Σε συνθήκες πρωτοφανούς αβεβαιότητας λόγω της ενεργειακής κρίσης θα πορευτεί και τους επόμενους μήνες η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού. Η νέα χρονιά ξεκινάει με μεγάλες ενεργειακές ανάγκες λόγω της χειμερινής περιόδου που εκτινάσσει τη ζήτηση, αλλά και τις υψηλότερες τιμές που έχει γνωρίσει ποτέ η Ελλάδα αλλά και ολόκληρος ο πλανήτης τόσο στο ηλεκτρικό ρεύμα όσο και στο φυσικό αέριο.
Το εκρηκτικό κοκτέιλ της πανδημίας και του ενεργειακού κόστους συντηρεί τις δύο «σχολές» που αναπτύσσονται τους τελευταίους μήνες στην αγορά, με τις οποίες συντάσσονται κορυφαίοι επιχειρηματίες του ενεργειακού κλάδου αλλά και στελέχη επιχειρήσεων.
Εκείνους που ενστερνίζονται την άποψη ότι η κρίση τιμών είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο που θα κάνει τον κύκλο του και θα εκτονωθεί μέχρι το καλοκαίρι. Και τους άλλους που θεωρούν πιο δομικό το πρόβλημα με το ενεργειακό κόστος και υποστηρίζουν ότι η Ε.Ε. οραματίστηκε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον ενεργειακής εξάρτησης από φυσικούς πόρους δίχως σχέδιο και οργανωμένη στρατηγική απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και σήμερα καλείται να πληρώσει ακριβά το τίμημα της επιταχυνόμενης μετάβασης.
Οποια «σχολή» και αν επιλέξει να υπερασπιστεί κανείς, το βέβαιο είναι ότι θύματα αυτού του δυσμενούς κλίματος ανατιμήσεων είναι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις.
Το επόμενο τρίμηνο, παρά τη συγκυριακή ανάπαυλα τιμών τις τελευταίες μέρες, που σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης υποχωρούσαν πάνω από 70%, προβλέπεται εξαιρετικά κρίσιμο αφού οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να παραλαμβάνουν φουσκωμένους λογαριασμούς. Στην κυβέρνηση υπάρχει διάχυτη ανησυχία και για τις επιχειρήσεις που είναι εκτεθειμένες στις ανεξέλεγκτες τιμές και θα αρχίσουν πλέον να μετακυλίουν το κόστος στον τελικό καταναλωτή, εκτινάσσοντας στα ύψη βασικά είδη διατροφής αλλά και τον πληθωρισμό, που αγγίζει ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Τις τελευταίες μέρες η τιμή του φυσικού αερίου υποχώρησε στα 102 ευρώ/MW από τα 180 ευρώ/MWh που έφτασε στις 21 Δεκεμβρίου. Την εκτίναξη τιμών συμπαρέσυρε η γεωπολιτική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία υποδαυλίζει το ράλι των τιμών φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με τα χαμηλά αποθέματα της Ε.Ε. και την αύξηση της ζήτησης. Οσο οι αβεβαιότητες αυτές συντηρούνται, οι διακυμάνσεις των τιμών θα συνεχίζονται.
Είναι χαρακτηριστικό ότι διεθνείς αναλυτές έχουν ξεκινήσει να αναθεωρούν τις προβλέψεις τους για γρήγορη αποκλιμάκωση τιμών, εκτιμώντας ότι η κρίση θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια. Στα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου (futures) οι τιμές φαίνεται να διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα όλο το 2022 με τάσεις υποχώρησης το καλοκαίρι του 2023 όπου προβλέπεται να φτάσουν τα 36 ευρώ/MW.
Το σίγουρο είναι ότι όσο η κρίση αυτή διαρκεί, η συνταγή της κοινωνικής πολιτικής δοκιμάζει τις αντοχές της και αποδεικνύεται όλο και πιο εύθραυστη η ισορροπία αναχαίτισης των τιμών μόνο με μέτρα στήριξης που χρηματοδοτούνται από τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Κάποιοι στοιχηματίζουν ότι πολύ γρήγορα τα χρήματα δεν θα επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των καταναλωτών που απειλούνται με κόφτες στις επιδοτήσεις και νέα κριτήρια από τις αρχές της νέας χρονιάς.
Πρόκειται για ένα μέτρο που φαίνεται να συναντά τις ενστάσεις και της Κομισιόν, η οποία απορρίπτει οριζόντιες πολιτικές επιδοτήσεων, ωστόσο οδηγεί την αγορά και κυρίως τα μεσαία νοικοκυριά σε πρωτοφανείς πιέσεις που εκτιμάται ότι θα πάρουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Οσοι αναλύουν τα δεδομένα προβλέπουν ότι το ψαλίδι των επιδοτήσεων και η χορήγηση εκπτώσεων με εισοδηματικά ή άλλα κριτήρια θα δημιουργήσει ένα νέο κύμα ανείσπρακτων λογαριασμών, προκαλώντας συνθήκες οικονομικής ασφυξίας και στους προμηθευτές ενέργειας που επιβιώνουν με τις ρήτρες αναπροσαρμογής. Αν μάλιστα παραταθεί επί μακρόν η ενεργειακή κρίση, όπως φαίνεται, για να στηριχθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα χρειαστεί η συνδρομή του κρατικού προϋπολογισμού.
Ηδη η στήριξη για τα τιμολόγια του ρεύματος, η οποία έχει αυξηθεί τρεις φορές από τον Σεπτέμβριο μέχρι τώρα, καλύπτει μόνο ένα μέρος της επιβάρυνσης των νοικοκυριών και αφήνει μετέωρες τις επιχειρήσεις, οι οποίες βρίσκονται στο έλεος των τιμών του φυσικού αερίου όσο διαρκούν οι μεγάλες διακυμάνσεις.
Διαβάστε ακόμη:
Η ναυτιλία βλέπει τους ναύλους να «διορθώνουν» στα ψηλά
ΟΑΕΔ: Νέο πρόγραμμα απασχόλησης για 800 ανέργους – Πώς γίνεται η αίτηση
Ανοίγουν τα σχολεία: Τι ισχύει για τα self test – Πότε θα γίνεται τηλεκπαίδευση (vid)