Φρένο στην συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μείγμα της χώρας έφερε ο Σεπτέμβριος, προκειμένου να αναπληρωθούν οι τόνοι καυσίμου που καταναλώθηκαν μέσα στο καλοκαίρι και να αντιμετωπιστεί ο δύσκολος χειμώνας της ακρίβειας και της γεωπολιτικής αστάθειας.
Το Αύγουστο, ο λιγνίτης έφτασε να συμμετέχει με 24% στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής, μετά την στρατηγική απόφαση της κυβέρνησης για πάγωμα της απολιγνιτοποίησης και επαναφορά του καυσίμου στην πρώτη γραμμή της παραγωγής ενέργειας για να αντιμετωπιστεί το αυξημένο κόστος του φυσικού αερίου και τα θέματα ενεργειακής επάρκειας.
Σήμερα, ο λιγνίτης έχει επανέλθει στα πρότερα χαμηλά ποσοστά του 8%-9% της ηλεκτροπαραγωγής σε ημερήσια βάση, φανερώνοντας πλέον και την αγωνία της ΔΕΗ να περιορίσει την λειτουργία των μονάδων και να «χτίσει» επαρκή αποθέματα για την διασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας των μονάδων τον χειμώνα με τις υψηλές καταναλώσεις ρεύματος λόγω θέρμανσης.
Ωστόσο την προσπάθεια της Επιχείρησης σκιάζουν οι μεγάλες αβεβαιότητες με τα λιγνιτωρυχεία και κυρίως αυτά που ελέγχονται από ιδιώτες όπως της Αχλάδας, η δυσκολία στην κινητοποίηση των εργολαβιών εξόρυξης, οι καιρικές συνθήκες, αλλά και οι περιορισμοί λειτουργίας λόγω περιβαλλοντικών και αδειοδοτικών θεμάτων.
Οι αποκλίσεις
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Γιώργος Στάσσης σε πρόσφατη επιστολή του στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, με ημερομηνία 9 Σεπτεμβρίου, παραδέχεται «ότι το πλάνο εξόρυξης λιγνίτη, το οποίο έχει συμφωνηθεί για το δωδεκάμηνο Ιούλιος 2022 έως Ιούνιος 2023, αποκλίνει σημαντικά από τον αρχικό προγραμματισμό και ότι για την υλοποίησή του έχουν εξεταστεί υπό την μορφή σεναρίων όλες οι δυνατότητες μεγιστοποίησης της παραγωγής από τα ορυχεία της ΔΕΗ…». Ο επικεφαλής της επιχείρησης, απαντώντας σε επιστολή της ΡΑΕ με την οποία η Αρχή ζητούσε ενημέρωση για την πορεία του προγράμματος, δίνει το πλαίσιο του σχεδιασμού της επιχείρησης, το οποίο όμως τελεί υπό μία σειρά αιρέσεων και παραμέτρων.
Με βάση το σχεδιασμό της ΔΕΗ, στόχος είναι μέσα στο α΄τρίμηνο υλοποίησης του προγράμματος, δηλαδή μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, η παραγωγή λιγνίτη να ανέλθει σε 1,15 εκατ. τόνους ανά μήνα από όλα τα ορυχεία της επιχείρησης. Σταδιακά εκτιμάται ότι η εξόρυξη θα μπορεί να αυξηθεί για την περίοδο του χειμώνα σε 1,4 εκ. τόνους το μήνα για να φτάσει τα 1,8 εκ. στα τέλη του δωδεκαμήνου. Ωστόσο από την επιστολή Στάσση πέραν της παραδοχής των καθυστερήσεων, δεν διευκρινίζεται ποια είναι η σημερινή εικόνα των λιγνιτικών αποθεμάτων ύστερα από ένα εξαντλητικό καλοκαίρι που οι μονάδες της ΔΕΗ καίγανε στο φουλ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σήμερα η ΔΕΗ εξορύσσει περί το 1 εκ. τόνους το μήνα.
Για την Επιχείρηση μεγάλο αγκάθι παραμένει το λιγνιτωρυχείο της Αχλάδας, το οποίο επηρεάζει την ομαλή τροφοδοσία της Μελίτης από την στιγμή που ο βασικός προμηθευτής της δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες. Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν πληροφορίες ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δρομολογεί λύση για την Αχλάδα ώστε να λυθεί ένας χρόνιος, γόρδιος δεσμός για την τροφοδοσία με λιγνίτη της ΔΕΗ.
Στις αρχές του καλοκαιριού, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είχε κηρύξει έκπτωτη την εταιρεία «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας», η οποία έχει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του κοιτάσματος, εξαιτίας αθέτησης των όρων της σύμβασης με τη ΔΕΗ και μη καταβολής μισθωμάτων. Ο κ. Στάσσης εκτιμά ότι με τις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται από το ΥΠΕΝ, θα υπάρξει η δυνατότητα σταδιακής αύξησης του μέσου μηνιαίου ρυθμού τροφοδοσίας λιγνίτη για την Μελίτη στην Φλώρινα από τους 50.000 τόνους κατά την θερινή περίοδο στους 150.000 τόνους τους επόμενους μήνες.
Σύστημα παρακολούθησης των αποθεμάτων
Η ΔΕΗ έχει ήδη αναπτύξει και λειτουργεί σύστημα συνεχούς παρακολούθησης του ύψους των λιγνιτικών αποθεμάτων στις αυλές των μονάδων και στις εσωτερικές αποθήκες των ορυχείων. Στόχος είναι η μεγιστοποίηση των αποθεμάτων αυτών στην έναρξη των περιόδων αιχμής του χειμώνα και του καλοκαιριού αλλά και η κατάλληλη διαχείριση τους ώστε να εκλείψουν κίνδυνοι περιορισμού της παραγωγής των ορυχείων λόγω έλλειψης αποθηκευτικών χώρων.
Η ΔΕΗ, υποστηρίζει ότι με την κατάλληλη διαχείριση της παραγωγής και των αποθεμάτων της στην έναρξη της θερινής περιόδου (30 Ιουνίου), το ύψος των λιγνιτικών αποθεμάτων είχε διαμορφωθεί σε 3,2 εκ. τόνους κάτι που της επέτρεψε την ιδιαίτερα αυξημένη ηλεκτροπαραγωγή στο δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου (1,54 τεραβατώρες).
Οι μονάδες και οι ώρες λειτουργίας
Η επίλυση των εκκρεμοτήτων με τα ορυχεία που ανήκουν σε ιδιώτες και η ρύθμιση του θέματος των περιβαλλοντικών περιορισμών (υπολειπόμενες ώρες λειτουργίας) για τις μονάδες 1 έως 4 του Αγίου Δημητρίου και την Μελίτη είναι δύο από τους βασικούς παράγοντες για να μπορέσει να ανεβάσει ταχύτητες η λιγνιτική παραγωγή.
Σήμερα, οι λιγνιτικές μονάδες της χώρας λειτουργούν σε καθεστώς εξαίρεσης, καθώς μπορούν να υπερβαίνουν τα ευρωπαϊκά όρια συγκεντρώσεων αερίων ρύπων υπό την προϋπόθεση ότι θα λειτουργήσουν για περιορισμένες ώρες, οι οποίες για τρεις μονάδες (Άγιος Δημήτριος 3,4, Μελίτη) εξαντλούνται στα τέλη του 2023 και σε άλλες τέσσερις (Άγιος Δημήτριος 1,2,5 και Μεγαλόπολη 4) το 2025. Για να λειτουργήσουν επιπλέον ώρες θα πρέπει η ΔΕΗ να επωμιστεί το βάρος ακριβών και χρονοβόρων αναβαθμίσεων. Πρόκειται για ένα θέμα που η Επιχείρηση έχει εναποθέσει στην κυβέρνηση και το ΥΠΕΝ για να βρεθεί λύση.
Σύμφωνα με την ΔΕΗ οι μονάδες αυτές συνολικής ισχύος από 1750 έως 1800 MW μπορούν να θεωρηθούν διαθέσιμες στο βαθμό που η περιβαλλοντική τους προσαρμογή μπορεί να τους εξασφαλίσει ένταξη σε καθεστώς παρέκκλισης λειτουργίας.
Με βάση τα στοιχεία της εταιρείας μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου τις περισσότερες ώρες είχαν εξαντλήσει οι μονάδες Άγιος Δημήτριος 1 και 2 (με εγκεκριμένες ώρες 7.500 είχε λειτουργήσει τις 6.185 ώρες), Άγιος Δημήτριος 3 (από 13.600 ώρες είχε εξαντλήσει τις 6.398), Άγιος Δημήτριος 4 (από 13.600 είχε λειτουργήσει 6.439) και η Μελίτη (από 11.000 εγκεκριμένες ώρες έχει εξαντλήσει τις 3.088 ώρες).
Για το υπόλοιπο της τρέχουσας περιόδου η ΔΕΗ έχει προγραμματίσει συντηρήσεις των μονάδων Άγιος Δημήτριος 2 (από 11 Σεπτεμβρίου έως 15 Οκτωβρίου), της Μελίτης (από 8 Οκτωβρίου έως 6 Νοεμβρίου) ενώ υπάρχει προγραμματισμένη κράτηση και της Μεγαλόπολης 4 για 10 έως 15 μέρες εντός του Σεπτεμβρίου. Το επικαιροποιημένο πρόγραμμα συντήρησης των λιγνιτικών μονάδων για το 2023 και 2024 αντίστοιχα έχει γνωστοποιηθεί στον ΑΔΜΗΕ και αναμένεται η έγκρισή του.
Στελέχη της ΔΕΗ επισημαίνουν ότι η συμμετοχή των μονάδων αυτών στις αγορές και ο προγραμματισμός λειτουργίας τους συνδέονται με το κόστος, τις άλλες διαθέσιμες ενεργειακές πηγές καθώς και από παράγοντες που δεν αφορούν το ελληνικό περιβάλλον αλλά σχετίζονται με το σύστημα των ευρωπαϊκών αγορών (target model). H ένταξη της Πτολεμαίδας 5 στο σύστημα στις αρχές του 2023, θα προσθέσει στην διαθέσιμη ισχύ 600 MW. Η ΔΕΗ έχει ξεκινήσει ήδη την στελέχωσή της για την ομαλή έναρξη της εμπορικής λειτουργίας της μονάδας που θα ξεκινήσει τον επόμενο μήνα.
Διαβάστε ακόμη:
Το παρασκήνιο πίσω από το στρατηγικό deal της Sani/Ikos με το GIC της Σιγκαπούρης (pics)
Όμιλος VERO: Οι νέες επενδύσεις του Νίκου Βερόπουλου στα Βαλκάνια και η «κούρσα» των κερδών