Έργα συνολικού προϋπολογισμού 1,27 δισ ευρώ προβλέπει το νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΕΣΦΑ 2023-2032, το οποίο ο ΔΕΣΦΑ έθεσε χθες σε δημόσια διαβούλευση έως τις 3 Μαρτίου.

Από τα 1,27 δις ευρώ, τα 458 εκατ. ευρώ αφορούν σε νέα έργα, ενώ τα υπόλοιπα σε εκείνα που έχουν ήδη εγκριθεί στο ΠΑ 2022- 2031, επικαιροποιημένα ως προς το χρονοδιάγραμμα και τον προϋπολογισμό.

Από τα νέα αυτά έργα, 430 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε ορισμένα που δημιουργούν νέα δυναμικότητα στο σύστημα, με σημαντικότερα:

-Τον «Διπλασιασμό του κλάδου υψηλής πίεσης Καρπερή-Κομοτηνή» που στοχεύει στην παροχή αδιάλειπτης δυναμικότητας από το Εικονικό Σημείο Συναλλαγών (ΕΣΣ) σε όλα τα Σημεία Εξόδου του συγκεκριμένου κλάδου και από όλα τα Βορειοανατολικά Σημεία Εισόδου σε όλα τα Σημεία Εξόδου του κλάδου

-Τον «Διπλασιασμό του κλάδου υψηλής πίεσης Πάτημα – Λιβαδειά» που αποσκοπεί κυρίως στην παροχή αδιάλειπτης δυναμικότητας στους χρήστες του FSRU της Διώρυγα Gas και, ως εκ τούτου, θα υλοποιηθεί υπό την προϋπόθεση της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης της Διώρυγα Gas.

Ακόμη, 13 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε βελτιώσεις, εκσυγχρονισμό και συντήρηση του ΕΣΦΑ. Επιπλέον, περιλαμβάνονται, όπως αναφέρεται, καινοτόμα έργα που αφορούν την ενεργειακή μετάβαση και την απανθρακοποίηση μέσω των κατάλληλων επενδύσεων ύψους 15 εκατ. ευρώ, τα οποία αφορούν ένα πιλοτικό έργο πυρόλυσης και τη σύνδεση του δικτύου του ΔΕΣΦΑ με τη σχεδιαζόμενη κοιλάδα Η2 στη Δυτική Μακεδονία, για την έγχυση πράσινου υδρογόνου στο υφιστάμενο δίκτυο και συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τη μείωση των εκπομπών μεθανίου στο ΕΣΜΦΑ.

Τα χαρακτηριστικά του ΕΣΦΑ

Κάνοντας μια ανασκόπηση των χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων του ΕΣΦΑ αναφέρεται ότι επί του παρόντος, η τεχνική δυναμικότητα εισαγωγής ισούται με περίπου 12 bcma, τα οποία αντιστοιχούν σε 7 bcma από τη Ρεβυθούσα (με βάση τον μέγιστο ρυθμό αεριοποίησης του τερματικού σταθμού, υποθέτοντας απεριόριστη πρόσβαση στις εισαγωγές LNG), 3,5 bcma από τη Βουλγαρία, μέσω του Σημείου Εισόδου Στρυμονοχωρίου, 1,5 bcma συνολικά μέσω του Σημείου Εισόδου Νέας Μεσημβρίας (σύνδεση με αγωγό TAP) και του Σημείου Εισόδου Κήπων (ελληνοτουρκικός αγωγός διασύνδεσης).

Αυτή η δυναμικότητα εισαγωγών μπορεί να αυξηθεί σημαντικά περαιτέρω, εάν τα FSRU που έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για τη σύνδεσή τους με το ΕΣΦΑ (δηλαδή η Gastrade για το FSRU στην Αλεξανδρούπολη, που είναι υπό κατασκευή, η Dioriga Gas στην Κόρινθο, με ολοκληρωμένο market test, η ARGO FSRU στο Βόλο και το FSRU Θεσσαλονίκης), τεθούν σε λειτουργία. Παράλληλα, πρόσθετη αδιάλειπτη δυναμικότητα εισαγωγών θα μπορούσε επίσης να είναι διαθέσιμη από τον TAP, καθώς το επίπεδο πίεσης του TAP επιτρέπει πρόσθετες εισαγωγές στο ΕΣΜΦΑ.

Όσον αφορά τις εξαγωγές από την Ελλάδα μπορούν σήμερα να υλοποιηθούν είτε μέσω της υφιστάμενης -από το 1996- διασύνδεσης με τη Βουλγαρία, με φυσική αδιάλειπτη δυναμικότητα 2 bcma. Μετά το 2024, όταν η πρόσθετη δυναμικότητα συμπιεστών – που βρίσκονται υπό κατασκευή – τεθεί σε λειτουργία, οι εξαγωγές από την Ελλάδα από όλα τα Σημεία Εξόδου στο Βορρά θα φτάσει τα 3,6 bcma. Οι εξαγωγές μέσω TAP είναι επί του παρόντος μόνο εικονικές, αλλά θα φτάσουν με φυσική ροή τα 3,6 bcma όταν τεθεί σε λειτουργία ο συμπιεστής Booster, που βρίσκεται υπό κατασκευή και πρόκειται να παραδοθεί το 2024, στην πλήρη ανάπτυξή του.

Ανάγκη νέων επενδύσεων

Στο Πρόγραμμα σκιαγραφείται η ανάγκη νέων σημαντικών επενδύσεων, καθώς τα εσωτερικά σημεία συμφόρησης στο ελληνικό ΕΣΦΑ περιορίζουν το δυναμικό εισαγωγών από υφιστάμενα και μελλοντικά σημεία εισόδου. Για παράδειγμα, το δυναμικό εισαγωγών του TAP στην Ελλάδα περιορίζεται σε σχεδόν 1,5 bcma, (εκ των οποίων 0,5bcma σήμερα εξάγεται στη Βουλγαρία), δηλαδή λιγότερο από το ήμισυ του πλήρους δυναμικού εισαγωγών από το TAP στο ελληνικό ΕΣΦΑ. Η μικρή διάμετρος του αγωγού Καρπερή-Κομοτηνή περιορίζει στο μηδέν την αδιάλειπτη εξαγωγική δυναμικότητα από το ελληνικό ΕΣΦΑ στον IGB, καθώς η διαθέσιμη τεχνική δυναμικότητα έχει ήδη αποδοθεί και δεσμευτεί από τους υφιστάμενους καταναλωτές.

Ωστόσο, η εν εξελίξει κατασκευή του νέου σταθμού συμπίεσης στην Κομοτηνή θα επιτρέψει στον IGB να παραλαμβάνει ΥΦΑ από το νέο FSRU στην Αλεξανδρούπολη, μέχρι την πλήρη δυναμικότητα του IGB (5 bcma), αλλά χωρίς την επέκταση της δυναμικότητας του αγωγού Καρπερής-Κομοτηνής, η δυναμικότητα αυτή δεν θα είναι διαθέσιμη σε κανέναν άλλο Χρήστη του ΕΣΜΦΑ.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και ακολουθώντας τις διατάξεις της πρωτοβουλίας RepowerEU4 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάγκη διαφοροποίησης των πηγών εισαγωγής από το ρωσικό φυσικό αέριο, απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις στο ελληνικό σύστημα φυσικού αερίου. Οι επενδύσεις αυτές θα αυξήσουν την δυναμικότητα του ελληνικού συστήματος να μεταφέρει ποσότητες φυσικού αερίου (κυρίως ΥΦΑ) από την ελληνική επικράτεια προς τις βόρειες γειτονικές χώρες και την Ιταλία και θα επιτρέψουν την εκμετάλλευση του ενδιαφέροντος για ροές διαμετακόμισης μέσω της Ελλάδας, κάτι το οποίο η αγορά φυσικού αερίου εκφράζει σήμερα εκ των πραγμάτων με διάφορους τρόπους.

Επιπλέον, όπως τονίζεται, το ΕΣΜΦΑ είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ διαφορετικών έργων υποδομής (παρακείμενες υποδομές μεταφοράς, τερματικοί σταθμοί ΥΦΑ και δίκτυα διανομής) που ανήκουν είτε στον ΔΕΣΦΑ είτε σε άλλους επενδυτές, δημιουργώντας έτσι έναν φυσικό κόμβο για την περιοχή. Παράλληλα, το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας έχει ξεκινήσει τη λειτουργία της πλατφόρμας εμπορίας φυσικού αερίου από το Μάρτιο του 2022, παρέχοντας τη βάση πάνω στην οποία η Ελλάδα άρχισε να αναδύεται ως κέντρο εμπορίας και μεταφοράς φυσικού αερίου για ολόκληρη την περιοχή.

Προκειμένου να αξιοποιηθεί πλήρως αυτό το δυναμικό, απαιτείται επαρκής δυναμικότητα για τη μεταφορά του αερίου από οποιοδήποτε σημείο του συστήματος σε οποιοδήποτε άλλο σημείο εισαγωγής/εξαγωγής σύμφωνα με τις ενδείξεις των τιμών, κάτι που είναι εφικτό μόνο μέσω της ανάπτυξης τέτοιων επενδύσεων.

Το πιο σημαντικό είναι πως αυτές οι επενδύσεις θα αποτελέσουν μακροπρόθεσμα τον «φορέα ενέργειας» μεταβαίνοντας σταδιακά από το φυσικό αέριο στα ανανεώσιμα αέρια, όπως βιομεθάνιο, συνθετικό μεθάνιο και H2, απελευθερώνοντας τη δυνατότητα της χώρας να γίνει τελικά εξαγωγέας H2, αξιοποιώντας την πλεονάζουσα παραγωγή ΑΠΕ.

Τα τρία κεντρικά νέα έργα

Τα τρία κεντρικά νέα έργα-αναβαθμίσεις είναι:

1.Διπλασιασμός κλάδου υψηλής πίεσης Καρπερή-Κομοτηνή, με τρέχοντα προϋπολογισμό 290 εκατ. ευρώ, προβλεπόμενη λήψη τελικής επενδυτικής απόφασης τον Ιανουάριο του 2025 και εκτιμώμενη ένταξη στο σύστημα τον Σεπτέμβριο του 2027.

Αφορά στην κατασκευή ενός αγωγού 30”, 215 χιλιομέτρων 100% συμβατού με H2 παράλληλου με το υφιστάμενο δίκτυο από την Καρπερή έως την Κομοτηνή. Αποτελεί έργο προτεραιότητας για τον ΔΕΣΦΑ, καθώς θα αυξήσει τη δυνατότητα του ΕΣΦΑ να μεταφέρει πρόσθετες ροές φυσικού αερίου μεταξύ του Βόρειου και του Νότιου τμήματος του Συστήματος. Κύριος στόχος του είναι η εξάλειψη των σημείων συμφόρησης για την παροχή αδιάλειπτης δυναμικότητας στα νέα σημεία εισόδου και εξόδου του βόρειου τμήματος του ΕΣΦΑ, καθώς και η παροχή αδιάλειπτης πρόσβασης στο Εικονικό Σημείο Συναλλαγών (ΕΣΣ).

2. Διπλασιασμός κλάδου υψηλής πίεσης Πάτημα-Λιβαδειά, με τρέχοντα προϋπολογισμό 140 εκατ. ευρώ. Η τελική επενδυτική απόφαση τοποθετείται τον Οκτώβριο του 2025 και η ένταξη στο σύστημα τον Οκτώβριο του 2027.

Το έργο περιλαμβάνει τον διπλασιασμό περίπου 100 χιλιομέτρων του κύριου αγωγού ΥΠ του ΕΣΦΑ με έναν 100% συμβατό αγωγό με H2 , διαμέτρου 30”, από τα Μέγαρα μέχρι τη Λιβαδειά. Στόχος του είναι η μείωση της πτώσης πίεσης στον κύριο αγωγό, όταν η ροή του φυσικού αερίου είναι από το Νότο προς το Βορρά, αυξάνοντας το επίπεδο πίεσης στην ανάντη πλευρά του Συμπιεστή της Αμπελιάς.

Το έργο αφορά την αναβάθμιση του ΕΣΦΑ που απαιτείται για την παροχή αδιάλειπτης δυναμικότητας στο FSRU της Διώρυγα Gas, στη θαλάσσια περιοχή των Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας, σύμφωνα με τους υπολογισμούς που πραγματοποίησε ο ΔΕΣΦΑ στην Μελέτη Αξιολόγησης ως απάντηση στην Αίτηση Δέσμευσης Μελλοντικής Δυναμικότητας της Διώρυγα Gas.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Διώρυγα Gas έχει ήδη ολοκληρώσει τη δεσμευτική φάση του market test για τη δέσμευση δυναμικότητας στο FSRU, και αξιολογώντας τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς, ο ΔΕΣΦΑ προτείνει την ένταξη στο τρέχον ΠΑ υπό την προϋπόθεση ότι η Διώρυγα Gas θα προχωρήσει τελικά σε Τελική Επενδυτική Απόφαση για το σχετικό FSRU.

Όπως αναφέρεται, η θετική ολοκλήρωση της διαδικασίας διερεύνησης αγοράς αναμένεται να παράσχει την ανάγκη για αδιάλειπτη δυναμικότητα στους χρήστες αερίου της Διώρυγα Gas για εξαγωγικούς σκοπούς ή για την κάλυψη νέων αναγκών της εγχώριας αγοράς.

3. Διπλασιασμός του κλάδου υψηλής πίεσης Λειβαδιά-Καρπερή και Σταθμοί Συμπίεσης. Ο προϋπολογισμός θα αξιολογηθεί ανάλογα με την τελική διαμόρφωση του έργου, όπως αυτή θα καθοριστεί μετά από το θετικό αποτέλεσμα του market test.

To έργο αποτελείται από τα παρακάτω υποέργα:

• Κλάδος ΥΠ Καρπερής-Λειβαδίας (340 χλμ., αγωγός 30 ΄΄)

• Αναβάθμιση προγραμματισμένου Συμπιεστή στην Αμπέλια (προσθήκη ισχύος έως 12 MW)

• Αναβάθμιση Συμπιεστή στη Ν. Μεσημβρία (προσθήκη ισχύος έως 21 MW)

• Νέος Συμπιεστής στον ανατολικό κλάδο (εκτιμώμενη ισχύς έως 18MW)

Κύριος στόχος του έργου είναι η εξάλειψη όλων των σημείων συμφόρησης του υφιστάμενου συστήματος παρέχοντας αδιάλειπτη πρόσβαση στο Ελληνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου, στα διασυνδεδεμένα δίκτυα και στις γειτονικές χώρες. Οι αγωγοί του έργου θα κατασκευαστούν επίσης ως 100% συμβατοί με H2. Έτσι, θα χρησιμεύσει στο μέλλον ως μέρος της αναμενόμενης ευρωπαϊκής «ραχοκοκαλιάς» υδρογόνου.

Το έργο μπορεί να υλοποιηθεί σε πλήρως επεκτάσιμη, αρθρωτή και σταδιακή βάση για περαιτέρω αξιολόγηση μετά το αποτέλεσμα του market test, το οποίο ο ΔΕΣΦΑ προτίθετο να ξεκινήσει αυτό το μήνα (Φεβρουάριος 2023), για την αξιολόγηση των αιτημάτων νέας δυναμικότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσε επίσης να λειτουργήσει ως παράγοντας διευκόλυνσης για περαιτέρω αιτήματα για δεσμεύσεις δυναμικότητας στα Σημεία Διασύνδεσης μεταξύ του ελληνικού ΕΣΜΦΑ και των γειτονικών συστημάτων, δηλαδή τον TAP, τον IGB ή τις γειτονικές χώρες.

Για το σκοπό αυτό, οι προδιαγραφές του θα οριστικοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση του market test, που αναμένεται στις αρχές του 2024.

Οι συνδέσεις με τα νέα FSRU και τις μονάδες φυσικού αερίου

Ενδιαφέρον εμφανίζει το Πρόγραμμα Ανάπτυξης και όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα για τα προγραμματισμένα έργα σύνδεσης με τα νέα FSRU και τις νέες ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες φυσικού αερίου.

Για το FSRU Αλεξανδρούπολης ο νέος Μετρητικός & Ρυθμιστικός Σταθμός, προϋπολογισμού 29 εκατ. ευρώ βρίσκεται υπό κατασκευή και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον ερχόμενο Οκτώβριο, με προβλεπόμενη ημερομηνία ένταξης στο σύστημα τον Δεκέμβριο του 2023.

Για τον αντίστοιχο Μετρητικό και Ρυθμιστικό Σταθμό του FSRU της Διώρυγα GAS (με προϋπολογισμό 19,5 εκατ. ευρώ), το έργο βρίσκεται υπό ωρίμανση, ενώ προβλέπεται ολοκλήρωση τον Μάρτιο του 2015 και ένταξη στο σύστημα τον Μάιο του 2025.

Όσον αφορά τον Μετρητικό Σταθμό στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας με σκοπό την τροφοδότηση φυσικού αερίου στις νέες εγκαταστάσεις «Ηλεκτροπαραγωγής Συνδυασμένου Κύκλου Άγιος Νικόλαος ΙΙ» της Mytilineos, προβλέπεται ολοκλήρωση τον ερχόμενο Ιούνιο και ένταξη στο σύστημα τον Ιούλιο.

Για την υπό κατασκευή νέα μονάδα της «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής (Motor Oil-ΤΕΡΝΑ), ο αγωγός και ο Μετρητικός Σταθμός αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2023 και να ενταχθεί στο σύστημα τον Μάρτιο του 2024. Αντίστοιχα για τη νέα μονάδα της Elpedison ο αγωγός σύνδεσης και Μετρητικός Σταθμός, αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Μάρτιο του 2025 και να ενταχθούν στο σύστημα τον Ιούνιο του 2015.

Οι αγωγοί που προχωρούν και αυτοί που μένουν πίσω

Ένα από τα βασικότερα έργα που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα αφορά τον (προγραμματισμένο) αγωγό υψηλής πίεσης προς τη Δυτική Μακεδονία, προϋπολογισμού 167 εκατ. ευρώ που βρίσκεται υπό κατασκευή. Η ημερομηνία όπου εκτιμάται ότι ολοκληρωθεί είναι ο Ιούνιος του 2024 και η ένταξη στο σύστημα τοποθετείται στον Σεπτέμβριο του 2024.

Σημειώνεται ότι το σχέδιο του έργου έχει ευθυγραμμιστεί µε τη στρατηγική του ΔΕΣΦΑ για την ενεργειακή μετάβαση και έτσι θα κατασκευαστεί ώστε να είναι συμβατό για µεταφορά H2 έως 100%.

Προς τα πίσω μένουν, όπως φαίνεται ο αγωγός υψηλής πίεσης προς Πάτρα, με προβλεπόμενη ένταξη τον Ιούνιο του 2026. Ακόμη, εκτός της τριετούς περιόδου ανάπτυξης τίθεται ο Μ/Ρ Σταθμός για τη σύνδεση με την υπόγεια αποθήκη Ν. Καβάλας καθώς και αντίστοιχα ο Μ/Ρ σταθμός για τη σύνεση με τον (μακρινό) East Med.

Διαβάστε ακόμη

ΤΙΤΑΝ: Δρομολογεί επενδύσεις €200 εκατ. φέτος – Τα ντιλς που ψάχνει

ΔΕΗ: Αλλαγή πλεύσης για την υπερσύγχρονη μονάδα της Πτολεμαΐδας 5

Ζόραν Μπογκντάνοβιτς: Δύο εξαγορές στο «μικροσκόπιο» της Coca Cola HBC