ENTSO-E: 10 ελληνικά έργα διασυνδέσεων στο «νέο» δεκαετές πρόγραμμα

Δέκα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων, στα οποία πρωταγωνιστεί ή συμμετέχει η Ελλάδα περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα ανάπτυξης του ENTSO-E για την περίοδο 2030 – 2040.

Το Δεκαετές Σχέδιο Ανάπτυξης Δικτύων του ENTSO-E (TYNDP 2022) είναι η νεότερη έκδοση του εξαμηνιαίου πανευρωπαϊκού σχεδίου του για την ανάπτυξη υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας, και η οποία τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 16 Σεπτεμβρίου. Οπότε τα νεότερα αναμένονται από τον Οκτώβριο και μετά, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η διαβούλευση.

Σε αυτό περιλαμβάνονται συνολικά 141 έργα μεταφοράς ενέργειας, εκ των οποίων τα 83 είναι διασυνοριακά. Ανάμεσά τους και δέκα ελληνικά project, είτε υπό κατασκευή, είτε υπό ωρίμανση, ύψους αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ειδικότερα, αυτά αφορούν:

GREGY Green Energy Interconnector

Πρόκειται για το μεγαλεπήβολο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, το οποίο προωθείται από τον Όμιλο Κοπελούζου και έχει εξασφαλίσει την πολιτική και θεσμική υποστήριξη των δύο χωρών, ως έργο προτεραιότητας που θα μεταφέρει στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας «πράσινη» ενέργεια.

Στο TYNDP 2022 ως έτος εκτιμώμενης έναρξης λειτουργίας αναφέρεται το 2028, ωστόσο η τελική εκτίμηση θα δημοσιοποιηθεί τον Οκτώβριο. Το GREGY θα αποτελείται από μια διασύνδεση HVDC από το Wadi-El-Natroon (Αίγυπτος) στην περιοχή της Αττικής, συνολικού μήκους περίπου 1.472 χλμ, ενώ θα παρέχει ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σε μόνιμη βάση (8760 h) έως ισχύ 3000 MW. Το έργο θα εκμεταλλευτεί μέρος της ισχύος 61 GW ΑΠΕ που θα εγκατασταθεί στην Αίγυπτο έως το 2035, σύμφωνα με το μακροπρόθεσμο σχέδιο ανάπτυξης της χώρας.

Το GREGY θα επιτρέψει 100% εξαγωγές ενέργειας από ΑΠΕ, συμβατικά εξασφαλισμένες με κατά παραγγελία Συμφωνίες Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (PPAs), από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και αντίστροφα, σε περιόδους παραγωγής υψηλής ενέργειας από ΑΠΕ, συμβάλλοντας σε σημαντική αύξηση της συμμετοχής τους στο ενεργειακό μίγμα και στη μείωση των εκπομπών θερμοκηπίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.

Εκτός από την αύξηση διείσδυσης των ΑΠΕ, στα οφέλη περιλαμβάνεται η σύζευξη της αγοράς, η ενισχυμένη ασφάλεια εφοδιασμού (Επάρκεια, Ευελιξία, Σταθερότητα) και η κοινωνικοοικονομική ευημερία.

Η νέα γραμμή Ελλάδας – Βουλγαρίας

Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται η νέα γραμμή Ελλάδας – Βουλγαρίας, η οποία βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης. Το έργο αφορά στην κατασκευή νέας διασύνδεσης AC 400kV μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας και νέων εναέριων γραμμών AC 400kV στο νότιο τμήμα της Βουλγαρίας.

Όπως αναφέρεται, «η κατασκευή μιας νέας γραμμής διασύνδεσης μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας μαζί με πολλές νέες εσωτερικές γραμμές 400 kV για την αποφυγή σημείων συμφόρησης στη Βουλγαρία ήταν απαραίτητη, προκειμένου να διευθετηθούν οι ροές στην περιοχή και να επιτευχθεί η αύξηση κατά 500 MW στα σύνορα BG-GR».

Αυτό το έργο θα αυξήσει την ικανότητα διασυνοριακής μεταφοράς μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας και θα επιτύχει την ενίσχυση του δικτύου 400 kV στη νότια βαλκανική χερσόνησο. Όλες οι επενδύσεις του έργου είναι είτε σε αδειοδότηση, είτε υπό κατασκευή.

Ο EuroAsia Interconnector

Το φιλόδοξο project του EuroAsia Interconnector περιλαμβάνεται στο TYNDP 2022 με εκτίμηση λειτουργίας τον Δεκέμβριο του 2026. Το EuroAsia Interconnector περιγράφεται ως ένα πολυτερματικό σχήμα VSC-HVDC που θα συνδέει τα δίκτυα μεταφοράς της Ελλάδας (Κρήτης), της Κύπρου και του Ισραήλ και θα περιλαμβάνει δύο σταθμούς μετατροπέων με θαλάσσια ηλεκτρόδια, διασυνδεδεμένα με καλωδιακά συστήματα HVDC.

Η αρχική ανάπτυξη θα επιτρέψει την αμφίδρομη μεταφορά 1000 MW. Σε πλήρη ανάπτυξη, θα επιτρέψει τη μεταφορά 2000 MW. Το συνολικό υπεράκτιο μήκος του θα είναι 1.208 χλμ, ενώ το χερσαίο μήκος του είναι 25 χλμ. Τα καλώδια θα τοποθετηθούν σε μέγιστο βάθος νερού 2.200 μέτρα μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου και 3.000 μέτρα μεταξύ Κύπρου και Κρήτης.

Πέραν όσων αναφέρονται στο TYNDP 2022, το τελευταίο διάστημα επιταχύνονται οι εξελίξεις για το έργο, αφενός με την είσοδο στην εταιρεία διαχείρισής του, του Ομίλου ΤΕΡΝΑ, αφετέρου με την κατακύρωση του μεγάλου διαγωνισμού για τα καλώδια στην Nexans Norway AS.

Ο Southern Aegean Interconnector

Πρόκειται για το έργο, το οποίο προωθεί η Eunice Energy Group και αφορά την κατασκευή υποθαλάσσιας ζεύξης μετάδοσης συνεχούς ρεύματος για τη σύνδεση αδειοδοτημένων μονάδων ΑΠΕ, που βρίσκονται σε 23 μικρά ακατοίκητα νησιά στο Νότιο Αιγαίο, με την ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη και την Κω. Ο κύριος σύνδεσμος θα συνδέει το νησί της Λέβιθας τόσο με τη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας (στο Λαύριο), όσο και με την Κρήτη (στον Αθερινόλακκο).

Η χωρητικότητα κάθε ζεύξης θα είναι 600 έως 800 MW και στις δύο κατευθύνσεις χρησιμοποιώντας τεχνολογία μόνωσης HVDC (High Voltage Direct Current) XLPE, ενώ οι δύο ζεύξεις θα αποτελούνται από δύο παράλληλα καλώδια, προκειμένου να αυξηθεί η αξιοπιστία τους. Τρεις σταθμοί μετατροπής με τεχνολογία HVDC VSC προβλέπονται σε Λαύριο, Λέβιθα και Κρήτη. Το έργο θα παρέχει αιολική ενέργεια 19 TWh/έτος, αυξάνοντας τη δυνατότητα μεταφοράς μεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας, της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, ενώ ως εκτιμώμενη έτος ολοκλήρωσης αναφέρεται το 2025.

Υπενθυμίζεται ότι το επονομαζόμενο και «Aigaio Project» προέβλεπε την ανάπτυξη 138 ανεμογεννητριών συνολικής ισχύος 582 MW, σε 23 νησίδες των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων. Ωστόσο, στις 24 Μαΐου 2021, με απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής του ΥΠΕΝ απορρίφθηκε το αίτημα για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου, το οποίο είχε ήδη περικοπεί και προέβλεπε την εγκατάσταση 106 ανεμογεννητριών συνολικής ισχύος 486 MW σε 14 ακατοίκητες νησίδες.

Η αναβάθμιση της γραμμής Μελίτη – Μπίτολα

Η αναβάθμιση της γραμμής 400kV μεταξύ της Μελίτης και της Μπίτολα στη Β. Μακεδονία εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία εντός του 2023. Το έργο συνδέεται με τη γραμμή διασύνδεσης 400 kV Μπίτολα (Β. Μακεδονία) – Ελμπασάν (Αλβανία) και αποτελεί το τελευταίο μέρος του Διαδρόμου 8 στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός διαδρόμου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Βουλγαρίας, πΓΔΜ, Αλβανίας και Ιταλίας.

Ο GAP Interconnector

Ο Greece – Africa Power Interconnector (GAP Interconnector) είναι ένα ακόμη φιλόδοξο project που προωθείται από τη Eunice Energy Group. Ως εκτιμώμενο έτος ολοκλήρωσης αναφέρεται το 2028. Το έργο αφορά στην κατασκευή υποθαλάσσιας ζεύξης μεταφοράς συνεχούς ρεύματος συνολικής ισχύος 2000 MW (2×1000 MW), που θα διασυνδέει τις ακτές της Αιγύπτου με την Κρήτη. Ένας νέος σταθμός μετατροπής HVDC κοντά στον υφιστάμενο θερμοηλεκτρικό σταθμό του Αθερινόλακκου στη Νοτιοανατολική Κρήτη θα είναι το σημείο σύνδεσης με την Ελλάδα. Η διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη από τον ΑΔΜΗΕ.

Επιπλέον, το έργο «Southern Aegean Interconnector» θα παράσχει μια άλλη διαδρομή της χωρητικότητας μεταφοράς μέσω του Αιγαίου Πελάγους. Το σημείο σύνδεσης στην Αίγυπτο θα είναι στη βόρεια ακτή της που βρίσκεται νότια της Κρήτης, όπου το μεγαλύτερο μέρος του ηλεκτρικού φορτίου της Αιγύπτου και της υποδομής του δικτύου μεταφοράς HV.

Το προτεινόμενο έργο διασύνδεσης Ελλάδας – Αφρικής θα παρέχει ενεργειακή σταθερότητα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου καθώς θα διευκολυνθούν οι διηπειρωτικές μεταφορές ενέργειας.

Το μεγάλο καλώδιο της Κρήτης

Με προβλεπόμενη ημερομηνία θέσης σε λειτουργία τον Ιούνιο του 2024 περιλαμβάνεται στο επικαιροποιημένο TYNDP 2022 η μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Κρήτης και Αττικής και ενώ η αντίστοιχη («μικρή») διασύνδεση Κρήτης – Πελοποννήσου έχει ήδη ολοκληρωθεί. Όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα «η Κρήτη είναι το μεγαλύτερο ηλεκτρικά μη διασυνδεδεμένο νησιωτικό σύστημα στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύοντας ιδιαίτερη περίπτωση, λόγω του μεγάλου μεγέθους, της ταχείας ανάπτυξης, της απομακρυσμένης τοποθεσίας και του μεγάλου δυναμικού ΑΠΕ».

Το έργο στοχεύει στην αύξηση της ασφάλειας του εφοδιασμού και στη βελτίωση των θεμάτων σταθερότητας του νησιού μέσω της διασύνδεσής του με το ηπειρωτικό σύστημα. Αναμένεται να συμβάλει στη μείωση της λειτουργίας των μονάδων πετρελαίου που τροφοδοτούν σήμερα το νησί και μακροπρόθεσμα να επιτρέψει τον σταδιακό παροπλισμό τους, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του μεταβλητού κόστους παραγωγής και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Όπως τονίζεται, «θα επιτρέψει την πλήρη αξιοποίηση του τοπικού δυναμικού ΑΠΕ, θα εξασφαλίσει μια πιο αξιόπιστη και οικονομικά αποδοτική παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί, ενώ συνολικά συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030».

Η νέα διασύνδεση Ελλάδας – Τουρκίας

Η νέα γραμμή ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα με εκτιμώμενο έτος έναρξης λειτουργίας το 2035. Το έργο αφορά την κατασκευή νέας διασύνδεσης AC 400kV Ελλάδας – Τουρκίας. Η προτεινόμενη γραμμή διασύνδεσης συνολικού μήκους 130 χλμ θα συνδέει τη Νέα Σάντα στην Ελλάδα με το Babaeski στην Τουρκία.

Το έργο αυτό, μαζί με το έργο νέας διασύνδεσης μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας, συνθέτουν το έργο «Διάδρομος Ανατολικών Βαλκανίων» που θα συμβάλει στην αύξηση των διασυνοριακών δυνατοτήτων μεταφοράς μεταξύ των χωρών του ENTSO-E και της Τουρκίας και θα καλύψει ανάγκες του συστήματος που εντοπίστηκαν στη σχετική μελέτη του ENTSO-E.

Επιπλέον, το έργο θα επιτρέψει την ενσωμάτωση περισσότερων ΑΠΕ στα δίκτυα, θα υποστηρίξει τη σύγκλιση της τιμής αγοράς μεταξύ των γειτονικών χωρών και έτσι θα βοηθήσει στην υλοποίηση των στόχων του πακέτου καθαρής ενέργειας της Ε.Ε.

Ο EuroAfrica Interconnector

Για το 2026, το νωρίτερο, «βλέπει» ο ENTSO-E τη λειτουργία του EuroAfrica Interconnector. Το έργο περιλαμβάνει την ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ των δικτύων της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου DC και με χερσαίους σταθμούς μετατροπέων HVDC σε κάθε σημείο σύνδεσης, συνολικής ισχύος 2000 MW.

Περιγράφεται ως ένας ενεργειακός διάδρομος που θα γεφυρώνει την Αφρική και την Ευρώπη, συνολικού μήκους 1396 χλμ, δημιουργώντας μια αξιόπιστη εναλλακτική διαδρομή για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από και προς την Ευρώπη.

Το GRITA 2

Πρόκειται για την υπό εξέταση νέα διασύνδεση μεταξύ Ελλάδας – Ιταλίας, με εκτιμώμενο έτος θέσης σε λειτουργία το 2030. Το έργο αφορά στην ανάπτυξη νέας σύνδεσης HVDC που θα λειτουργεί παράλληλα με την υπάρχουσα σύνδεση HVDC μεταξύ των δύο χωρών. Συνίσταται κυρίως στην ανάπτυξη νέας υποθαλάσσιας διασύνδεσης HVDC μεταξύ ιταλικών και ελληνικών συστημάτων μεταφοράς.

Προκαταρκτική λύση προβλέπει 2η διασύνδεση μεταξύ Γαλατίνας και Άραχθου και ανάπτυξη νέων σταθμών μετατροπέων παράλληλα με την τρέχουσα ζεύξη. Η παρουσία δύο διασυνδέσεων θα οδηγήσει σε αύξηση των δυνατοτήτων μεταφοράς και θα εγγυηθεί υψηλότερη αξιοπιστία όσον αφορά τις ανταλλαγές ενέργειας μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας.

Όπως αναφέρεται, οι Διαχειριστές ΑΔΜΗΕ και TERNA, υπέγραψαν συμφωνία για τη μελέτη της καλύτερης τεχνικής λύσης που θα εγγυηθεί αύξηση του τρέχοντος NTC στα σύνορα Ιταλίας – Ελλάδας κατά τουλάχιστον 500 MW (αύξηση NTC έως 1000 MW, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών ενισχύσεων), προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μελλοντικές προκλήσεις και οι στόχοι της ΕΕ. Η TERNA ενέταξε τον νέο σύνδεσμο στο NDP2021 ως έργο που σχεδιάζεται να υλοποιηθεί εντός του 2030, ενώ προχωρούν οι αξιολογήσεις από τον ΑΔΜΗΕ για την ένταξη του έργου (υπό εξέταση) στο δικό του Πρόγραμμα Ανάπτυξης.

Διαβάστε ακόμη

Μάικλ Μπέρι: Ο «Big Short» ρευστοποίησε ολόκληρο το χαρτοφυλάκιό του

Amazon: Οι Αρχές παρενοχλούν τον Μπέζος και τον Τζάσι με την έρευνά τους

Σάντσεθ: Να κατασκευαστεί αγωγός φυσικού αερίου που θα συνδέει την Ιβηρική με την Κεντρική Ευρώπη