Προτάσεις που θα αμβλύνουν τις αυστηρές ρυθμίσεις στις προστατευόμενες περιοχές Natura και θα επιτρέψουν την ομαλή συμβίωση με τις ΑΠΕ, αίροντας τα μεγάλα (πολλές φορές) εμπόδια για την εγκατάσταση νέων έργων κατέθεσε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας προς τον υφυπουργό Περιβάλλοντος κ. Γιώργο Αμυρά.

Η ΕΛΕΤΕΑΝ υποστηρίζει στο υπόμνημα προς το ΥΠΕΝ ότι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του μεγαλύτερου περιβαλλοντικού προβλήματος του πλανήτη που είναι η κλιματική αλλαγή και τονίζει ότι αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται ισχυρά υπόψη κατά τη στάθμιση που διενεργεί η Διοίκηση προκειμένου να λάβει απόφαση για μια επενδυτική πρόταση.

«Μόνο εάν αποδεικνύεται, κατόπιν συγκεκριμένης τεκμηρίωσης, ότι η υλοποίηση της πρότασης θα επιφέρει σημαντική αρνητική επίπτωση σε ένα προστατευτέο αντικείμενο υψηλής αξίας (π.χ. στην κατάσταση διατήρησης ενός σημαντικού είδους χαρακτηρισμού, οικοτόπου προτεραιότητας κ.λπ.), θα πρέπει η επένδυση να απορρίπτεται».

Σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ, την περίοδο αυτή είναι υπό εκπόνηση σε όλη την Ελλάδα οι αναγκαίες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που θα οδηγήσουν στη θέσπιση, μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων, ζωνών προστασίας στις περιοχές Natura 2000 και, μέσω Σχεδίων Διαχείρισης, διαδικασιών για την παρακολούθηση και εφαρμογή μέτρων και πολιτικών προστασίας.

Οι μελέτες αυτές είναι σημαντικές, αναφέρει για την ορθή εφαρμογή της ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Σε συνδυασμό με τη θέσπιση και την παρακολούθηση των στόχων διατήρησης προστατευόμενων ειδών μπορούν να διαμορφώσουν ένα αποτελεσματικό πλαίσιο που θα προσφέρει προστασία και ασφάλεια δικαίου.

Οι ΕΠΜ κατά την άποψη των παραγωγών αιολικής ενέργειας πρέπει να αποτελούν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις που στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης θα διασφαλίζουν την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική ισορροπία.

Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός έχουν καταθέσει τρεις προτάσεις στο ΥΠΕΝ:

– οι ΕΠΜ να συνοδεύονται από αναλυτική και τεκμηριωμένη εκτίμηση των επιπτώσεων των μέτρων που προτείνουν στην ανάπτυξη, το κλίμα και την κοινωνία. Ιδιαίτερα, η επίτευξη των στόχων προστασίας της βιοποικιλότητας θα πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με την επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή, που συνιστά τον υπ’ αριθμό ένα κίνδυνο για τη βιοποικιλότητα.
-θα πρέπει κατά την εκπόνηση, παραλαβή, σχολιασμό και την έγκριση των ΕΠΜ να διασφαλίζεται η εμπλοκή των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΕΝ (ενέργειας, χωροταξίας και δασών).
-οι ΕΠΜ πρέπει να αξιοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα πρωτογενή δεδομένα (περιλαμβανομένων αυτών που έχουν συλλεγεί στο πλαίσιο εκπόνησης ποικίλων ΜΠΕ και ΕΟΑ έργων Α.Π.Ε. και όχι μόνο ή και έχουν υποβληθεί στο πλαίσιο μετακατασκευαστικών εκθέσεων παρακολούθησης αιολικών πάρκων εντός προστατευόμενων περιοχών).

Η κρίσιμη μάζα των αιολικών

Η επιστημονική ένωση της αιολικής ενέργειας, υπενθυμίζει ότι σήμερα στην Ελλάδα λειτουργεί ήδη μια κρίσιμη μάζα αιολικών πάρκων σε προστατευόμενες περιοχές. «Η εμπειρία δείχνει ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών πάρκων σε περιοχές Natura έχει απολύτως διαχειρίσιμες και προβλέψιμες πραγματικές επιπτώσεις, οι οποίες κατά κανένα τρόπο δεν δικαιολογούν την έκταση και την ένταση των οριζόντιων αποκλεισμών που κατά καιρούς προτείνονται».

Στο πλαίσιο αυτό η ΕΛΕΤΑΕΝ προτείνει το Υπουργείο να αναλάβει και να εκτελέσει ένα ευρύ πρόγραμμα απολογιστικής μέτρησης των πραγματικών επιπτώσεων των αιολικών πάρκων στο δίκτυο Natura.

Η αξιοπιστία ενός τέτοιου προγράμματος επισημαίνει εάν εκτελεστεί από την Κυβέρνηση θα είναι αναμφισβήτητη. Προτείνει επίσης στο σχεδιασμό και στην εποπτεία της εκτέλεσης του προγράμματος να εμπλακούν, εκτός από την ΕΛΕΤΑΕΝ, φορείς και οργανώσεις που εκφράζουν σκεπτικισμό ή απόψεις ενάντια στην αιολική ενέργεια, ώστε να διασφαλιστεί η μέγιστη διαφάνεια και να αρθεί εκ των προτέρων κάθε καλόπιστη επιφύλαξη για την πρόταση αυτή.

Χωροταξικός σχεδιασμός

Την περίοδο αυτή είναι υπό αναθεώρηση το υφιστάμενο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Α.Π.Ε. Οι φορείς της αιολικής ενέργειας αναφέρουν ότι προσδοκούν η οποιαδήποτε αλλαγή στο ΕΧΠ-ΑΠΕ να ακολουθήσει τον καθορισμό σαφών και διάφανων κανόνων που δεν θα ανατρέπονται από κατώτερα σχέδια. Τονίζουν δε ότι οι αλλαγές αυτές δεν πρέπει να γίνουν αιφνιδιαστικά αλλά μετά από εξαντλητικό διάλογο, με βάση τους κλιματικούς στόχους και το εκδηλωμένο επενδυτικό ενδιαφέρον.

«Στο πλαίσιο εισαγωγής οριζόντων αποκλεισμών, διακινείται ορισμένες φορές η ιδέα να αποκλειστεί η εγκατάσταση Α.Π.Ε. σε μεγάλα υψόμετρα. Τέτοιος οριζόντιος αποκλεισμός δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη και θα έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες όπως τεκμηριώνουμε στο Υπόμνημά μας».

Όπως σημειώνεται μεταξύ άλλων θα αυξήσει την επενδυτική ανασφάλεια δημιουργώντας αμφιβολία για ώριμες ή ακόμα και για εν λειτουργία επενδύσεις. Περαιτέρω, θα υπονομεύσει σε μέγιστο βαθμό την προσπάθεια επίτευξης των στόχων Α.Π.Ε. αφού θα αποκλείσει την υλοποίηση έργων που μπορεί να είναι απόλυτα συμβατά με το περιβάλλον μιας περιοχής, μόνο και μόνο επειδή το υψόμετρο αυτής της περιοχής ξεπερνά ένα, εν πολλοίς αυθαίρετο, όριο.

Σε ότι αφορά το κρίσιμο ρόλο των δασικών υπηρεσιών στην αδειοδότηση και υλοποίηση έργων Α.Π.Ε, η ΕΛΕΤΑΕΝ επισημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικός, αφού οι δασικές υπηρεσίες εμπλέκονται σε πάρα πολλές και διαφορετικές φάσεις, σε όλη τη διάρκεια ανάπτυξης, μελέτης και αδειοδότησης ενός έργου Α.Π.Ε.
Ενδεικτικά αναφέρεται η γνωμοδότηση για την έγκριση επέμβασης που ενσωματώνεται στην ΑΕΠΟ, την έκδοση της Πράξης Πληροφοριακού Χαρακτήρα, την έγκριση τεχνικών μελετών οδοποιίας, την έγκριση και επίβλεψη εκτέλεσης μελετών αποκατάστασης, τον καθορισμό των αντισταθμιστικών αναδασώσεων ή δασοτεχνικών έργων και την έγκριση και επίβλεψη εκτέλεσης των σχετικών μελετών, την έκδοση του πρωτοκόλλου εγκατάστασης.

Πρόκειται για ένα τεράστιο όγκο υποχρεώσεων που στην πράξη δημιουργεί καθυστερήσεις και θέτει σε κίνδυνο τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης για τα οποία έχουν δεσμευθεί οι επενδυτές. Στο πλαίσιο αυτό κρίνονται σκόπιμα μια σειρά από μέτρα όπως:

–η σημαντική ενίσχυση του προσωπικού των δασικών υπηρεσιών σε όλη την Ελλάδα,

– η πλήρης απεμπλοκή της διαδικασίας έκδοσης πρωτοκόλλου εγκατάστασης στην περιοχή επέμβασης για την υλοποίηση του έργου Α.Π.Ε., από τη διαδικασία καθορισμού, μελέτης και έγκρισης των προβλεπόμενων αντισταθμιστικών αναδασώσεων ή δασοτεχνικών έργων (που γίνονται σε άλλες θέσεις που υποδεικνύει το Δασαρχείο και δεν εμπλέκονται με την θέση υλοποίησης του έργου Α.Π.Ε.).

Πρόκειται για δύο ανεξάρτητες διαδικασίες και για αυτό η καθυστέρηση από πλευράς της διοίκησης να καθορίσει και εγκρίνει τα αντισταθμιστικά έργα, δεν θα πρέπει να καθυστερεί την υλοποίηση του έργου Α.Π.Ε. που αντιμετωπίζει αυστηρές και στενές προθεσμίες.

-Η ριζική απλοποίηση της διαδικασίας γνωμοδότησης και έγκρισης ενός έργου Α.Π.Ε. από τις δασικές αρχές στο πλαίσιο της ΑΕΠΟ. Θα μπορούσε, η γνώμη του Δασαρχείου να διαβιβάζεται απευθείας στην περιβαλλοντική αρχή κοινοποιούμενη στη λοιπή ιεραρχία. Η γνώμη θα αφορά το επιτρεπτό ή μη της επέμβασης και τους όρους υπό τους οποίους επιτρέπεται.

Στην περίπτωση που η γνωμοδότηση είναι αρνητική ή θέτει υπερβολικούς περιορισμούς με τους οποίους δεν συμφωνεί η προϊσταμένη αρχή – η οποία έχει πιο συνολική εικόνα της εθνικής προσπάθειας για τους στόχους Α.Π.Ε. και για την αντιμετώπιση ανάλογων έργων σε περιοχές εκτός της αρμοδιότητας του συγκεκριμένου Δασαρχείου – τότε να έχει δικαίωμα η προϊσταμένη αρχή να εκφράσει τεκμηριωμένα της θετική της γνώμη.
-Τη διευκρίνιση του ακόλουθου θέματος: Πλέον η νομοθεσία προβλέπει ποικίλες προϋποθέσεις για τη διατήρηση της Άδειας Παραγωγής ή της Βεβαίωσης Παραγωγού, οι οποίες αν δεν τηρηθούν από τον αδειούχο φορέα συνεπάγονται την αυτοδίκαιη  παύση της Άδειας Παραγωγής ή της Βεβαίωσης Παραγωγού (π.χ. μη καταβολή του τέλους διατήρησης αδειών κ.α).

Η αυτοδίκαιη παύση καταγράφεται και δημοσιεύεται σε πίνακες της ΡΑΕ. Αν και είναι προφανές ότι η παύση της Άδειας Παραγωγής ή της Βεβαίωσης Παραγωγού συμπαρασύρει και όλες τις άδειες που προϋποθέτουν την ύπαρξη Άδειας Παραγωγής ή Βεβαίωσης Παραγωγού, αυτό δεν αναφέρεται ρητά σε κάποιο νόμο.

Εμφανίζονται έτσι περιπτώσεις όπου οι δασικές αρχές δεν γνωμοδοτούν για ένα σταθμό Α.Π.Ε. όταν εκτάσεις διαφόρων συνοδών έργων του (οδοποιία πρόσβασης, έργο σύνδεσης) ή εκτάσεις που έχουν εντοπιστεί για την εκτέλεση των αντισταθμιστικών αναδασώσεων ή δασοτεχνικών έργων, επικαλύπτονται με εκτάσεις για τις οποίες κατά το παρελθόν είχε γνωμοδοτήσει η δασική αρχή ή είχε εκδοθεί ΑΕΠΟ για άλλο έργο Α.Π.Ε. του οποίου όμως η Άδεια Παραγωγής ή η Βεβαίωση Παραγωγού έχει παύσει για τους λόγους που αναφέρθηκαν.

Η ΕΛΕΤΑΕΝ τονίζει ότι θα πρέπει η δασική αρχή να γνωμοδοτεί για το έργο Α.Π.Ε. που διαθέτει Άδεια Παραγωγής ή Βεβαίωση Παραγωγού, όταν η Άδεια Παραγωγής ή η Βεβαίωση Παραγωγού άλλου έργου Α.Π.Ε. έχει παύσει, χωρίς να απαιτεί προηγουμένως την ύπαρξη ιδιαίτερης πράξης ακύρωσης της ΑΕΠΟ του άλλου αυτού έργου.