Σε «D-DAY» για το mega project των έξυπνων μετρητών αναδεικνύεται η σημερινή ημέρα, καθώς, μετά από αρκετές αναβολές και παρατάσεις, λήγει η προθεσμία υποβολής της εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την προεπιλογή των υποψηφίων που θα συμμετάσχουν στο σχετικό διαγωνισμό.
Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους σε αξία διαγωνισμούς, προϋπολογισμού άνω των 800 εκατ. ευρώ, -με τον πήχη λόγω της αύξησης των κοστολογίων να αναμένεται να ανέβει αρκετά ψηλότερα-, και έχει συγκεντρώσει τα «βλέμματα» των ισχυρών εγχώριων και ξένων ομίλων του κλάδου.
Κάτι λογικό καθώς εξαιτίας της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων υπήρξε μια επιβράδυνση της διεθνούς αγοράς και στο κομμάτι των έξυπνων μετρητών. Με βάση, πάντως, πρόσφατες μελέτες, αυτή η αγορά αναμένεται να αυξηθεί από 19,6 δις δολάρια το 2021 σε 30,2 δις δολάρια έως το 2026, καθώς η ενεργειακή κρίση επιβάλει την εφαρμογή έξυπνων μετρητών τόσο σε οικιακό όσο και σε βιομηχανικό επίπεδο.
Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες, στο διαγωνισμό του ΔΕΔΔΗΕ που είναι από τους μεγαλύτερους στην Ε.Ε. στη «μετά πανδημία» περίοδο, αναμένεται να δώσουν το «παρών» όμιλοι από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ασία, καθώς και κοινοπραξίες με τη συμμετοχή ελληνικών ενεργειακών ομίλων και εξειδικευμένων εταιρειών του εξωτερικού.
Αν και όλα αυτά είναι σενάρια μέχρι να επιβεβαιωθούν κατά την αποσφράγιση των προσφορών που είναι προγραμματισμένη για αύριο 9 Ιουνίου, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες θεωρείται βέβαιη η συμμετοχή στο διαγωνισμό της ελβετικής πολυεθνικής Landis+Gyr, -από τους leaders του κλάδου διεθνώς-, η οποία έχει μεταφέρει τις βασικές γραμμές παραγωγής της στο εργοστάσιο της ελληνικής θυγατρικής στην Κόρινθο. Υπενθυμίζεται ότι το 2016 μετέφερε στην Ελλάδα από το Ζουγκ της Ελβετίας τις γραμμές παραγωγής των βιομηχανικών μετρητών, την επόμενη χρονιά των οικιακών μετρητών από τη Βρετανία και το 2021 τη νέα μονάδα των μετρητών φυσικού αερίου.
Το project φέρονται να διεκδικούν ακόμη η Siemens, η αμερικανική Honeywell, η γαλλική Schneider Electric, οι οποίες επίσης διατηρούν θυγατρικές στη χώρα μας, άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες καθώς και ένας ή δύο μεγάλοι κινεζικοί όμιλοι.
Οι διαδοχικές αναβολές και η πρώτη «κρησάρα»
Η αβεβαιότητα που κυριαρχεί στη διεθνή αγορά λόγω ενεργειακής και γεωπολιτικής κρίσης, καθώς και αυτό καθαυτό το σύνθετο του όλου εγχειρήματος της αντικατάστασης των 7,5 εκατ. αναλογικών ρολογιών με σύγχρονους ψηφιακούς μετρητές, θεωρούνται και οι βασικές αιτίες των τεσσάρων διαδοχικών παρατάσεων στον τρέχοντα διαγωνισμό.
Υπενθυμίζεται ότι η αρχική προθεσμία έληγε στις 14 Φεβρουαρίου, όταν δόθηκε η πρώτη παράταση για τις 7 Μαρτίου, στη συνέχεια η δεύτερη για τις 29 Απριλίου, για να ακολουθήσει η τρίτη για τις 27 Μαΐου και τέλος η τέταρτη για τις 8 Ιουνίου.
Έτσι, σήμερα μπαίνουμε στο πρώτο κρίσιμο στάδιο του διαγωνισμού, καθώς αυτό αφορά την προεπιλογή υποψηφίων στο πλαίσιο της Α Φάσης διαδικασίας διαπραγμάτευσης για την κατάρτιση συμβάσεων συμφωνίας πλαισίου με αντικείμενο την προμήθεια εξοπλισμού. Με βάση τη σχετική πρόσκληση, μετά την ολοκλήρωση των σταδίων προεπιλογής και αφού φτάσουμε στην κατάθεση προσφορών αυτές θα αφορούν την προμήθεια:
-Εξοπλισμού Πεδίου (δηλαδή τις μετρητικές μονάδες και τον εξοπλισμό επικοινωνίας τεχνολογίας point-to-point)
-Συστήματος Προηγμένης Μετρητικής Υποδομής– Advanced Metering Infrastructure System (συστήματα λογισμικού)
-Συστήματος Διαχείρισης Μετρητικών Δεδομένων-Meter Data Management System (MDM System)
Σημειώνεται ότι κάθε προσφορά που θα υποβάλλεται για την ανάθεση των εν λόγω συμβάσεων θα αποτελείται από δύο προϊόντα, το «προϊόν 1» για Εξοπλισμό Πεδίου και AMI System και το «προϊόν 2» για MDM System.
Ακόμη, στο πεδίο εφαρμογής του τρέχοντος διαγωνισμού περιλαμβάνονται η εγκατάσταση των συστημάτων, η ενοποίηση μεταξύ τους και με άλλα συστήματα του ΔΕΔΔΗΕ, η εκπαίδευση του προσωπικού στη χρήση τους, καθώς και υπηρεσίες υποστήριξης (support services) και συντήρησής τους.
Ο ΔΕΔΔΗΕ θα συνάψει συμβάσεις συμφωνίας πλαισίου για την προμήθεια του πρώτου προϊόντος με έως και τρεις προμηθευτές με βάση την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει της βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής.
Σύμφωνα με την πρόσκληση, ο Διαχειριστής σκοπεύει να αναθέσει έως και 7,7 εκατ. Μετρητικές Μονάδες. Σε κάθε προμηθευτή θα ανατεθεί ένας αρχικός εγγυημένος όγκος Μετρητικών Μονάδων και στη συνέχεια δύνανται να διεξαχθούν Mini-Tenders για την ανάθεση πρόσθετων όγκων, χωρίς δέσμευση ποσοτήτων και χρονισμού για το ΔΕΔΔΗΕ. Ο αρχικός εγγυημένος όγκος θα αποφασιστεί από τον Διαχειριστή και σε καμία περίπτωση δεν θα είναι μικρότερος των 2 εκατ. ή μεγαλύτερος των 3 εκατ. Μετρητικών Μονάδων στο σύνολο του.
Επίσης, σε κάθε Mini-Tender, η συνολική ποσότητα των Μετρητικών Μονάδων που προκηρύσσεται θα διαμοιράζεται στους προμηθευτές που υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές βάσει της κατάταξης τους. Συγκεκριμένα, σε περίπτωση τριών προμηθευτών ο πρώτος σε κατάταξη θα πάρει το 40% του συνολικού όγκου, ο δεύτερος το 35% και ο τρίτος το 25%. Σε περίπτωση δύο προμηθευτών, ο πρώτος θα πάρει το 60% και ο δεύτερος το 40% του συνολικού όγκου.
Τα τρία στάδια μέχρι την επιλογή αναδόχων
Το όλο εγχείρημα θα εξελιχθεί σε τρία στάδια, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο δεύτερος διαγωνισμός αρχικού εκτιμώμενου ύψους 830 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, στο πρώτο στάδιο που αφορά η τρέχουσα διαγωνιστική διαδικασία θα γίνει προεπιλογή των υποψηφίων και όσοι περάσουν στο δεύτερο θα κληθούν να υποβάλουν τεχνικές και οικονομικές προσφορές.
Στο τρίτο και τελικό στάδιο θα υπάρξουν απευθείας διαπραγματεύσεις, οι οποίες θα αφορούν στις τεχνικές, εμπορικές, νομικές και οικονομικές απαιτήσεις του Τεύχους Διακήρυξης με όσους θα έχουν περάσει το προηγούμενο. Σημειώνεται ότι ο μέγιστος αριθμός υποψηφίων που θα προεπιλεγούν θα είναι έξι.
Το χρονοδιάγραμμα και τα «προαπαιτούμενα»
Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, ο ΔΕΔΔΗΕ επιδιώκει να έχει ολοκληρωθεί η αντικατάσταση των αναλογικών ρολογιών με έξυπνους μετρητές στη Χαμηλή Τάση σε ορίζοντα πενταετίας, ενώ το όλο project θα εξελιχθεί μέχρι το 2030. Σύμφωνα με το ενδεικτικό πλάνο ανάπτυξης, πάντως, η μαζική τοποθέτηση των νέων μετρητών προβλέπεται να αρχίσει, ανάλογα και με την εξέλιξη του διαγωνισμού, από τα μέσα του 2023 και μετά.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος του ΔΕΔΔΗΕ είναι να προσελκύσει μεγάλους ομίλους ή και κοινοπραξίες που θα διαθέτουν ισχυρή οικονομική βάση και πολυετή εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο, ώστε να διασφαλιστεί η ανεμπόδιστη εξέλιξη του project. Όπως επισημαίνεται στην πρόσκληση, τα κριτήρια τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας που αφορούν στη σχετική εμπειρία των οικονομικών φορέων εκτείνονται σε βάθος δεκαετίας, ώστε να διασφαλιστεί η συμμετοχή εταιρειών με πολυετή εμπειρία δεδομένης της διάρκειας του εν λόγω έργου που αναμένεται να ξεπεράσει τα πέντε έτη.
Ειδικότερα, όσον αφορά την χρηματοοικονομική ικανότητα απαιτούνται:
-Μέση Ετήσια Καθαρή Θέση ίση ή ανώτερη των 100 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία (2018-2020)
-Μέσος Ετήσιος Συνολικός Τζίρος ίσος ή ανώτερος των 200 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία (2018-2020)
-Μέσο Ετήσιο EBITDA ίσο ή ανώτερο των 20 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία (2018-2020)
Όπως διευκρινίζεται, τα ζητούμενα κριτήρια αρκεί να πληρούνται σωρευτικά κατά την τριετία.
Σχετικά με τα κριτήρια τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας απαιτούνται:
-Παράδοση στο πλαίσιο μιας ή περισσότερων συμβάσεων τουλάχιστον 300.000 μονοφασικών ή/ και τριφασικών έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας point-to-point, που έχουν εγκατασταθεί σε δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και έχουν συνδεθεί επιτυχώς με Head-End-System (HES) τα τελευταία δέκα έτη.
-Παράδοση στο πλαίσιο μιας ή περισσότερων συμβάσεων τουλάχιστον 600.000 μονοφασικών ή/ και τριφασικών έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας όλων των τηλεπικοινωνιακών τεχνολογιών, εξαιρουμένων των μετρητών τεχνολογίας point-to-point, που έχουν εγκατασταθεί σε δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και έχουν συνδεθεί επιτυχώς με Head-End-System (HES) τα τελευταία δέκα έτη.
-Υλοποίηση μιας ή περισσότερων συμβάσεων που περιλαμβάνουν Head-End-System (HES) διασυνδεδεμένο με τουλάχιστον 300.000 έξυπνους μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας οποιασδήποτε τεχνολογίας τα τελευταία δέκα έτη.
-Υλοποίηση μιας ή περισσότερων συμβάσεων που περιλαμβάνουν Σύστημα Διαχείρισης Μετρητικών Δεδομένων (Meter Data Management System – MDMS) διαχειριζόμενο δεδομένα από τουλάχιστον 1.500.000 έξυπνους μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας οποιασδήποτε τεχνολογίας τα τελευταία δέκα έτη.
Όσον αφορά την παραγωγική δυνατότητα απαιτείται η ύπαρξη γραμμής (ή γραμμών) παραγωγής έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας σε χώρα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) ελάχιστης ετήσιας (αθροιστικής) παραγωγικής δυνατότητας 1.000.000 μετρητών.
Τα πολλαπλά οφέλη και η πολυετής καθυστέρηση
Η αντικατάσταση των αναλογικών ρολογιών με τους «έξυπνους μετρητές» θα έχει πολλαπλά οφέλη καθώς αφενός θα ενισχυθεί σημαντικά η θέση του καταναλωτή, μέσω της άμεσης και ακριβούς ενημέρωσής του για την κατανάλωσή του, αφετέρου θα μειωθούν δραστικά οι ρευματοκλοπές και το κόστος λειτουργίας και συντήρησης του δικτύου, ενώ θα υπάρξει συμβολή στην επίτευξη του εθνικού στόχου για εξοικονόμηση ενέργειας.
Παρά τα μεγάλα οφέλη, δραματική ήταν και η καθυστέρηση να μπει μπροστά αυτό το φιλόδοξο project.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πρώτες προσπάθειες άρχισαν προ οκταετίας, το 2014, με τον διαγωνισμό του ΔΕΔΔΗΕ ΔΔ-207 που αφορούσε το «Πιλοτικό Σύστημα Τηλεμέτρησης και Διαχείρισης της Ζήτησης Παροχών Ηλεκτρικής Ενέργειας Οικιακών και Μικρών Εμπορικών Καταναλωτών και Εφαρμογής Έξυπνων Δικτύων». Επρόκειτο για την πιλοτική εφαρμογή που αφορούσε 200.000 συνδέσεις με προϋπολογισμό 86,5 εκατ. ευρώ.
Ο διαγωνισμός αυτός χαρακτηρίστηκε από μπαράζ ενστάσεων, προσφυγών, αναβολών και συμπληρωμάτων της διακήρυξης. Έτσι ενώ το αρχικό χρονοδιάγραμμα προέβλεπε ολοκλήρωση μέχρι το φθινόπωρο του 2015, η υπόθεση κόλλησε στο ΣτΕ, με αποτέλεσμα ακόμη και το 2018 να αναζητείται φόρμουλα για να συνεχιστεί.
Έκτοτε όμως το μόνο που έγινε ήταν η προμήθεια, -με άλλο διαγωνισμό-, 224.000 έξυπνων μετρητών, που ο ΔEΔΔHE παρέλαβε με σκοπό την τοποθέτησή τους σε νέες συνδέσεις. Επίσημα οι τίτλοι τέλους για τον ΔΔ-207 έπεσαν μόλις τον Μάρτιο του 2021 με απόφαση του Δ.Σ. του Διαχειριστή.
Στη συνέχεια ένα σκέλος του έργου (αφορά την τοποθέτηση) έχει ενταχθεί στο μεγάλο διαγωνισμό ΔΔ-214 με ενδεικτικό προϋπολογισμό για τις εργασίες αντικατάστασης των αναλογικών μετρητών με «έξυπνους», συνολικού ύψους 380, 51 εκατ. ευρώ και για τις πέντε περιφερειακές διευθύνσεις του ΔΕΔΔΗΕ.
Με τον τωρινό διαγωνισμό, που προκηρύχθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2021, υπάρχει πλέον η βάσιμη προσδοκία ότι σε λίγα χρόνια θα έχουν εγκατασταθεί σε όλα τα σπίτια οι smart meters…