Κάθε χρόνο παράγονται 460 εκατ. τόνοι πλαστικού, εκ των οποίων τα 20 εκατ. καταλήγουν στο περιβάλλον, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι η ποσότητα θα αυξηθεί σημαντικά έως το 2040. Από τους τόνους πλαστικών αποβλήτων που απελευθερώνονται στη φύση, τα 11 εκατ. φτάνουν στη θάλασσα ετησίως. Σακούλες, καλαμάκια, συσκευασίες, μπουκάλια «κολυμπούν» ανάμεσα στα κύματα, μολύνοντας τον ωκεανό και επιδρώντας στην τροφική αλυσίδα πολλών ειδών. Όλα αυτά, ενώ περισσότερα από 5 τρισ. μικροπλαστικά και νανοπλαστικά επιδεινώνουν την κρίση της πλαστικής ρύπανσης. Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) χρειάζονται περισσότερα από 450 χρόνια ώστε η θάλασσα να διασπάσει το πλαστικό, με δραματικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα.
Η επιστημονική κοινότητα δοκιμάζει καινοτόμες μεθόδους ώστε να επισπεύσει τη διαδικασία της αφαίρεσης των ευρέως διαδεδομένων σε προϊόντα κοινής χρήσης επιβλαβών ουσιών από τον ωκεανό. Ανάμεσα στις πρακτικές ξεχωρίζει η «εκπαίδευση» θαλάσσιων μυκήτων ώστε να φάνε πλαστικά.
Πρόσφατα ερευνητές παρατήρησαν ότι βακτήρια του στελέχους του Bacillus subtilis είναι ικανά να διασπούν πλαστικά πολυμερή, ωστόσο αυτή είναι η πρώτη φορά που μύκητες εκδηλώνουν την ίδια συμπεριφορά.
Την ανακάλυψη έκαναν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Χαβάης όταν διαπίστωσαν ότι θαλάσσιοι μύκητες έδειχναν ιδιαίτερη προτίμηση στην πολυουρεθάνη (PU), η οποία χρησιμοποιείται για την κατασκευή καλουπιών, μονωτικού υλικού και μηχανημάτων.
Αφού συγκέντρωσαν άμμο, φύκια, κοράλλια και σφουγγάρια σε ακτή του νησιού Οάχου, απομόνωσαν τους μύκητες και τους τοποθέτησαν δίπλα σε δείγμα πολυουρεθάνης, καταγράφοντας πόσο γρήγορα θα το κατανάλωναν.
Παρατηρώντας εκείνους που «γευμάτισαν» με την ουσία και αναπτύχθηκαν γρηγορότερα, τους επέλεξαν και τους «εκπαίδευσαν» ώστε να διαπιστώσουν κατά πόσο θα μπορούσαν να προσαρμοστούν ώστε να τρώνε πιο γρήγορα το πλαστικό.
Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά και οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι θαλάσσιοι μύκητες είναι «υποσχόμενη και σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητη» λύση για την απομάκρυνση των πλαστικών απορριμμάτων τόσο από την ξηρά όσο και από τη θάλασσα.
Από τα 68 στελέχη μυκήτων, τα 42 έδειξαν την ικανότητα αποικοδόμησης της PU, αναφέρουν οι ερευνητές στην έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Mycologia. Εντόπισαν τους εννέα ταχύτερους μέσω σταδιακής χορήγησης σε αυξανόμενες συγκεντρώσεις PU, ξεκινώντας από το 1% και φτάνοντας μέχρι το 12%. Οι ρυθμοί ανάπτυξης των μυκήτων συγκρίθηκαν στη συνέχεια σε νέες δοκιμές και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τρεις από τους εννέα μύκητες επέδειξαν υψηλότερους ρυθμούς αποικοδόμησης της PU από τους υπόλοιπους.
«Σοκαριστήκαμε όταν ανακαλύψαμε ότι περισσότερο από το 60% των μυκήτων που συγκεντρώσαμε από τον ωκεανό είχαν κάποια ικανότητα να τρώνε πλαστικό και να το μεταμορφώνουν σε μύκητες», εξήγησε η Ρόνια Στάινμπαχ και δήλωσε «εντυπωσιασμένη» από την ταχύτητα προσαρμογής τους.
«Ήταν συναρπαστικό που είδαμε ότι σε μόλις τρεις μήνες, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, ορισμένοι από τους μύκητες κατάφεραν να αυξήσουν τα ποσοστά λήψης τροφής έως και 15%», συμπλήρωσε η ειδικός και επικεφαλής της μελέτης.
Όπως είπε, το πλαστικό είναι σχεδόν αδύνατο να διασπαστεί με την τρέχουσα τεχνολογία, επομένως, αν πράγματι οι μύκητες λειτουργήσουν αποτελεσματικά τότε η βιοτεχνολογία θα επιτρέψει τη χρήση αυτής και ανάλογων μεθόδων σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Επισημαίνεται πως πολλά από τα πλαστικά που απορρίπτονται λανθασμένα περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις χημικών ουσιών επιβαρυντικών για την υγεία τόσο του περιβάλλοντος, όσο του ανθρώπου.
Επομένως, αν οι μύκητες αποδειχθούν χρήσιμοι, είναι πιθανό η λύση στην πλαστική ρύπανση να είναι πιο κοντά από όσο φανταζόμασταν.
Εξάλλου, όπως τόνισε ο Άντονι Αμέντ, καθηγητής Ερευνητικού Κέντρου Βιοεπιστημών Ειρηνικού και επικεφαλής του εργαστηρίου όπου η ερευνητική ομάδα διεξήγαγε τη μελέτη της, «οι μύκητες διαθέτουν μια υπερδύναμη να τρώνε πράγματα που άλλοι οργανισμοί δεν μπορούν να αφομοιώσουν».
Τώρα, οι επιστήμονες προσπαθούν να τους κατανοήσουν καλύτερα σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο για να δουν πώς αποικοδομούν αυτές τις ενώσεις και παράλληλα διερευνούν κατά πόσο άλλου τύπου μύκητες είναι ικανοί να διασπάσουν άλλου είδους πλαστικού.
Διαβάστε ακόμη
Ο χρυσός τρελάθηκε: Αυξημένη ζήτηση στο πολύτιμο μέταλλο και εκτιμήσεις για νέα ρεκόρ το 2025
FoodBag: Η ελληνική εταιρεία που λέει «όχι» στο food waste και «ναι» στο φαγητό με έκπτωση (pics)
Χρυσωρυχείο οι σκορπιοί: Εκατομμύρια δολάρια για το δηλητήριό τους (vid)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα