Tους λόγους που ο Πρωθυπουργός απέστειλε επιστολή στην πρόεδρο της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τις στρεβλώσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τις ακραίες διακυμάνσεις μεταξύ Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης εξήγησε χθες ο σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη κ. Νίκος Τσάφος.

Με ανάρτηση του ο στενός συνεργάτης του Πρωθυπουργού σε θέματα ενέργειας, κατέδειξε τις δυσλειτουργίες που καταγράφονται στο επίμαχο γεωγραφικό διάδρομο από αρχές του έτους μέχρι σήμερα. Όπως επισημαίνει από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο, η περιοχή που εκτείνεται από την Τσεχία και την Αυστρία έως τη Βουλγαρία και την Ελλάδα ήταν σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη και οι τιμές της χονδρεμπορικής αγορά ήταν παρόμοιες. Η εικόνα άρχισε να αντιστρέφεται από τον Μάιο που η σύζευξη αποδυναμώθηκε και φτάσαμε μέχρι τον Ιούλιο που είχε καταρρεύσει εντελώς. Στις 11 Ιουλίου κατά τον κ. Τσάφο, η ωριαία τιμή στην Ουγγαρία ήταν 940 €/MWh, ενώ στην γειτονική Αυστρία ήταν 61 €/MWh δηλαδή 15 φορές υψηλότερη στα σύνορα.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι ανισότητες εντάθηκαν καθώς υπήρξαν 395 ώρες όπου η διαφορά μεταξύ της πιο ακριβής και της φθηνότερης αγοράς στην περιοχή αυτή ξεπέρασε τα 100 €/MWh (συνέβη μόνο 35 ώρες από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο).

Οι λόγοι που η αγορά έπαψε να διέπεται από τους ενιαίους κανόνες του Target model αποδίδονται στη συνολική άνοδο των τιμών, στις υψηλές θερμοκρασίες, την χαμηλότερη υδροηλεκτρική παραγωγή, στις προγραμματισμένες και απρογραμμάτιστες διακοπές λειτουργίας μονάδων αλλά και στην επιπλέον ζήτηση που δημιουργήθηκε στην Ουκρανία λόγω των επιθέσεων της Ρωσίας στο δίκτυο.

Ωστόσο ο σύμβουλος του Πρωθυπουργού υποστηρίζει ότι η ανομοιόμορφη φύση των τιμών είναι ανησυχητική. Υπογραμμίζει την ανάγκη για περισσότερο συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών για την ευθυγράμμιση των αποφάσεων σε επίπεδο χωρών, ειδικά για διακοπές λειτουργίας, περισσότερη νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ για την επίβλεψη των αγορών, περισσότερες διασυνδέσεις για να διασφαλιστεί ότι υπάρχει επαρκής ικανότητα για την κάλυψη της ζήτησης σε πιο ακραία σενάρια και καλύτερα εργαλεία διαχείρισης των στρεβλώσεων που μπορούν να δημιουργηθούν όταν οι τιμές αυξάνονται άνισα σε μια προηγουμένως συνδεδεμένη αγορά.

Στο… περίμενε η ΕΕ

Νωρίτερα χθες εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχολιάζοντας την επιστολή του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, δήλωσε ότι η Επιτροπή θα στείλει «εν ευθέτω χρόνω» την απάντηση, σχολιάζοντας και την επισήμανση του Έλληνα πρωθυπουργού στην επιστολή του ότι τα ρωσικά πλήγματα στην Ουκρανία έχουν οδηγήσει σε εκτόξευση τιμών. Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν κ. Μακ Φάι απάντησε ότι οι ρωσικές επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας και η «εργαλειοποίηση» της ενέργειας από την πλευρά της Ρωσίας είναι ένα ζήτημα που η Κομισιόν προσπαθεί να αντιμετωπίσει με διάφορους τρόπους. Ένας από αυτούς, όπως είπε είναι να υποστηριχτεί η Ουκρανία για να αποκαταστήσει το σύστημα ηλεκτροδότησής της, αλλά και να εξάγουμε ενέργεια προς το Κίεβο.

Στην παρέμβαση του στην ΕΕ, ο Έλληνας Πρωθυπουργός έκανε λόγο για τον κατακερματισμό της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, που οδήγησε σε μεγάλες αποκλίσεις τη χονδρική τιμή ηλεκτρικού ρεύματος μεταξύ των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και των υπόλοιπων μελών της Ένωσης το καλοκαίρι. Στην ίδια επιστολή σημειώνει ότι οι παθογένειες της ευρωπαϊκής αγοράς είχαν ως αποτέλεσμα απότομες και μεγάλες ανατιμήσεις, καλώντας τις Βρυξέλλες να δώσουν άμεσα μία «πολιτική απάντηση» στην «παρατεταμένη κρίση».

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το δημοσίευμα στους Financial Times, ο κ. Μητσοτάκης ζητά από την ΕΕ να αναλάβει δράση για την αύξηση των δυνατοτήτων διασυνοριακής μεταφοράς ενέργειας, δηλαδή την ενίσχυση των διασυνδέσεων ανάμεσα στα κράτη-μέλη, ενώ τονίζει τη σημασία της καλύτερης εποπτείας της ευρωπαϊκής αγοράς, την οποία χαρακτηρίζει «μαύρο κουτί» που είναι «ακατανόητο ακόμα και για ειδικούς».

Σημειώνεται ότι, εκτός από τους εποχικούς παράγοντες που επηρέασαν την τιμολόγηση στη χονδρική αγορά, όπως ο καύσωνας και η ανομβρία, ο Πρωθυπουργός τονίζει ότι πλέον οι τιμές επηρεάζονται από τις εκτεταμένες βλάβες που έχουν προκαλέσει ρωσικά πλήγματα στις υποδομές ενέργειας της Ουκρανίας.

Ως συνέπεια, το Κίεβο εισάγει μεγάλες ποσότητες ρεύματος από την ΕΕ, ενώ παλαιότερα εξήγαγε ενέργεια. «Πρόκειται για ένα ακόμα κόστος που ο καταστροφικός πόλεμος της Ρωσίας επιβάλλει στις οικονομίες μας», αναφέρει.

Πέραν της Ελλάδας, ξαφνικές ανατιμήσεις στη χονδρική αγορά ενέργειας κατά τους θερινούς μήνες αντιμετώπισαν, μεταξύ άλλων, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Κροατία, με τους FT να αναφέρουν ότι οι τιμές στη νοτιοανατολική Ευρώπη υπερδιπλασιάστηκαν κατά τους θερινούς μήνες.