Σε συναγερμό θέτει τη βιομηχανία ηλεκτρισμού της χώρας η ενεργειακή κρίση, καθώς η έλευση του χειμώνα σε συνδυασμό με αστάθμητους παράγοντες στις πηγές εφοδιασμού και τροφοδοσίας της αγοράς δημιουργούν ανησυχία και αυξημένη επιφυλακή.

Λιγνίτες, φυσικό αέριο, υδροηλεκτρικά, αλλά και ντίζελ ρίχνονται στη μάχη της ασφαλούς και απρόσκοπτης ηλεκτροδότησης της χώρας, εμφανίζοντας όμως σοβαρές αδυναμίες. Nα ανταποκριθούν αφενός στο σενάριο της μέσης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας των τελευταίων πέντε ετών και αφετέρου σε συνθήκες ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως ήταν η «Μήδεια», όπου εντοπίζεται σοβαρό έλλειμμα ισχύος.

Τα κενά στο σύστημα προκαλούν το έλλειμμα στις εφεδρείες των θερμικών μονάδων προκειμένου να καλυφθούν τα μεγάλα φορτία της ζήτησης του χειμώνα που εκτιμάται ότι σε συνθήκες ψύχους μπορεί να φτάσουν από 8,8 έως 9,5 GW (στις ακραίες καιρικές συνθήκες καύσωνα το καλοκαίρι φτάσαμε στο ρεκόρ των 10,6 GW). Επιπλέον προβλήματα δημιουργεί η χαμηλή στάθμη των υδροηλεκτρικών σταθμών λόγω περιορισμένων βροχών, αλλά και οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της έκρηξης τιμών.

Οι τελευταίες, οι οποίες λειτουργούν στο πλαίσιο του διασυνοριακού εμπορίου, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι φέτος θα είναι αυξημένες εξαιτίας της διεθνούς κρίσης. Πρόκειται για διπλή απώλεια, καθώς η εξαγωγή ρεύματος προϋποθέτει κάλυψη του ελλείμματος σε φορτία με τα νερά των υδροηλεκτρικών σταθμών, επομένως και απορρόφηση πόρου με πολύ χαμηλά αποθέματα.

Τις προηγούμενες ημέρες το απόθεμα των υδροηλεκτρικών μονάδων υπολειπόταν κατά 130 γιγαβατώρες και ήταν το δεύτερο χαμηλότερο σε επίπεδο δεκαετίας για τις υδροηλεκτρικές μονάδες. Σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ, όσο και να υπερασπιζόμαστε ένα πιο πράσινο μέλλον, απέχουμε πολύ από τo σημείο όπου θα μπορούν να συνεισφέρουν στην κάλυψη φορτίου για την ασφάλεια του ενεργειακού συστήματος. Ο κυριότερος λόγος είναι η στοχαστικότητα των μονάδων, δηλαδή η μη λειτουργία τους όλο το 24ωρο καθώς επηρεάζονται από τον ήλιο και το αιολικό δυναμικό.

Πού είναι τα κενά

Στο φουλ καλούνται να δουλέψουν την περίοδο του χειμώνα (από Δεκέμβριο έως Φεβρουάριο) όλες οι μονάδες της ΔΕΗ, του Ήρωνα, της ΜΥΤΙLINEOS και της Elpedison. Επιπρόσθετα, εξαιτίας των μεγάλων προβλημάτων σε ζητήματα προμηθειών, σε αυξημένη ετοιμότητα βρίσκονται οι διαχειριστές της αγοράς (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΣΦΑ) σε συνεργασία με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, οι οποίοι προετοιμάζονται για ένα δύσκολο χειμώνα.

Την αυξημένη επιφυλακή επιβεβαιώνουν η πρόσφατη επιστολή του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕ για την εκτίμηση επάρκειας του συστήματος, αλλά και η ανάγκη προγραμματισμού και επαρκούς τροφοδοσίας της αγοράς με λιγνίτη και φυσικό αέριο. Ο διαχειριστής χτύπησε τις προηγούμενες μέρες ανησυχητικό καμπανάκι και ζήτησε να γεμίσουν οι «αποθήκες» καυσίμων και να επισπευστούν οι παραγγελίες και τα συμβόλαια παράδοσης για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση.

Μάλιστα, η ΡΑΕ, παρά τα αιτήματα προμηθευτών να δοθεί παράταση στις δημοπρασίες LNG λόγω αυξημένου κόστους, αποφάσισε, για λόγους προετοιμασίας και ετοιμότητας, να παρατείνει μόνο κατά περίπου μία εβδομάδα το χρονοδιάγραμμα. Ετσι οι δημοπρασίες πενταετούς διάρκειας για τη δέσμευση χωρητικότητας στη Ρεβυθούσα και τον προγραμματισμό των φορτίων LNG, που αποτελούν ένα ισχυρό cash test για την επάρκεια της χώρας σε αέριο, θα διεξαχθούν από 22 Οκτωβρίου έως 2 Νοεμβρίου.

Αμέσως μετά η ΡΑΕ έχει προγραμματίσει απανωτά ραντεβού με προμηθευτές και ηλεκτροπαραγωγούς με τη συμμετοχή των δύο διαχειριστών, για να διαπιστώσει εάν καλύπτεται επαρκώς η τροφοδοσία της αγοράς για το 2022. Λόγω μάλιστα των σοβαρών προβλημάτων στην τροφοδοσία με φυσικό αέριο, υπάρχουν συστάσεις στους προμηθευτές να εξασφαλίσουν εναλλακτικές λύσεις, όπως η τροφοδοσία με ντίζελ για τις μονάδες που έχουν αυτή τη δυνατότητα (Λαύριο 4, Κομοτηνή, Ηρων Ι, ΕΝΘΕΣ, Θίσβη) συνολικής ισχύος 1.790 MW. Αντίστοιχα για τις λιγνιτικές είναι απαραίτητο να υπάρξουν επαρκή αποθέματα λιγνίτη στις αυλές τους.

Ποιες μονάδες θα στηρίξουν το σύστημα

Ποια είναι όμως η ετοιμότητα του ενεργειακού μας συστήματος και ποιες μονάδες καλούνται να σηκώσουν το φορτίο του χειμώνα; Σε σχέση με πέρυσι, η ΔΕΗ φέτος λειτουργεί με δύο λιγνιτικές μονάδες λιγότερες μετά την απόσυρση της Καρδιάς 3 και 4 συνολικής ισχύος 500 MW.

Για να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση, ο ΑΔΜΗΕ έχει εκτιμήσει ότι θα πρέπει να τεθούν σε λειτουργία όλες οι διαθέσιμες λιγνιτικές, ήτοι 1.800 ΜW από 7 μονάδες: Αγίου Δημητρίου 1, 2, 3.4., 5, Μελίτη στη Φλώρινα, Μεγαλόπολη 3 και 4. Για τις μονάδες αυτές υπάρχουν οι εξής ιδιαιτερότητες. Η πρώτη λειτουργεί κατά παρέκκλιση, καθώς επιστρατεύτηκε τη θερινή περίοδο των πυρκαγιών και του καύσωνα με προσωρινή έγκριση λειτουργίας από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, άδεια που εξέπνευσε στις 10 Σεπτεμβρίου. Για περιβαλλοντικούς λόγους η επιτρεπόμενη λειτουργία της είναι 120 ώρες ετησίως.

Η βούληση της ΔΕΗ να τη σφραγίσει αναβάλλεται εκ νέου μέχρι να ενταχθεί στο σύστημα νέα παραγωγική ισχύς. Προβλήματα, όμως, φαίνεται ότι υπάρχουν και με τον Αγ. Δημήτριο 1, 2 λόγω περιορισμών στις ώρες λειτουργίας των μονάδων που για τους χειμερινούς μήνες υπολογίζονται σε 1.500 ώρες. Εκτός λειτουργίας εκτιμάται ότι θα βρίσκεται και η Μονάδα Αγίου Δημητρίου 5, η οποία, σύμφωνα με το επίσημο χρονοδιάγραμμα, αναμένεται να ξεκινήσει να δουλεύει στα μέσα Δεκεμβρίου, καθώς βρίσκεται σε διαδικασία αποθείωσης. Πληροφορίες, όμως, κάνουν λόγο για πιθανή μετάθεση για αρχές του νέου έτους.

Ζητήματα τροφοδοσίας λιγνίτη εντοπίζονται στη Μελίτη λόγω προβλημάτων με το ορυχείο ιδιώτη, ενώ χωρίς αποθέματα είναι και η Μεγαλόπολη 4. Σε ό,τι αφορά τις μονάδες φυσικού αερίου, σε συντήρηση θα είναι μέχρι τον Δεκέμβριο η μονάδα 4 του Λαυρίου της ΔΕΗ. Για να υπάρχει ασφάλεια κάλυψης θεωρείται αναγκαίο σε συνθήκες υψηλού φορτίου να υπάρχει διαθεσιμότητα 4.400 ΜW.

Ο βραχνάς των εξαγωγών ενέργειας

Την ίδια στιγμή μεγάλο προβληματισμό δημιουργεί η εξέλιξη του διασυνοριακού εμπορίου μέσω διασυνδέσεων με άλλες χώρες. Η πορεία του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις διεθνείς τιμές χονδρεμπορικής, με αποτέλεσμα χώρες με υψηλές τιμές να εισάγουν ενέργεια από άλλες που έχουν χαμηλότερες.

Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, λόγω της ενεργειακής κρίσης το τελευταίο διάστημα παρατηρούνται μεγάλες εξαγωγές ενέργειας, γεγονός που συνδέεται με τις υψηλές τιμές σε όλη την Ε.Ε. λόγω της κρίσης φυσικού αερίου. Εξαιτίας αυτής της συνθήκης θεωρείται πιθανόν και κατά τη χειμερινή περίοδο να υπάρχουν σημαντικές εξαγωγές, με αποτέλεσμα «να επιβαρύνεται η ικανότητα επάρκειας στο σύστημα από εισαγωγές…», στις οποίες στηρίχτηκε η κάλυψη των φορτίων της χώρας σε συνθήκες υψηλής ζήτησης (θερινοί και χειμερινοί μήνες). Η παραγωγή ΑΠΕ και οι εισαγωγές θεωρούνται αστάθμητοι παράγοντες και αν κατά τους επόμενους μήνες «μηδενίσουν», τότε θα είναι επιβεβλημένες οι μειώσεις φορτίου.

Η κυβέρνηση παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τα τεκταινόμενα στην ενέργεια και παρά τις πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού ότι δεν μεταβάλλει τον σχεδιασμό για επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης, τα μηνύματα δείχνουν ότι οι πρωτόγνωρες συνθήκες μπορούν να ξαναβάλουν στο τραπέζι τους υδρογονάνθρακες.

Η πρόσφατη επανατοποθέτηση στην αγορά του σχεδίου των εξορύξεων με ένα πιο πράσινο περιτύλιγμα (π.χ. συνέργειες με έργα ΑΠΕ) από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) δείχνει ότι ο τομέας των ορυκτών καυσίμων δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί, παρά και τις πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις κορυφαίων υπουργών. Αντίθετα, διεκδικεί τον δικό του ρόλο στην αγορά και με τα σημερινά δεδομένα της διεθνούς ενεργειακής κρίσης ίσως να κρύβει και κάποια όπλα για το πώς θα μπορούσαμε ως χώρα να εξασφαλίσουμε ενεργειακή αυτάρκεια από τον ανεξερεύνητο ορυκτό μας πλούτο.

Διαβάστε ακόμη:

Μαρινάκης στο newmoney: Είναι τύχη που βρέθηκαν Capital & Costamare να εκδώσουν τα πρώτα ναυτιλιακά ομόλογα 

Technohull: Ταχύπλοα made in Greece – Πώς μπήκε σε ρότα ανάπτυξης μέσω… Γρηγόρη

Στα €470 εκατ. η στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων για το ρεύμα