Ένα φιλόδοξο σχέδιο 300 δισ. ευρώ για την απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα που θα στηρίζεται σε τρεις πυλώνες, ήτοι την εξοικονόμηση ενέργειας, την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την εξεύρεση νέων προμηθευτών πετρελαίου και φυσικού αερίου, παρουσίασε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με το σχέδιο της Κομισιόν, η απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2027 απαιτεί νέες βραχυπρόθεσμες επενδύσεις εντός της ΕΕ, οι οποίες θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκά κονδύλια. Βάσει των προτάσεων του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ περίπου 86 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τα κράτη – μέλη για την ενίσχυση και επιτάχυνση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, 27 δισ. για υποδομές ανανεώσιμου υδρογόνου, το οποίο θα αντικαταστήσει προσωρινά το φυσικό αέριο για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και άλλα 56 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης των κατοικιών και την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας. Τα υπόλοιπα κεφάλαια μπορούν να προέλθουν από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) της ΕΕ,το τεράστιο ταμείο για την μεταπανδημική εποχή, καθώς ένα μεγάλο μέρος του δεν έχει ακόμα διατεθεί στα κράτη – μέλη.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, παρόλο που κράτη – μέλη όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ρουμανία έχουν εξαντλήσει ολόκληρο το ποσό των δανείων τους, 20 άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Ολλανδίας, δεν υπέβαλαν ποτέ αίτηση για δάνεια από την ΕΕ επειδή μπορούσαν να εκδώσουν κρατικά ομόλογα με χαμηλότερα ή και αρνητικά επιτόκια, γεγονός που καθιστούσε περιττά τα πρόσθετα δάνεια της ΕΕ .
Ωστόσο καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση αυξάνει συνεχώς τα επιτόκια δανεισμού για τα κράτη – μέλη τα κεφάλαια που διαθέτει η Επιτροπή και τα οποία άντλησε από τις αγορές με πολύ χαμηλά επιτόκια, γίνονται όλο και πιο ελκυστικά ακόμα και για τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες.
Το σχέδιο έχει τρία βασικά στοιχεία: εξοικονόμηση ενέργειας, ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών προμηθειών πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Περιλαμβάνει νέες προτάσεις για την αύξηση του στόχου της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο 45% έως το 2030, από τον στόχο του 40% που κατατέθηκε πέρυσι, και για την αύξηση του στόχου ενεργειακής απόδοσης από τον στόχο του 9% που τέθηκε τον Ιούλιο του 2021 στο 13%.
Προτείνει επίσης να καταστούν υποχρεωτικά τα ηλιακά πάνελ για δημόσια κτήρια και νεόδμητες κατοικίες έως το 2025 και το 2029, αντίστοιχα.
«Είναι πιο επείγον από ποτέ η Ευρώπη να γίνει κυρίαρχος της μοίρας της, να αυξήσει την ανθεκτικότητα και την κυριαρχία της και να συνεχίσει να ηγείται του κόσμου στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης», δήλωσε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς, ο επικεφαλής της Κομισιόν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σε συνδυασμό με την νομοθεσία για την πράσινη μετάβαση που βρίσκεται ήδη στο τραπέζι, το νέο σχέδιο, που ονομάστηκε REPowerEU, θα βοηθήσει την Ευρώπη να εξοικονομεί περίπου 100 δισ.ευρώ κάθε χρόνο από εισαγωγές φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα.
Η ταχεία και μαζική ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδιαίτερα της ηλιακής ενέργειας, βρίσκεται στον πυρήνα του σχεδίου REPowerEU, σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και για να επιταχυνθούν οι επενδύσεις και οι κατασκευές, η Κομισιόν ζητεί από τα κράτη – μέλη να απλοποιήσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης, των νέων έργων αιολικής και ηλιακής ενέργειας ώστε αυτά να δηλώνονται ως θέμα «υπέρτατου δημόσιου συμφέροντος».
Ωστόσο, καθώς η ταχεία απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια θα μπορούσε «να οδηγήσει σε μια περίοδο υψηλότερων και πιο ασταθών τιμών ενέργειας, λόγω του αυξανόμενου κόστους των ορυκτών καυσίμων», όπως προειδοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ προτείνει μέτρα που θα ανακουφίσουν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας των κρατών – μελών της ΕΕ να περιορίσουν τις τιμές του φυσικού αερίου για τους καταναλωτές, «συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών, επιχειρήσεων και βιομηχανιών», φορολογώντας παράλληλα τα υπερκέρδη των εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας λόγω των αυξημένων τιμών των καυσίμων.
Η εξεύρεση νέων προμηθευτών υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι ένα ακόμα σκέλος της νέας αυτής πρότασης της Κομισιόν. Σε αυτό το πλαίσιο η ΕΕ θα πρέπει να συνάψει νέες συμφωνίες για LNG με τις ΗΠΑ, τον Καναδά καθώς και να δημιουργήσει μια κοινή πλατφόρμα αγορών για κράτη- μέλη που επιθυμούν να συμμετάσχουν, ώστε αγοράζοντας από κοινού φυσικό αέριο να επιτύχουν χαμηλότερες τιμές.
Σύμφωνα μάλιστα με τον αντιπρόεδρο Τίμερμανς, έχουν ήδη ξεκινήσει επαφές με χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Αλγερία και το Κατάρ. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα βασικό αγκάθι με αυτές τις συμφωνίες είναι το γεγονός ότι αυτές οι χώρες γνωρίζουν ότι η ΕΕ οδεύει προς την πλήρη απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα και αναρωτιούνται μέχρι πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις η ΕΕ θα συνεχίσει να αγοράζει υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Το σχέδιο της Κομισιόν περιλαμβάνει επίσης τη χρηματοδότηση με περίπου 10 δισ. ευρώ σε επενδύσεις σε υφιστάμενες υποδομές φυσικού αερίου όπως της διασύνδεσης με αγωγό μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας, της διασύνδεσης Πολωνίας-Σλοβακίας, του αγωγού Βαλτικής μεταξύ Πολωνίας και Δανίας και του αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), ενώ νέοι τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) πρόκειται επίσης να ολοκληρωθούν στην Κύπρο και την Ελλάδα το 2023 και στο Γκντανσκ της Πολωνίας, την ίδια στιγμή που αρκετά έργα αποθήκευσης αερίου βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη στην Ελλάδα, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.
Διαβάστε περισσότερα
Πώς εκτροχιάστηκαν τα ενεργειακά σχέδια της Ρωσίας – Σανίδα σωτηρίας οι εξαγωγές της (Γραφήματα)