Στην κόψη του ξυραφιού κινούνται οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, θυμίζοντας εκκρεμές καθώς μετά από ένα τριήμερο ανόδου όπου έπιασαν πάλι το φράγμα των 100 ευρώ, χθες υποχώρησαν στα επίπεδα των 95 ευρώ υπό το φως της «ντιρεκτίβας» της Κομισιόν σχετικά με την αντιμετώπιση της απαίτησης της Μόσχας για πληρωμή σε ρούβλια.
Επί της ουσίας, το συγκεκριμένο κείμενο οδηγιών προς τα κράτη-μέλη υποδεικνύει κάποιο τρόπο με τον οποίο οι ευρωπαϊκοί ενεργειακοί όμιλοι θα εξακολουθήσουν να πληρώνουν σε ευρώ, καθώς το αντίθετο θα παραβίαζε τις κυρώσεις της Ε.Ε., ωστόσο δεν είναι ξεκάθαρο πώς αυτό μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη.
Ειδικότερα, η Κομισιόν, όπως αναφέρει το Bloomberg, δήλωσε ότι ο μηχανισμός πληρωμής, όπως περιγράφεται στο ρωσικό διάταγμα, θα είναι αντίθετος με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, επιβεβαιώνοντας μια προκαταρκτική εκτίμηση ότι η αξίωση του Βλαντιμίρ Πούτιν θα έδινε τον απόλυτο έλεγχο της διαδικασίας πληρωμής στη Μόσχα.
Ωστόσο, επισημαίνει ότι το διάταγμα δεν αποκλείει αυτόματα τη δυνατότητα στις εταιρείες να συνεχίσουν να πληρώνουν σε ευρώ, τονίζοντας ότι το πεδίο εφαρμογής για τις εξαιρέσεις δεν είναι ακόμη σαφές. Η Κομισιόν υποδεικνύει να ζητήσουν επιβεβαίωση από τη Μόσχα ότι αυτό είναι δυνατό.
«Θα ήταν σκόπιμο να ζητηθεί επιβεβαίωση από τη ρωσική πλευρά ότι αυτή η διαδικασία είναι δυνατή σύμφωνα με τους κανόνες του Διατάγματος», αναφέρει το έγγραφο.
Με άλλα λόγια, εναπόκειται στη Μόσχα να αποφασίσει εάν αυτό είναι αποδεκτό και μέχρι χθες δεν υπήρξε κανένα άμεσο σχόλιο από τη ρωσική κυβέρνηση ή την Gazprom PJSC.
Το υψηλό διακύβευμα
Σε κάθε περίπτωση το διακύβευμα είναι υψηλό και για τις δύο πλευρές. Υπενθυμίζεται ότι ο Πούτιν δήλωσε στις 31 Μαρτίου πως εάν οι πληρωμές δεν γίνονταν σε ρούβλια, τότε οι εξαγωγές φυσικού αερίου θα σταματούσαν. Η Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο για τη θέρμανση των σπιτιών και τη βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας.
Από την πλευρά της η Ε.Ε. ξεκαθάρισε ότι η συμμόρφωση με την προτεινόμενη από τη Ρωσία νέα διαδικασία πληρωμής θα ήταν αντίθετη με τις κυρώσεις και θα παραχωρούσε περισσότερες εξουσίες στις ρωσικές αρχές.
«Με τους εταίρους μας στο G7, έχουμε εκφράσει ξεκάθαρα τη θέση μας: οι συμφωνημένες συμβάσεις πρέπει να τηρούνται. Το 97% των σχετικών συμβάσεων ορίζει ρητά την πληρωμή σε ευρώ ή δολάρια. Οι εταιρείες με τέτοιες συμβάσεις δεν θα πρέπει να ανταποκριθούν στις ρωσικές απαιτήσεις», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το διάταγμα εισάγει μια νέα διαδικασία πληρωμής, σύμφωνα με την οποία η κατάθεση ευρώ ή δολαρίων στον λογαριασμό του προμηθευτή δεν θεωρείται πλέον εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεων. Αντίθετα, οι αγοραστές πρέπει να ανοίξουν δύο τραπεζικούς λογαριασμούς στην Gazprombank, έναν σε ξένο νόμισμα και έναν σε ρούβλια. Τα ευρώ ή τα δολάρια από τις εταιρείες της ΕΕ πρέπει να μετατραπούν σε ρούβλια και οι αγοραστές θεωρείται ότι έχουν εκπληρώσει τις συμβατικές τους υποχρεώσεις μόνο αφού ολοκληρωθεί η μετατροπή.
«Καθώς η διαδικασία μετατροπής μπορεί να διαρκέσει απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου το ξένο νόμισμα βρίσκεται εξ ολοκλήρου στα χέρια των ρωσικών αρχών, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Τράπεζας, μπορεί ακόμη να θεωρηθεί ως και δάνειο που χορηγείται από εταιρείες της ΕΕ», αναφέρει το χθεσινό έγγραφο της Κομισιόν.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν μεταφορές στη Gazprombank και να δηλώσουν ξεκάθαρα ότι οι υποχρεώσεις τους εκπληρώνονται με αυτή την πληρωμή σε ευρώ ή δολάρια σύμφωνα με τις συμβάσεις πριν από την έκδοση του διατάγματος, επισημαίνεται στο έγγραφο.
Πτώση των τιμών στην Ευρώπη
Χθες οι τιμές ξεκίνησαν ανοδικά (μέχρι +5,2%), ωστόσο μετά τη γνωστοποίηση του κειμένου οδηγιών τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης διαπραγματεύονταν 5% χαμηλότερα στα 95,10 ευρώ ανά μεγαβατώρα στο Άμστερνταμ, ενώ το αντίστοιχο συμβόλαιο στο Ηνωμένο Βασίλειο υποχώρησε 11,3%.
Όλα βέβαια κρέμονται από μια κλωστή καθώς η μη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Μόσχας θα μπορούσε να οδηγήσει σε διακοπή του εφοδιασμού στην Ευρώπη. Ωστόσο, οι μεγάλοι όγκοι υγροποιημένου φυσικού αερίου που κατευθύνονται προς την ήπειρο και το τέλος της χειμερινής περιόδου υψηλής ζήτησης λόγω θέρμανσης προσφέρουν μια βάση εκτόνωσης των τιμών.
Το Ηνωμένο Βασίλειο εξέδωσε μια προσωρινή άδεια που επιτρέπει πληρωμές στη ρωσική Gazprombank, στην οποία η χώρα έχει επιβάλει κυρώσεις, έως τα τέλη Μαΐου για το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενδεχομένως αυτό σηματοδοτεί ότι οι ροές θα συνεχιστούν αδιάκοπα για τις επόμενες εβδομάδες τουλάχιστον.
Εν τω μεταξύ, οι παραγγελίες για ρωσικό φυσικό αέριο που διέρχεται από την Ουκρανία έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δύο ημέρες, αλλά εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερες από τα επίπεδα πριν από το Πάσχα. Η Gazprom PJSC επανέλαβε ότι αποστέλλει όγκους σύμφωνα με τα αιτήματα των πελατών.
Επίσης, οι προμήθειες από τη Νορβηγία πρόκειται να πέσουν στα χαμηλότερα επίπεδα για περισσότερους από τρεις μήνες λόγω εποχικών εργασιών στο γιγάντιο πεδίο Troll, ενώ σημειώνονται και απρογραμμάτιστες διακοπές στο εργοστάσιο επεξεργασίας Kollnes.
«Η Ευρώπη θα πρέπει να συνεχίσει να επωφελείται από την υψηλή προσφορά LNG, χωρίς να χρειάζεται να διατηρεί μεγάλα αποθέματα. Υπάρχει, όμως, λόγος ανησυχίας για την απότομη πτώση της νορβηγικής προσφοράς. Οι όγκοι που λείπουν πιθανότατα αναζητούνται από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίοι καλούνται να στραφούν στην παραγωγή από άνθρακα», ανέφερε EnergyScan.
Σε κάθε περίπτωση, τις επόμενες μέρες και από την αντίδραση της Μόσχας στο κείμενο οδηγιών της Κομισιόν θα φανεί εάν ο Πούτιν να αφήσει ανοιχτό ένα «παράθυρο» προς τις ευρωπαϊκές εταιρείες ή θα ακολουθήσει σκληρή γραμμή. Από αυτό θα εξαρτηθούν και οι τιμές του φυσικού αερίου.