ενέργεια και τα λιπάσματα. Μελέτη του Agricultural Water Management Journal διαπίστωσε ότι τα αποτελεσματικά συστήματα άρδευσης θερμοκηπίων μπορούν να εξοικονομήσουν έως και 50% νερό σε σύγκριση με τις παραδοσιακές γεωργικές μεθόδους. Επιπλέον, τα θερμοκήπια που είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας, όπως οι ηλιακοί συλλέκτες και τα συστήματα ανάκτησης θερμότητας, μπορούν να μειώσουν το συνολικό ενεργειακό κόστος.
– Αυξημένη ποικιλομορφία και εξειδίκευση των καλλιεργειών. Τα θερμοκήπια επιτρέπουν στους γεωργούς να καλλιεργούν ένα ευρύ φάσμα καλλιεργειών ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους θέση ή το κλίμα, όπως εξωτικά ή εκτός εποχής προϊόντα, επιτυγχάνοντας υψηλότερες τιμές στην αγορά.
– Κάθετη καλλιέργεια και βελτιστοποίηση χώρου.
Με τη χρήση συστημάτων κάθετης καλλιέργειας, όπως η υδροπονία, η αεροπονία ή η υδατοκαλλιέργεια, οι αγρότες μπορούν να αξιοποιήσουν τον χώρο πιο αποτελεσματικά. Η προσέγγιση αυτή είναι ιδιαίτερα επωφελής στην αστική γεωργία, όπου η γη είναι σπάνια και ακριβή. Μελέτη του περιοδικού Sustainability διαπίστωσε ότι η κάθετη καλλιέργεια σε θερμοκήπια μπορεί να αποδώσει έως και 11 φορές περισσότερα προϊόντα ανά μονάδα επιφάνειας σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας.
Η αποδοτικότερη λειτουργία των θερμοκηπίων απαιτεί σύγχρονο εξοπλισμό και εισαγωγή τεχνολογίας αιχμής, πηγή φωτογραφίας: Glastuinbouw Nederland Facebook page
– Ενισχυμένος περιβαλλοντικός αντίκτυπος και βιωσιμότητα
Με την προσεκτική διαχείριση και χρήση των πόρων μέσω συστημάτων κλειστού κυκλώματος, τα θερμοκήπια μπορούν να μειώσουν τη χρήση νερού, να ελαχιστοποιήσουν την υποβάθμιση του εδάφους και να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων. Επιπλέον, τα θερμοκήπια μπορούν να ενσωματώσουν ΑΠΕ και να αξιοποιήσουν τη θερμότητα που αποβάλλεται από άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες.
– Έξυπνες γεωργικές τεχνολογίες, όπως η γεωργία ακριβείας, οι συσκευές IoT και τα συστήματα απομακρυσμένης παρακολούθησης. Αυτές οι τεχνολογίες παρέχουν δεδομένα και πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την υγεία των φυτών, τις συνθήκες ανάπτυξης και τη χρήση των πόρων, οδηγώντας τελικά σε βελτιωμένη αποδοτικότητα και λήψη αποφάσεων για τους γεωργούς.
Διαβάστε ακόμη