Aπό τον Μηχανισμό Διαθεσιμότητας Ισχύος (CRM) θα εξαρτηθεί η πορεία των επενδυτικών σχεδίων για την ανάπτυξη νέων μονάδων φυσικού αερίου στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας, καθώς το υψηλό κόστος των νέων project προϋποθέτει την ανάγκη αποζημιώσεων για να επιμεριστεί το ρίσκο.
Πρόκειται για συνολικά επενδυτικά σχέδια άνω των 2 δισ. ευρώ, τα οποία αφορούν επτά διαφορετικά επενδυτικά πρότζεκτ συνολικής ισχύος 4.300 MW και έχουν ήδη αρχίσει να κινητοποιούν σοβαρό επενδυτικό ενδιαφέρον.
Χθες ανακοινώθηκε η πρώτη συμμαχία της Damco Energy του ομίλου Κοπελούζου με την AD ESM, την κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού της Βόρειας Μακεδονίας που θα αποκτήσει το 25% της μονάδας φυσικού αερίου στην Κομοτηνή. Προτάσεις συνεργασίας έχουν τείνει κατά πληροφορίες και στην ΔΕΗ, ισχυροί ιδιώτες παραγωγοί ενέργειας που έχουν εντάξει στην στρατηγική τους το νέο καύσιμο.
Η διοίκηση φαίνεται να αξιολογεί τις προτάσεις αυτές χωρίς να έχουν ληφθεί ακόμη οριστικές αποφάσεις.
Με εξαίρεση την Μυτιληναίος, η οποία έχει ήδη «πατήσει» το κουμπί της νέας μονάδας στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας με στόχο να τεθεί σε πιλοτική λειτουργία προς το τέλος του 2021, άλλοι έξι μεγάλοι όμιλοι της χώρας έχουν προαναγγείλει την μετάβαση στο καύσιμο –γέφυρα.
Η ΔΕΗ είναι μεταξύ εκείνων που προετοιμάζουν διπλό «χτύπημα» σε Κομοτηνή και Πτολεμαίδα ενώ την κατασκευή νέων μονάδων έχουν ανακοινώσει οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ του ομίλου Περιστέρη, η Damco Energy συμφερόντων Κοπελούζου, η Elpedison που αποτελεί σύμπραξη των Ελληνικών Πετρελαίων και της Ιταλικής Edison αλλά και δύο εκπρόσωποι της βαριάς βιομηχανίας και των επιχειρηματικού κόσμου.
Πρόκειται για εταιρείες που έχουν λάβει τις σχετικές άδειες από τη ΡΑΕ και είναι η Ellvalhalcor του ομίλου Στασινόπουλου και η εταιρεία Καράτζης με δραστηριότητες στην βιομηχανική συσκευασία, στον ξενοδοχειακό τομέα και στις ΑΠΕ.
Χθες μιλώντας στο συνέδριο Pοwer & Gas Supply Forum, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας ανέφερε ότι μέχρι τον Ιούνιο, ο μηχανισμός CRM θα έχει υποβληθεί στην Κομισιόν για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Δήλωσε όμως ότι θα προηγηθεί ο μηχανισμός στρατηγικής εφεδρείας που διεκδικεί η ΔΕΗ για να διατηρήσει ζωντανές τις λιγνιτικές της μονάδες ώστε να υπάρχουν θερμοηλεκτρικές μονάδες έτοιμες να καλύψουν τις αιχμές της ζήτησης.
Όπως είπε οι δύο αυτοί μηχανισμοί δεν συγκρούονται αφού η στρατηγική εφεδρεία θα έχει βραχυχρόνια εφαρμογή, καλύπτοντας τα αμέσως επόμενα χρόνια, έως ότου θα αποσυρθεί το υφιστάμενο λιγνιτικό ηλεκτροπαραγωγικό δυναμικό.
Πόσες μονάδες χωράει το ηλεκτρικό σύστημα
Πόσες από αυτές τις επενδύσεις μπορεί να «σηκώσει» το ηλεκτρικό σύστημα; Χθες ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Γιώργος Στάσσης εκτίμησε ότι με εξαίρεση τις υπό κατασκευή μονάδες (της Μυτιληναίος που θα μπει στο σύστημα το 2022 και την Πτολεμαίδα 5 που θα μετατραπεί σε αέριο έως το 2025), το σύστημα μπορεί να χωρέσει έως 1,5 μονάδες.
Άλλα στελέχη της αγοράς όπως ο κ. Νίκος Ζαχαριάδης επικεφαλής της Εlpedison και Πρόεδρος του ΕΣΑΗ, εκτίμησαν ότι ο αριθμός των μονάδων είναι συνάρτηση του βαθμού διείσδυσης των ΑΠΕ αλλά και των συστημάτων αποθήκευσης. Οι μελέτες όπως είπε ο κ. Ζαχαριάδης δείχνουν ότι υπάρχει χώρος και για άλλες 2 μονάδες, πέραν αυτών που ήδη κατασκευάζονται. Αν όμως υπάρξουν καθυστερήσεις στην ωρίμανση για τα έργα αποθήκευσης, τότε ενδεχομένως να υπάρχει δυνατότητα και για επιπλέον θερμοηλεκτρικό παραγωγικό δυναμικό.
Ήδη, οι σχεδιασμοί των μεγάλων ομίλων ωριμάζουν από πλευράς αδειοδοτήσεων ακόμη και επιλογής προμηθευτών εξοπλισμού, όμως εκκρεμούν οι τελικές επενδυτικές αποφάσεις (Final Investement Decision), οι οποίες θα ληφθούν μέχρι να ξεκαθαρίσει το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Όπως αναφέρουν στελέχη του κλάδου, με την λειτουργία της νέας δομής της αγοράς ηλεκτρισμού και του χρηματιστηρίου ενέργειας και με τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που αναπτύσσονται, μπορεί κανείς να πουλά και να αγοράζει ενέργεια οπουδήποτε.
Η απόσυρση του λιγνίτη από την ΔΕΗ γεννά την ανάγκη για μονάδες βάσης που θα λειτουργήσουν σταθεροποιητικά στο σύστημα για να καλύψουν την στοχαστικότητα των ΑΠΕ (την μεταβλητότητα της ηλιοφάνειας και του ανέμου μέσα στην μέρα) αλλά και το μεγάλο έλλειμμα που υπάρχει σε μονάδες αποθήκευσης ενέργειας.
Ενισχυτικό στοιχείο για την κατασκευή των νέων μονάδων είναι επίσης το γεγονός ότι οι καθετοποιημένες εταιρείες με διευρυμένο πελατολόγιο ( ΔΕΗ, Μυτιληναίος, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Εlpedison) έχουν ανάγκη να καλύψουν και τις δικές τους ανάγκες σε ενέργεια, ειδικά αν αρχίσουν να παίρνουν μερίδιο και από το πελατολόγιο της υψηλής τάσης ακόμη και να αναζητήσουν πελάτες στο εξωτερικό.
ΔΕΗ: Εξετάζονται συνεργασίες, ωριμάζει αδειοδοτικά η Κομοτηνή
Σε πρώτη φάση, η διοίκηση της Επιχείρησης φαίνεται να έχει επικεντρωθεί στο σχεδιασμό για την τύχη της ολοκαίνουριας μονάδας Πτολεμαίδα 5. Η μετατροπή της σε μονάδα φυσικού αερίου με παράλληλα αναβάθμιση ισχύος από τα 660 ΜW στα 1.000 MW, είναι ο νέος σχεδιασμός για το «διαμάντι» του στέμματος των λιγνιτών.
Ο κ. Στάσσης ανακοίνωσε χθες ότι επισπεύδεται η μετατροπή του καυσίμου από το 2028 στο 2025, απόφαση που την συνέδεσε με την εκτίναξη στο κόστος των CO2 και στις μεγάλες επιβαρύνσεις που αυτό γεννά για την ΔΕΗ.
Πέραν της Πτολεμαίδας, η ΔΕΗ καλείται να αποφασίσει και για την άδεια των 665 MW που εξασφάλισε πρόσφατα από τη ΡΑΕ και αφορά την περιοχή της Κομοτηνής. Από την επιχείρηση αναφέρουν ότι τελική επενδυτική απόφαση δεν έχει ληφθεί. Στόχος όμως είναι να προχωρήσει η αδειοδοτική ωρίμανση ώστε να είναι έτοιμη όταν αποφασιστεί να «πατήσει» το κουμπί. Η μονάδα βρίσκεται σε μια πολύ καλή γεωγραφικά περιοχή κοντά στην παλιά μονάδα αερίου της εταιρείας, η οποία θα σταματήσει να λειτουργεί. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στην ΔΕΗ έχουν γίνει ήδη κρούσεις για συνεργασία joint venture για την μονάδα της Κομοτηνής.
Μυτιληναίος: εγκαίνια το 2022 με την νέα μονάδα στην Βοιωτία
Τα πρώτα 826 MW που θα ενταχθούν στο σύστημα θα είναι η μονάδα της Μυτιληναίος, η οποία υπολογίζεται να τεθεί σε πιλοτική λειτουργία μέχρι το τέλος του 2021. Η κατασκευή του νέου εργοστασίου που εκτιμάται ότι μπορεί να αποτελέσει και μονάδα βάσης του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας, ξεκίνησε τον Φθινόπωρο του 2019 και ήταν η πρώτη μονάδα φυσικού αερίου, όπου η έναρξη της κατασκευής εγκαινιάστηκε από τον Πρωθυπουργό, στο συγκρότημα του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας.
Η διοίκηση της Μυτιληναίος προχώρησε έγκαιρα στην αύξηση της ισχύος της μονάδας στα 826 MW, ενώ εξασφάλισε και δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους από την ΕΤΕπ. Το ύψος της επένδυσης φτάνει τα 320 εκατ. ευρώ και με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά (εξοπλισμό General Electric) θα ανήκει στις μονάδες με την υψηλότερη απόδοση και το χαμηλότερο επίπεδο εκπομπής ρύπων στην Ευρώπη.
Με την νέα μονάδα και τις υφιστάμενες δύο μονάδες του ομίλου (Protergia 444 MW και Αλουμίνιο 334 MW), η Μυτιληναίος από το 2022 θα έχει συνολική ισχύ θερμικών μονάδων 1604,48 MW, συγκροτώντας ένα ενεργειακό κέντρο για το Νότιο σύστημα της χώρας.
ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Σύντομα η τελική επενδυτική απόφαση
Μολονότι αποτελεί έναν από τους πιο στρατηγικά τοποθετημένους ομίλους στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, είναι μεταξύ των ισχυρών του κλάδου της θερμικής ενέργειας που έχουν εξαγγείλει επένδυση άνω των 300 εκατ. ευρώ στην Κομοτηνή.
Για την νέα μονάδα καθαρής ισχύος 665 MW, αναμένεται πολύ σύντομα να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση με τον όμιλο να βρίσκεται το επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Δεν είναι μόνο οι μετοχικές εξελίξεις που διαμορφώνουν νέα δεδομένα μετά την αποχώρηση της Ολλανδικής Reggeborgh Invest.
Η εξίσωση με τις θερμικές μονάδες έχει και κάποιες αθέατες πλευρές που σχετίζονται με τις αποφάσεις της γαλλικής Engie. Η τελευταία, η οποία αποτελεί στρατηγικό εταίρο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στις δύο θερμικές μονάδες του Ήρωνα αναζητά από καιρό πωλητή για να από-επενδύσει από την εταιρεία.
Επί του παρόντος οι κρούσεις δεν φαίνεται να έχουν αποδώσει καρπούς. Ωστόσο πιθανές μετοχικές εξελίξεις στον Ήρωνα ενδέχεται να διαμορφώσουν νέες συνθήκες συνολικά για τις επενδύσεις της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής.
Στα μεγάλα πλεονεκτήματα της μονάδας είναι ότι σχεδιάζεται σε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας, καθώς είναι τοποθετημένη στο επίκεντρο του βόρειου συστήματος της χώρας γεγονός που καθιστά πολύ σημαντικό το ρόλο της για την επάρκειά του λόγω της απόσυρσης των λιγνιτικών της ΔEH σε Aμύνταιο και Kαρδιά. Η επένδυση ωριμάζει και προχωρεί η αδειοδοτική διαδικασία καθώς πριν λίγους μήνες εξασφαλίστηκαν οι σχετικές άδειες για συνοδά έργα, όπως το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης.
Κοπελούζος: έκλεισε το ντιλ με την Βόρεια Μακεδονία
Μέσω της Damco Energy, δρομολογεί ο όμιλος Κοπελούζου την μονάδα ισχύος 662 ΜW στην Αλεξανδρούπολη, για την οποία ανακοινώθηκε χθες η απόκτηση του 25% από την κρατική AD ESM της Βόρειας Μακεδονίας (με δραστηριότητα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας).
Ανάλογο επενδυτικό ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από την Βουλγαρική NEK EAD, σε μια προσπάθεια των παραγωγών ενέργειας των γειτονικών κρατών, να καλύψουν το παραγωγικό τους έλλειμμα στο τομέα του ηλεκτρισμού.
Η επένδυση άνω των 300 εκ. τοποθετείται σε μια περιοχή όπου ο όμιλος Κοπελούζου έχει καταστρώσει ένα στρατηγικό πλάνο ανάπτυξης, μέσα από την επένδυση στην πλωτή εγκατάσταση LNG. Η νέα μονάδα θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο μέσω του FSRU Αλεξανδρούπολης, ένα project που επίσης έχει προσελκύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον της Β. Μακεδονίας, η οποία αναζητά νέα «πατήματα» στον τομέα του φυσικού αερίου.
Elpedison: Εν αναμονή του μηχανισμού CRM
To αργότερο μέχρι το καλοκαίρι υπολογίζεται να έχει ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την μονάδα ισχύος 826 MW της Elpedison στην Θεσσαλονίκη, συνολικού ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ.
Με το νέο εργοστάσιο η εγκατεστημένη ισχύς της Elpedison, που διαθέτει ακόμα ένα εργοστάσιο 420 MW στη Θίσβη Βοιωτίας, θα ξεπεράσει τα 1.600 MW.
Το σχέδιο έχει ωριμάσει καθώς έχει ήδη εξασφαλίσει περιβαλλοντική αδειοδότηση και έχει ξεκινήσει συζητήσεις και για την προμήθεια του εξοπλισμού με στόχο να ενταχθεί στο σύστημα εντός του 2023. Ωστόσο η απόφαση για την υλοποίηση του έργου συνδέεται με το μηχανισμό ευελιξίας για την στήριξη των μονάδων.
Βιοχάλκο –Καράτζης: Δυσκολίες στην υλοποίηση του σχεδιασμού
Παρόν στην κούρσα των μονάδων με φυσικό αέριο έχει δώσει και η Elvalchalcor. Ο όμιλος έχει δρομολογήσει μία ακόμη μεγάλη επένδυση, ύψους άνω των 300 εκατ ευρώ, για την κατασκευή μονάδας συνδυασμένου κύκλου, σε έκταση εντός του ευρύτερου συγκροτήματος στη Θίσβη Βοιωτίας. Η διοίκηση του ομίλου δεν έχει λάβει ακόμη την τελική επενδυτική απόφαση, ωστόσο το φθινόπωρο αιτήθηκε στη ΡΑΕ και πέτυχε την αύξηση ισχύος του σταθμού από 566 MW σε 651 MW, ενώ προχωρά και η αδειοδοτική διαδικασία. Οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν την εταιρεία να επανεξετάζει την στρατηγική της για το έργο, για το οποίο φαίνεται να έχει ανοίξει δίαυλους επαφών και συζητήσεων για πιθανές συμμαχίες. Οι πιθανότητες πάντως υλοποίησης του έργου αυτόνομα είναι μικρές.
Σε ότι αφορά τον όμιλο Καράτζη, η άδεια που έχει λάβει από την ΡΑΕ προβλέπει τη δημιουργία σταθμού συνδυασμένου κύκλου ισχύος 660MW στη Λάρισα, με εκτιμώμενο κόστος επένδυσης που προσεγγίζει τα 370 εκατ ευρώ. Αρμόδιες πηγές του ομίλου, αναφέρουν στο business story ότι υπάρχει ενδιαφέρον για την υλοποίηση της μονάδας για την οποία ήδη έχει ξεκινήσει μια προεργασία αδειοδοτικών διαδικασιών. Η εταιρεία είχε δεχτεί πρόταση συνεργασίας από ξένο όμιλο, η οποία ωστόσο δεν κρίθηκε συμφέρουσα και δεν προχώρησε.