Ως διαταραχή του φάσματος του αυτισμού ερμηνεύεται το εύρος νευροαναπτυξιακών διαταραχών που συνήθως εκδηλώνονται στα πρώτα χρόνια ζωής ενός παιδιού – αν και μπορεί να διαγνωστούν σε οποιαδήποτε ηλικία – και επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν, επικοινωνούν και συμπεριφέρονται. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση, η εκ γενετής, δια βίου διαταραχή συχνά εκδηλώνεται με δυσκολία στην επικοινωνία, περιορισμένο ενδιαφέρον, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, με τα συμπτώματα να κυμαίνονται από ήπια ως πιο έντονα.
Όπως αναφέρει το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), παρατηρείται αύξηση των ποσοστών αυτισμού την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ. Το 2012 διαγνώστηκε 1 στα 88 παιδιά, με το ποσοστό μέχρι το 2014 να έχει αυξηθεί σε 1 στα 68 παιδιά και πλέον τα τελευταία στοιχεία δείχνουν περαιτέρω αύξηση σε 1 στα 36 παιδιά. Επιπλέον, τα αγόρια παρουσιάζουν τέσσερις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να διαγνωστούν με αυτισμό συγκριτικά με τα κορίτσια, ενώ ο επιπολασμός είναι σχετικά χαμηλότερος ανάμεσα στα λευκά παιδιά σε σχέση με άλλες φυλετικές και εθνοτικές ομάδες.
Βέβαια, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η αύξηση που καταγράφεται δε σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι με αυτισμό, αλλά ότι μπορεί να είναι αποτέλεσμα ευρύτερης πρόσβασης σε υγειονομικές υπηρεσίες, καλύτερης αξιολόγησης και ευαισθητοποίησης γύρω από το ζήτημα.
Παρότι τα ακριβή αίτια της διαταραχής δεν είναι σαφή, οι ειδικοί εκτιμούν ότι πολλοί είναι οι παράγοντες που την προκαλούν, από τα γονίδια και το περιβάλλον του ατόμου. Επιπλέον, αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης συναντάται όταν υπάρχει αδελφός με αυτισμό, γονείς σε μεγαλύτερη ηλικία, γενετικές παθήσεις και χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση.
Τώρα, οι επιστήμονες καταλήγουν σε ένα ακόμα συμπέρασμα ότι ο αυτισμός μπορεί να συνδέεται και με την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ και το Τμήμα Νευρολογίας του Νοσοκομείου Παίδων της Ιατρικής Σχολής Χάρβαρντ οι ρύποι, ανάμεσα στους οποίους το διοξείδιο του αζώτου, τα αιωρούμενα σωματίδια (PM 2.5 και PM 10), το όζον και διάφοροι φθαλικοί εστέρες και πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB), σχετίζονται με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης φάσματος διαταραχής αυτισμού.
Οι ειδικοί εξέτασαν περισσότερες από 5.700 μελέτες που αφορούσαν σχεδόν 1,3 εκατ. ανθρώπους – παιδιά και έφηβοι – και διερεύνησαν τις επιπτώσεις 129 διαφορετικών ρύπων, εκ των οποίων οι ατμοσφαιρικοί και οι τοξικές ουσίες που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα.
Διαπιστώθηκε σύνδεση μεταξύ διοξειδίου του αζώτου, χαλκού, φθαλικού μονο-3-καρβοξυπροπυλεστέρα, μονοβουτυλικού φθαλικού εστέρα, PCB 138, υποομάδων ρύπων μονοξειδίου του άνθρακα, οξειδίων του αζώτου και μετάλλων και την ανάπτυξη της διαταραχής.
Συγκεκριμένα, η έκθεση σε διοξείδιο του αζώτου συνδέθηκε με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης αυτισμού κατά 20%, αν και όπως επισημαίνουν οι ειδικοί το εύρημα αυτό είχε μεγάλη ετερογένεια μεταξύ των μελετών. Αντίθετα, η έκθεση σε χαλκό έδειξε μικρότερη, αλλά σημαντική, σύνδεση με τη διαταραχή, με χαμηλή διακύμανση ανάμεσα στις μελέτες.
«Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι μπορούν να προκαλέσουν πολλαπλούς παθογενετικούς μηχανισμούς […] Η χρονική στιγμή της έκθεσης φαίνεται να έχει καθοριστική σημασία, με αυξημένη ευπάθεια κατά την προγεννητική ανάπτυξη και πρώιμη παιδική ηλικία, όταν πραγματοποιούνται κρίσιμες νευροαναπτυξιακές διεργασίες, όπως η νευρωνική μετανάστευση, η συναπτογένεση και η μυελίνωση», αναφέρει η μελέτη.
Αυξημένη ευπάθεια παρατηρείται κατά την προγεννητική ανάπτυξη και την πρώιμη παιδική ηλικία, με την έκθεση σε διοξείδιο του αζώτου, το οποίο παράγεται κυρίως από τις εκπομπές των οχημάτων και την καύση ορυκτών, κατά την εγκυμοσύνη και τα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού να αποδεικνύεται ότι διαταράζει τη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Επιπλέον, η έκθεση της εγκύου σε όζον, αιωρούμενα σωματίδια και βενζόλιο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για τη διαταραχή. Συγκεκριμένα, η εισπνοή ατμοσφαιρικών ρύπων, όπως τα σωματίδια PM 2.5 και PM 10, μπορούν να προκαλέσουν συστηματική φλεγμονώδη αντίδραση στο έμβρυο και να οδηγήσουν σε νευροφλεγμονή στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Τα σωματίδια, μάλιστα, μπορούν να εισχωρήσουν απευθείας στον εμβρυϊκό εγκέφαλο, προκαλώντας φλεγμονή.
Τα αποτελέσματα, εκτιμούν οι ερευνητές, μπορούν να συμβάλλουν στη χάραξη στρατηγικών πρόληψης και τη διαμόρφωση ουσιαστικών πολιτικών δημόσιας υγείας για την προστασία των μελλοντικών γενεών, δεδομένων των αυξανόμενων ποσοστών μόλυνσης, και τονίζουν την ανάγκη για διενέργεια μελετών στο μέλλον ώστε να κατανοηθεί πώς οι περιβαλλοντικοί ρύποι συμβάλλουν στην ανάπτυξη αυτισμού.
Photo: Pexels
Διαβάστε ακόμη
Βαρδής Βαρδινογιάννης: Από την Κρήτη μέχρι τον Όμιλο των 13 δισ. και των 92 εταιρειών (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα