Τις αδυναμίες και τις προτάσεις του για τη λειτουργία του Target Model στην Ελλάδα, -το οποίο σχεδίασε η εταιρεία του-, και γενικότερα την εγχώρια ενεργειακή αγορά αναλύει ο Δρ. Αλέξης Παπαλεξόπουλος στο δεύτερο μέρος της συνέντευξής του προς το newmoney.gr – δείτε το πρώτο, εδώ.
Παράλληλα, ο επικεφαλής των ECCO International, ZOME Energy Networks και World Energy Consortium αναφέρεται στις προοπτικές ανάπτυξης των ΑΠΕ εκτιμώντας ότι η Ελλάδα την επόμενη δεκαετία θα αναδειχθεί σε κόμβο καθαρής ενέργειας, προσελκύοντας μεγάλες διεθνείς επενδύσεις. Ακόμη, αξιολογεί ως μείζονος σημασίας την παρουσία και τις έρευνες υδρογονανθράκων από τον αμερικανικό κολοσσό ExxonMobil, ο οποίος, όπως σημειώνει, σχεδιάζει να επενδύσει 5 δισ. ευρώ για έρευνα και εκμετάλλευση φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά.
Ακολουθεί το δεύτερο και τελευταίο μέρος της συνέντευξης.
-Πώς εξελίσσεται η ελληνική αγορά ενέργειας, με τη λειτουργία του Target Model και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας; Πώς θα μπορέσουν να πέσουν οι τιμές για τους τελικούς, οικιακούς και βιομηχανικούς, καταναλωτές;
Η εταιρεία μου σχεδίασε το Target Model στην Ελλάδα σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε. Είναι συνεπής με δύο σημαντικές αρχές που ακολουθήσαμε στο σχεδιασμό της αγοράς ενέργειας τα τελευταία 25 χρόνια. Η αγορά του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας είναι unit based και οδηγεί στο ελάχιστο κόστος προμήθειας, βάσει της εμπειρίας μου, γιατί όταν έχουμε portfolio bidding, κάθε «παίκτης» δεν έχει επίγνωση του κόστους των άλλων συμμετεχόντων. Επομένως, από τη στιγμή που μόνο οι Διαχειριστές και τα Χρηματιστήρια έχουν γνώση για όλο το σύστημα, το unit based μοντέλο οδηγεί στη βελτιστοποίηση της κατανομής των μονάδων.
Πέραν αυτού, έχει σημασία το μέγεθος του συστήματος, δηλαδή όσο πιο πολλούς «παίκτες» έχει και όσο περισσότερες καθετοποιημένες εταιρείες (με αλληλοσυμπληρούμενες τεχνολογίες, διαφορετικού κόστους), τόσο περισσότερο μειώνονται οι στρεβλώσεις. Ειδικά στην Ελλάδα, οι συνθήκες δεν έχουν αλλάξει δραστικά, αφού έχουμε κυρίως ένα δεσπόζοντα «παίκτη» και αρκετούς μεταπωλητές. Επομένως, εξακολουθούν να υφίστανται οι λόγοι για να διατηρήσουμε το unit based μοντέλο της αγοράς. Ασφαλώς τα θετικά του portfolio based μοντέλου είναι ότι παρέχει ελευθερία στους «παίκτες» να κάνουν εξισορρόπηση στο χαρτοφυλάκιό τους όπως θέλουν, με οφέλη και στην καινοτομία μακροπρόθεσμα. Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι στη δική μας αγορά αυτή η ελευθερία, παρʼ ότι θεωρητικά προσφέρεται, δεν θα μπορεί στην πράξη να αξιοποιηθεί από κανέναν, εκτός από τη ΔΕΗ.
Επίσης έχουμε τον σωστό μηχανισμό τιμολόγησης της αγοράς. Στις περισσότερες αγορές στον κόσμο, οι τιμές της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας βασίζονται στην τιμή της πιο ακριβής πηγής ηλεκτρικής ενέργειας που εισέρχεται στο ενεργειακό μείγμα. Θεωρητικά και πρακτικά στοιχεία επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό ότι η εκκαθάριση στην οριακή τιμή έχει καθιερωθεί ως ο καλύτερος μηχανισμός τιμολόγησης για περισσότερα από 25 χρόνια. Όσον αφορά στην υιοθέτηση τιμολογιακών πολιτικών τύπου «pay as bid», αυτή αλλάζει τα κίνητρα των «παικτών», καθώς προσπαθούν να προβλέψουν την οριακή τιμή και να υποβάλλουν προσφορές σε αυτό το ύψος (ανεξάρτητα από το μεσοσταθμικό κόστος των μονάδων τους), ώστε να αποκομίσουν τα μέγιστα δυνατά έσοδα. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε λάθη και στρεβλώσεις της αγοράς, με συνέπεια να αυξάνεται το τελικό κόστος για τους καταναλωτές.
Tο αποτέλεσμα των τιμολογιακών πολιτικών τύπου «pay as bid» είναι να καταστρέφεται η βέλτιστη κατανομή των μονάδων παραγωγής. Για όλους αυτούς τους λόγους είμαι κάθετα αντίθετος με το «pay as bid», ακριβώς γιατί θέλουμε μια αγορά με περισσότερους «παίκτες» όλων των μεγεθών, με έργα ΑΠΕ, με μονάδες αποθήκευσης, κ.λπ.
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση του προβλήματος άντλησης απροσδόκητων υπέρ-εσόδων από τους παραγωγούς, σε συνθήκες όπως στην Ελλάδα, είναι γεγονός ότι τέτοιοι μηχανισμοί έχουν επιστρατευτεί σε περιόδους έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα. Για παράδειγμα, εφαρμόστηκε ως συμβιβασμός μεταξύ της κυβέρνησης Carter και του Κογκρέσου σχετικά με τον αποέλεγχο της τιμής του αργού πετρελαίου. Στόχος ήταν η ανάκτηση των ακραίων εσόδων που αποκόμισαν οι παραγωγοί πετρελαίου ως αποτέλεσμα της απότομης αύξησης των τιμών του πετρελαίου που επέφερε το εμπάργκο πετρελαίου του ΟΠΕΚ. Ωστόσο, τέτοιες παρεμβάσεις δημιουργούν επενδυτική και κανονιστική αβεβαιότητα και στην καλύτερη περίπτωση αυξάνουν το κόστος χρήματος και θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο ως ένα πολύ σύντομο προσωρινό μέτρο.
Οι παρεμβάσεις για την ομαλοποίηση της αγοράς
-Παρά ταύτα, θα συμφωνείτε ότι χρειάζονται κάποιες παρεμβάσεις για την ομαλοποίηση της αγοράς…
Στο σημερινό χαοτικό ενεργειακό τοπίο, ο πειρασμός για μεγάλες βιαστικές κυβερνητικές παρεμβάσεις στην χονδρεμπορία χωρίς τη συμβολή σοβαρών ενδιαφερομένων και ειδικών είναι συνταγή καταστροφής. Το πρόβλημα που έχουμε στην Ευρώπη και στην Ελλάδα είναι ότι η σπανιότητα ενός αγαθού σε μία αγορά, μεταφέρεται σε σπανιότητα αγαθού σε άλλη αγορά. Επί της ουσίας δηλαδή δεν έχουμε κρίση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά κρίση στην αγορά του φυσικού αερίου.
Επομένως όταν υπάρχει σπανιότητα οι τιμές ανεβαίνουν και τότε το Target Model κάνει αυτό που πρέπει να κάνει. Οι τιμές δηλαδή είναι πολύ υψηλές, γιατί εκφράζουν τη σπανιότητα. Η λύση ωστόσο δεν είναι να αλλάξεις το μοντέλο, αντίθετα θα πρέπει ο ρυθμιστής να εφαρμόσει αυστηρές μεθόδους παρακολούθησης και εποπτείας (monitoring και surveillance), ώστε να προστατέψει την αγορά από τα εν δυνάμει «κερδοσκοπικά παιχνίδια» που μπορεί να εμφανιστούν ανάλογα και με τις συνθήκες ανταγωνισμού σε κάθε επί μέρους αγορά.
-Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό;
Υπάρχουν πρακτικές και καλά δοκιμασμένες μέθοδοι και κανόνες αγοράς, που βασίζονται σε στέρεες οικονομικές θεωρίες για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς να καταστρέφεται η θεμελιώδης φύση της αγοράς. Για παράδειγμα, μια καλά δοκιμασμένη στην πάροδο του χρόνου προσέγγιση, είναι η εισαγωγή ανώτατων ορίων προσφοράς ενέργειας (τα οποία είναι ανεξάρτητα από την ενεργειακή τεχνολογία παραγωγής) για την εκκαθάριση της αγοράς. Οι παραγωγοί που υποβάλλουν προσφορές πάνω από το ανώτατο όριο (το οποίο θα προταθεί από τη Ρυθμιστική Αρχή και θα εγκριθεί από την Κυβέρνηση) θα πληρωθούν με βάση την προσφορά τους (pay as bid) όταν μπορούν να αιτιολογήσουν το κόστος τους που αντικατοπτρίζεται στις προσφορές τους. Οι παραγωγοί που θα πληρωθούν με βάση την προσφορά τους, δεν θα επιτρέπεται να καθορίζουν την οριακή τιμή της αγοράς. Αυτές τις προσεγγίσεις τις ονομάζουμε διακοπτικούς μηχανισμούς της αγοράς (circuit breakers ή price shock absorbers) ή μεθόδους soft cap. Έχουμε εφαρμόσει τέτοιες μεθόδους εκτενώς σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε πολλές αγορές, όπως στην Καλιφόρνια κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης του 2000 και στο Τέξας το 2021.
Μακροπρόθεσμα, κατά τη γνώμη μου, το βασικό κίνητρο για την κατάρτιση του Market Reform Plan είναι να εξασφαλισθεί ένας Μηχανισμός Επάρκειας Ισχύος (CRM) για την Ελλάδα, ο οποίος θα αποτελέσει εχέγγυο για την επάρκεια προσφοράς ενέργειας, κάτι που είναι πολύ σημαντικό. Ζητούμενο είναι το CRM να μπει σε λειτουργία όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Άλλες σημαντικές μεταρρυθμίσεις είναι η ενσωμάτωση των σταθμών ανταπόκρισης στη ζήτηση, της αποθήκευσης (ηλεκτρικά και αντλιοστάσια υδροηλεκτρικά) και των υβριδικών σταθμών (ηλιακή και αποθήκευση) στην εκκαθάριση της αγοράς ενέργειας. Αυτές οι ευέλικτες πηγές ενέργειας αναμένεται να εισαγάγουν σταθερότητα στην αγορά και να μειώσουν την υψηλή μεταβλητότητα των τιμών.
– Τι προβλέπει ο νέος μηχανισμός για την προημερήσια αγορά που θα φέρει η ΡΑΕ, με βάση τη μελέτη της ECCO;
Δυστυχώς στις ενεργειακές αγορές της ΕΕ δεν υπάρχει μηχανισμός παρακολούθησης της αγοράς που να ελέγχει εκ των προτέρων (ex-ante) εάν οι προσφορές ενέργειας από συμμετέχοντες στην αγορά περιέχουν τη δυνατότητα κατάχρησης ισχύος στην αγορά. Οι μηχανισμοί παρακολούθησης της αγοράς βασίζονται μόνο στην εκ των υστέρων ανάλυση. Θεωρώ ότι αυτό είναι μια σημαντική ανεπάρκεια του ευρωπαϊκού Target Model. Αυτός είναι ένας μόνιμος μηχανισμός αγοράς, όχι προσωρινός που χρησιμοποιείται μόνο για έκτακτες ανάγκες. Όλες οι αγορές ενέργειας των ΗΠΑ διαθέτουν τέτοιο μηχανισμό. Ως εκ τούτου, όλες οι προσφορές ενέργειας καθημερινά σε κάθε αγορά επικυρώνονται και αναλύονται εάν μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές της ενέργειας και να παράγουν μη ανταγωνιστικά αποτελέσματα. Βασικά οι προσφορές ενέργειας περνούν μέσω μιας σειράς μαθηματικών αλγορίθμων και μειώνονται προς τα κάτω εάν οδηγήσουν σε μη ανταγωνιστικές τιμές της αγοράς.
Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση της ΕΕ έφερε στο προσκήνιο αυτόν τον σημαντικό μηχανισμό. Η ΡΑΕ ήταν πολύ προορατική στο να αντιμετωπίσει αυτό το σημαντικό μειονέκτημα του μοντέλου-στόχου της ΕΕ και ανέθεσε στην ECCO και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης να εκτελέσουν μια μελέτη που περιλάμβανε τον βασικό σχεδιασμό της αγοράς του εκ των προτέρων μηχανισμού μείωσης ισχύος στην αγορά και μια προσομοίωση των 18 συζευγμένων Αγορών της ΕΕ για την επόμενη μέρα με βάση τα πραγματικά δεδομένα της αγοράς.
Η μελέτη βρίσκεται σε διαδικασία ολοκλήρωσης αυτόν τον μήνα. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα δείχνουν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, αναλύθηκαν διάφορα σενάρια με βάση το ανώτατο όριο πάνω από τις προσφορές με βάση το μεταβλητό κόστος. Η ανάλυση των στοιχείων από το Νοέμβριο του 2021 έως το Μάρτιο του 2022 δείχνει σημαντική μείωση των εσόδων της DAM (προς όφελος των ευρωπαίων τελικών καταναλωτών) στα επίπεδα των 6,6 – 19,4 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η ΡΑΕ συνεργάζεται επί του παρόντος με τον ACER για να διασφαλίσει ότι η εκ των προτέρων μείωση της ισχύος στην αγορά θα γίνει μόνιμος μηχανισμός σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις και οι ΑΠΕ
-Τι ρόλο μπορούν να παίξουν οι μεγάλες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, όπως αυτή της Ελλάδας με την Αίγυπτο ή ο EuroAsia Interconnector;
Οι διασυνδέσεις είναι εξαιρετικά σημαντικές για τον ανταγωνισμό, την ασφάλεια και τη σταθερότητα του ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού συστήματος. Η ανάπτυξη της πανευρωπαϊκής αγοράς απαιτεί ισχυρές διασυνδέσεις μεταξύ όλων των εθνικών αγορών ενέργειας. Υπάρχουν πολλές μελέτες που αποδεικνύουν τα τεράστια οικονομικά οφέλη αλλά και οφέλη αξιοπιστίας ενός διασυνδεδεμένου περιφερειακού και ευρωπαϊκού συστήματος.
Όλες οι περιοχές προσπαθούν να αναπτύξουν περιφερειακές αγορές ενέργειας από τη Νοτιοανατολική Ασία έως τη Βόρεια, Κεντρική και Νότια Αμερική, την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Οι διασυνδέσεις καθιστούν επίσης δυνατή τη μετάβαση σε ένα ενεργειακό σύστημα απαλλαγμένο από τον άνθρακα, δεδομένου ότι επιτρέπουν την εξαγωγή της περίσσειας ανανεώσιμης ενέργειας σε γειτονικά συστήματα, αντί να ενεργοποιούνται τεράστιες περικοπές ενέργειας σχεδόν μηδενικού κόστους. Με την ομαδοποίηση διαφορετικών πόρων από διάφορες αγορές μπορούμε να μειώσουμε ουσιαστικά το συνολικό κόστος προμήθειας ενέργειας και να ενισχύσουμε την ασφάλεια του ολοκληρωμένου συστήματος. Αυτά τα οφέλη μπορούν να υλοποιηθούν μόνο με ισχυρές διασυνδέσεις.
Ειδικότερα, ο EuroAsia Interconnector (Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα) και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας με την Αίγυπτο θα αποτελούν νέους ενεργειακούς διαδρόμους μέσω των οποίων η Ελλάδα φιλοδοξεί να γίνει ενεργειακός κόμβος για όλη την ΕΕ. Ο EuroAsia Interconnector θα δώσει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Ταυτόχρονα θα επιτρέψει τη φθηνή ενέργεια από το Ισραήλ να φτάσει στην ΕΕ.
Φυσικά είναι περιττό να πω ότι αυτές οι μεγάλης κλίμακας ηλεκτρικές διασυνδέσεις εκτός από τα ενεργειακά οφέλη ενισχύουν σημαντικά την γεωπολιτική θέση της χώρας μας και διασφαλίζουν τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
-Η στροφή στην πράσινη ενέργεια αποτελεί πλέον επείγουσα ανάγκη λόγω κλιματικής κρίσης. Πόσο εφικτή και με ποιο χρονικό ορίζοντα είναι η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουμε μπροστά. Τα κόστη έχουν μειωθεί σημαντικά και η εμφάνιση σταθμών ηλεκτρικής αποθήκευσης και υβριδικών μονάδων παραγωγής είναι ο καλύτερος τρόπος (σε συνδυασμό με άλλες ευέλικτες πηγές ενέργειας όπως η ανταπόκριση στη ζήτηση και οι αντλητικοί υδροηλεκτρικοί σταθμοί) για τη δημιουργία ενός συστήματος καθαρής ενέργειας χωρίς ορυκτά καύσιμα.
Είναι σημαντικό, ωστόσο, για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αναγνωρίσουν ότι δεν μπορούμε απλώς να εξαλείψουμε τα ορυκτά καύσιμα με τις εναλλακτικές τρέχουσες τεχνολογίες που έχουμε στην διάθεσή μας στην παρούσα φάση. Εκπονώντας μελέτες σε πολλές χώρες έχουμε αποδείξει ότι ακόμη και αν εφαρμοστούν όλες οι τρέχουσες πολιτικές για το κλίμα, τα ορυκτά καύσιμα θα εξακολουθούν να παρέχουν τη μισή ενέργεια παγκοσμίως μέχρι το 2050. Η μετάβαση σε ένα μέλλον βασισμένο στις ανανεώσιμες πηγές δεν θα συμβεί χωρίς ενεργειακή ασφάλεια σε προσιτές τιμές. Η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί τη διαθεσιμότητα ενός ποικίλου και αξιόπιστου αποθέματος ενεργειακών πόρων. Ένα άλλο σημαντικό σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι επιδοτήσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μέχρι στιγμής, έχουν κυρίως αυξήσει την κατανάλωση ενέργειας σε αντίθεση με την αναμενόμενη αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων. Μόνο στις ΗΠΑ, η συνολική ζήτηση ενέργειας αυξήθηκε κατά 5,8% πέρυσι, η μεγαλύτερη αύξηση που έγινε ποτέ. Ταυτόχρονα, η ενέργεια που αντλείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξήθηκε κατά 2,6% ενώ η αντίστοιχη από τον άνθρακα αυξήθηκε κατά 5,7%.
Η υπόθεση που κάναμε πριν από χρόνια ότι θα μπορέσουμε να αντικαταστήσουμε, σχετικά εύκολα, τα ορυκτά καύσιμα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μπαταρίες μεγάλης κλίμακας αποδείχτηκε λανθασμένη με βάση πολυάριθμες μελέτες που έχουμε ολοκληρώσει. Αυτή η υπόθεση, αποδεδειγμένα πλέον, απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις μου, τα ενεργειακά δίκτυα στο μέλλον θα εξαντλήσουν τα περιθώρια χωρητικότητάς τους αν ικανοποιήσουν τα αιτήματα για διασύνδεση νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύστημα. Μόνο στις ΗΠΑ υπήρξαν 3.500 αιτήματα το 2021 σε σύγκριση με 1.000 πριν από δύο χρόνια. Επίσης, οι Διαχειριστές του Ενεργειακού Συστήματος χρειάζονται πλέον κατά μέσο όρο, περίπου τρία έτη για να εγκρίνουν αυτές τις διασυνδέσεις, σε σύγκριση με ενάμιση έτος που ίσχυε πριν από ένα-δυο χρόνια. Πρέπει, λοιπόν, να επιταχύνουμε με εξαιρετικά υψηλό ρυθμό την κατασκευή γραμμών μεταφοράς υψηλής τάσης για να βοηθήσουμε στην ισορροπία του συστήματος σε εκτεταμένες γεωγραφικές περιοχές. Παρόμοια προβλήματα βλέπουμε σε πολλές περιοχές του κόσμου συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
-Υπάρχει και το θέμα της ενσωμάτωσης των ΑΠΕ στο σύστημα…
Είναι άλλο ένα σημαντικό ζήτημα καθώς το κόστος της ενσωμάτωσης των ΑΠΕ στο σύστημα, από ένα ποσοστό διείσδυσης 60%-70% και πάνω, γίνεται τεράστιο. Μάλιστα, πολλές ενεργειακές εταιρείες, ή ακόμη και κυβερνήσεις, δεν είναι προετοιμασμένες για να το αντιμετωπίσουν, καθώς μέχρι στιγμής είναι δύσκολο να προσδιορισθεί με ακρίβεια. Οι ΑΠΕ δημιουργούν μεγάλες ανάγκες για νέες εφεδρείες, όπως για παράδειγμα εφεδρεία αδράνειας. Γίνεται εκτεταμένη έρευνα στην Αμερική για το πώς είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε εφεδρείες αδράνειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια, αλλά δεν έχουν προκύψει ακόμη ανάλογες εμπορικές εφαρμογές. Επομένως θα δημιουργηθεί ανάγκη και άλλων προϊόντων και πρόσθετων υπηρεσιών που θα προσφέρονται από τις παραδοσιακές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, όπως για παράδειγμα οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο, των οποίων τα έσοδα από απευθείας πώληση ενέργειας θα μειώνονται καθώς παράλληλα θα αυξάνονται τα έσοδα από αυτά τα νέα προϊόντα.
Η Ελλάδα κόμβος καθαρής ενέργειας
-Τι περιθώρια υπάρχουν για την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα; Με άλλα λόγια, το πεδίο της καθαρής ενέργειας θα μπορούσε να αποτελέσει τη μεγάλη ευκαιρία, με τη χώρα μας να αναδεικνύεται σε επενδυτικό προορισμό για τους ξένους πολυεθνικούς ομίλους;
Η Ελλάδα είναι ευλογημένη με εξαιρετικές καιρικές συνθήκες για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Προβλέπω ότι την επόμενη δεκαετία η Ελλάδα θα γίνει ενεργειακός κόμβος καθαρής ενέργειας και μαγνήτης για διεθνείς επενδύσεις. Οι συνθήκες της αγοράς και του εμπορίου είναι ώριμες για την Ελλάδα να προσελκύσει επενδύσεις. Διαθέτει εξαιρετικό ανθρώπινο κεφάλαιο, υπέροχο καιρό και σπουδαίο πολιτισμό. Το επιχειρηματικό περιβάλλον βελτιώνεται συνεχώς. Ωστόσο, για να συμβεί αυτό, η Ελλάδα πρέπει να επισπεύσει τις επενδύσεις στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής της. Διεθνείς διασυνδέσεις είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικές για αυτόν τον σκοπό. Οι επενδύσεις στο δίκτυο είναι στρατηγικής σημασίας για τη χώρα μας.
Είναι γνωστό ότι τα ελληνικά δίκτυα μεταφοράς και διανομής είναι παλαιά και χρονολογούνται από τη δεκαετία του ’60 και του ’70. Επιπλέον, λόγω της οικονομικής κρίσης της τελευταίας δεκαετίας, το ελληνικό δίκτυο δεν έχει συντηρηθεί σωστά στο πρόσφατο παρελθόν. Επίσης οι προσπάθειες αναβάθμισης του δικτύου υψηλής τάσης έχουν επιβραδυνθεί σημαντικά λόγω περίπλοκων κανόνων και κανονισμών.
Επιπλέον, είναι κρίσιμη η διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα και η δημιουργία υποδομών δικτύου που θα επιτρέψουν την ενσωμάτωση της υπεράκτιας παραγόμενης αιολικής ενέργειας που είναι χρήσιμη για την ενίσχυση του δικτύου, αλλά και για διάφορους περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους.
Προβλήματα λόγω χωροταξικών περιορισμών, περιορισμένων συνδέσεων, κ.λπ., πρέπει να λυθούν το συντομότερο δυνατόν. Θεωρώ αυτό το εμπόδιο ως μια από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις για τη μαζική διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα. Το μέλλον της ηλιακής ενέργειας και των θαλάσσιων αιολικών είναι εξαιρετικό. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να γίνει φυσικός και εικονικός ενεργειακός κόμβος για ολόκληρη την περιοχή της ΕΕ.
5 δις από την ExxonMobil στην Ελλάδα.
-Όπως ανακοινώθηκε επίσημα, ξεκινούν οι έρευνες της ExxonMobil για την ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Πώς κρίνετε εσείς αυτή την εξέλιξη;
Γνωρίζω ότι η αμερικανική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου ExxonMobil διενεργεί σεισμικές έρευνες υπό απόλυτη μυστικότητα και με γρήγορους ρυθμούς σε δύο υπεράκτια οικόπεδα, δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, έχοντας ως συνεργάτη την Helleniq Energy.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ενδέχεται να περιέχουν πλούσιες ποσότητες φυσικού αερίου αλλά αυτό μένει να αποδειχτεί. Η ExxonMobil σχεδιάζει να επενδύσει 5 δισ. ευρώ για έρευνα και εκμετάλλευση φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά. Αυτά είναι σπουδαία νέα για τις συνολικές προσπάθειες της Ελλάδας να προσελκύσει μεγάλες διεθνείς επενδύσεις. Η όλη διαδικασία βέβαια βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και οι τρέχουσες προσπάθειες δεν αποτελούν τελικό επενδυτικό σχέδιο. Επίσης, αντίπαλοι, όπως η Chevron, για παράδειγμα, επιθυμούν επίσης να συμμετάσχουν.
Θεωρώ την αμερικανική παρουσία στην περιοχή, εκτός από τα πιθανά ενεργειακά οφέλη, κρίσιμης γεωπολιτικής σημασίας ειδικά σε αυτές τις δύσκολες στιγμές.
-Κλείνοντας θα ήθελα την άποψή σας σχετικά με την πολιτική Μπάιντεν για τις ΑΠΕ, που ανοίγει το δρόμο για μεγάλες επενδύσεις στις ΗΠΑ, αλλά έχει προκαλέσει και πρόβλημα στις σχέσεις με την Ε.Ε. Επίσης, το αμερικανικό LNG θα εξακολουθεί να αποτελεί λύση για την Ευρώπη;
Η πολιτική Μπάιντεν είναι πολύ επιθετική για την ενεργειακή μετάβαση και έχει προωθήσει τεράστιες επενδύσεις στις ΑΠΕ. Δισεκατομμύρια δολάρια έχουν διατεθεί για την αύξηση των επενδύσεων σε καθαρές πηγές ενέργειας για την απαλλαγή του ενεργειακού τομέα και της οικονομίας από τον άνθρακα. Ταυτόχρονα, η δημόσια διοίκηση έχει αποθαρρύνει νέες άδειες για γεώτρηση και εξερεύνηση αερίου. Ως αποτέλεσμα, οι επενδύσεις σε άνθρακα και φυσικό αέριο δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς, ειδικά κατά την τρέχουσα ενεργειακή κρίση.
Δεδομένων αυτών των πολιτικών και κατά συνέπεια τεχνικών περιορισμών που αντιμετωπίζουν επί του παρόντος οι ΗΠΑ, δεν πιστεύω ότι είναι σε θέση να παράσχουν στην ΕΕ 15 bcm LNG (δισ. κ.μ. υγροποιημένου φυσικού αερίου) όπως υποσχέθηκε ο Μπάιντεν στους ηγέτες της ΕΕ. Επιπλέον, η διακυβέρνηση Μπάιντεν αντιμετωπίζει έντονη αντίδραση από περιβαλλοντικές ομάδες (ένα βασικό μπλοκ που τον υποστήριξε στις τελευταίες προεδρικές εκλογές) που αντιδρούν στην περαιτέρω εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου και στις αυξημένες άδειες γεωτρήσεων.
Οι στόχοι του Μπάιντεν για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου θα απαιτήσουν έναν «μαζικό μετασχηματισμό» του ηλεκτρικού τομέα και θα μπορούσαν να τριπλασιάσουν την εξάρτηση των Ηνωμένων Πολιτειών από το ηλεκτρικό τους δίκτυο. Περίπου το 20% της κατανάλωσης ενέργειας τελικής χρήσης στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα είναι ηλεκτρική ενέργεια, αλλά αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί στο 60% έως το 2050 καθώς η χώρα κινείται προς μια οικονομία ουδέτερη από εκπομπές άνθρακα.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει θέσει στόχο να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε ολόκληρη την οικονομία κατά 50% έως το 2030, και οδεύει προς μια οικονομία ουδέτερη από εκπομπές άνθρακα το 2050. Αυτό θα απαιτήσει τη μετάβαση του τομέα των μεταφορών στα ηλεκτρικά οχήματα και τον ηλεκτροδότηση κτιρίων και βιομηχανικών διεργασιών που τώρα πραγματοποιείται με ορυκτά καύσιμα. Θα απαιτήσει επίσης μια τεράστια επένδυση σε ανανεώσιμους πόρους, ηλιακούς, γεωθερμικούς, πυρηνικούς και αντλητικούς υδροηλεκτρικούς πόρους. Ταυτόχρονα θα απαιτηθούν επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση του δικτύου για τη μεταφορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μεταξύ των πολιτειών και τη μείωση των περικοπών από ΑΠΕ.
Πιστεύω ότι αυτές οι τεράστιες επενδύσεις και οι επιδοτήσεις σε καθαρούς ενεργειακούς πόρους δημιουργούν άνισους όρους ανταγωνισμού με άλλα έθνη, επειδή προσφέρουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις αμερικανικές εταιρείες. Ωστόσο, ο βασικός στόχος αυτών των πολιτικών είναι να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη παγκόσμια εξάρτηση από τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Κίνας και από τη σπανιότητα των υλικών που εξορύσσονται και επεξεργάζονται στην Κίνα.
Διαβάστε ακόμη
Μητσοτάκης στο Λονδίνο(2), το deal Κόκκαλη, τα αεροπλάνα του Καράτζη και το χρυσό χαρτοφυλάκιο
Απίστευτο: Το δημόσιο χρωστάει ακόμα αποζημιώσεις για τα «κουρεμένα ενοίκια»