Μόλις λίγες ημέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. για το κλίμα, στις 24-25 Μαΐου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήρθε να προσθέσει ένα ακόμη «εργαλείο» στη μάχη για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της ενεργειακής μετάβασης. Με την απόφασή του (πέρασε με ψήφους υπέρ, 35 κατά και 46 αποχές) να δημιουργηθεί ένα συμπληρωματικό ταμείο, -Just Transition Fund-, με πόρους 17,5 δις ευρώ επιδιώκει την ενίσχυση των πιο αδύναμων κρίκων εντός της Ε.Ε. ώστε να μην μείνει κανείς πίσω στη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία.
Το πακέτο περιλαμβάνει 7,5 δισ. ευρώ από τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 και επιπλέον 10 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Για να μπορεί να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα, θα πρέπει είτε να στοχεύει στην ενίσχυση της οικονομικής ποικιλομορφίας, στον οικονομικό αναπροσανατολισμό ή στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, είτε να συμβάλλει στη μετάβαση σε μια βιώσιμη, κλιματικά ουδέτερη και κυκλική ευρωπαϊκή οικονομία.
Το νέο αυτό «εργαλείο» αποτελεί τον πρώτο πυλώνα του μηχανισμού Just Transition, ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις περιφέρειες, τις βιομηχανίες και τους εργαζόμενους να προσαρμοστούν στο EU Green Deal.
Σύμφωνα με όσα προβλέπει η απόφαση, θα δοθεί έμφαση στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, στις εξόχως απομακρυσμένες περιοχές και στα νησιά, ενώ δεν θα υπάρξει καμία χρηματοδότηση για επενδύσεις στους τομείς της καύσης απορριμμάτων και των ορυκτών καυσίμων. Αντίθετα, θα ενισχυθεί χρηματοδότηση επενδύσεων σε τομείς όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση, οι βιώσιμες μεταφορές και η ψηφιακή καινοτομία.
Ακόμη, προβλέπεται «μηχανισμός οικολογικής επιβράβευσης» για τις χώρες που θα επιτύχουν ταχύτερα τους στόχους.
Μόλις το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εγκρίνει επίσημα τη συμφωνία, ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο εισηγητής από την πλευρά του Ευρωπαικού Λαικού Κόμματος, ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μανώλης Κεφαλογιάννης, δήλωσε σχετικά ότι «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στέλνει ισχυρό πολιτικό σήμα: οι κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης στις περιοχές που πλήττονται περισσότερο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Κινούμαστε προς μια νέα, πράσινη εποχή για την Ευρώπη χωρίς να αφήσουμε κανέναν πίσω».