Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και η εφαρμογή του νέου μοντέλου – στόχου (target model) από το Νοέμβριο αποσκοπούν στη μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές. Για να επιτύχει τον στόχο αυτό, «το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα σπάσει αυγά, όποια συμφέροντα και αν θιγούν και όποιες ιδεοληψίες και αν ταρακουνηθούν!».
Την επισήμανση αυτή έκανε σήμερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης μιλώντας στην 24η στρογγυλή τράπεζα του Economist με την Ελληνική Κυβέρνηση. Ο κ. Χατζηδάκης επεσήμανε πως αν είχε εφαρμοστεί και στη χώρα μας το target model (η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην ΕΕ που δεν το έχει εφαρμόσει), «θα τερματίζονταν διάφορα ειδικά καθεστώτα και δώρα των κυβερνήσεων στον έναν και στον άλλον που στρεβλώνουν την αγορά και προξενούν αδικίες και κυρίως θα έπεφταν οι τιμές για τη βιομηχανία και τους απλούς καταναλωτές!».
Ανήγγειλε τη σύζευξη της ελληνικής αγοράς με την ιταλική ως τα τέλη του έτους και τη βουλγαρική στο πρώτο τρίμηνο του 2021 ενώ υπογράμμισε πως η κυβέρνηση στηρίζει τους παραγωγούς ενέργειας αλλά αναγνωρίζει και το δικαίωμα της βιομηχανίας και του μέσου Έλληνα για χαμηλότερο κόστος ενέργειας. Ξεκαθάρισε πως οι δεσμεύσεις για μείωση των χρεώσεων χρήσης συστήματος της ενεργοβόρου βιομηχανίας, διατήρηση του μηχανισμού αντιστάθμισης για το κόστος των ρύπων και μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο ρεύμα της μέσης τάσης ισχύουν, τόνισε ωστόσο ότι η βασική τομή για τη μείωση του κόστους ενέργειας είναι το target model.
Ο υπουργός τόνισε ακόμη ότι ο τερματισμός στο μέλλον των ειδικών καθεστώτων σημαίνει ότι θα ενταχθούν στο νέο σύστημα της ελεύθερης αγοράς και οι ΑΠΕ, ξεκινώντας από καλύτερους όρους για τους διαγωνισμούς και προχωρώντας κατόπιν σε πλήρη ένταξη των ΑΠΕ στο ενιαίο σύστημα.
Αναφερόμενος στις ιδιωτικοποιήσεις, ο κ. Χατζηδάκης είπε ότι στόχος είναι η επιλογή του αναδόχου για τη ΔΕΠΑ Υποδομών να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου του 2021, και θα ακολουθήσει η ΔΕΠΑ Εμπορίας. Υπάρχει πολύ έντονο ενδιαφέρον για τις δύο εταιρίες, όπως είπε, τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό. Ανήγγειλε εξάλλου ότι τον Οκτώβριο θα ξεκινήσει ο πλειοδοτικός διαγωνισμός για τη ΛΑΡΚΟ, «ένα θέμα το οποίο εκκρεμεί εδώ και 35 χρόνια» ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της διαιτησίας μεταξύ Δημοσίου και ΛΑΡΚΟ που αναμένεται τις αμέσως επόμενες μέρες. Το Νοέμβριο επίσης θα ξεκινήσει η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ που υπολογίζεται να ολοκληρωθεί την επόμενη άνοιξη.
Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε εξάλλου ότι – μετά την κατάργηση της άδειας παραγωγού για τις ΑΠΕ – βρίσκεται υπό επεξεργασία νέο νομοσχέδιο για την ενέργεια που θα αφορά την απλοποίηση των επόμενων φάσεων έως και την ‘Αδεια Λειτουργίας των ΑΠΕ. Με το ίδιο νομοσχέδιο θα τεθούν οι βάσεις για τη δημιουργία υβριδικών μονάδων (που θα συνδυάζουν ΑΠΕ με αποθήκευση ενέργειας), «κλασικών» μονάδων αποθήκευσης και υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Τέλος αναφερόμενος στις διεθνείς ενεργειακές συνεργασίες (αγωγοί ΤΑΡ και ελληνοβουλγαρικός, σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο) στάθηκε ιδιαίτερα:
– Στον αγωγό φυσικού αερίου East-Med που ενισχύει τη γεωστρατηγική θέση της χώρας μας και την ενεργειακή μας ασφάλεια ενώ επιβεβαιώνει τη στενή σχέση της Ελλάδας με τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας 3+1 (της Ελλάδας, της Κύπρου, του Ισραήλ και των ΗΠΑ) και
–Στη μετατροπή του East Med Gas Forum σε μόνιμο οργανισμό, το καταστατικό του οποίου θα υπογραφεί μέσω τηλεδιάσκεψης στις 22 Σεπτεμβρίου.
Βασικές ενότητες στην ομιλία του υπουργού :
Ηλεκτρικές Διασυνδέσεις
«Στην ίδια κατεύθυνση της μείωσης του κόστους της ενέργειας για τα νοικοκυριά, κινείται και η πολύ μεγάλη προσπάθεια που κάνουμε για την επιτάχυνση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Σήμερα πληρώνουμε περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για τις ΥΚΩ. Είναι το κόστος ηλεκτροδότησης των νησιών που δεν είναι διασυνδεδεμένα με την ηπειρωτική Ελλάδα. Θέλουμε να απαλλαγούμε από αυτό το κόστος όσο το δυνατόν νωρίτερα! Και να βελτιώσουμε παράλληλα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των νησιών με το κλείσιμο των παλιών και ιδιαίτερα ρυπογόνων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής!
Σε αυτό το πλαίσιο:
– Υπογράφηκαν στις 10 Ιουνίου οι συμβάσεις για τη μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης το 2023.
– Η «μικρή» διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου θα ολοκληρωθεί, παρά τις αναταράξεις της εποχής, μέσα στο 2020.
– Η Νάξος θα μπει στο κλαμπ των διασυνδεδεμένων νησιών τον Οκτώβριο, ενώ εντός του έτους θα ολοκληρωθεί και η δεύτερη διασύνδεση Λαυρίου-Σύρου.
– Ολοκληρώνουμε όλες τις υποθαλάσσιες διασυνδέσεις των Κυκλάδων μέχρι το 2024.
– Δρομολογούμε όμως και τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με τις γειτονικές μας χώρες. Αυτές περιλαμβάνουν: τη δεύτερη Γραμμή Μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης Ελλάδας-Βουλγαρίας και την αναβάθμιση διασύνδεσης Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, δυο έργα που σχετίζονται άμεσα με την ενοποίηση της ελληνικής αγοράς με την ευρωπαϊκή».
Προώθηση της πράσινης ενέργειας
«Η απολιγνιτοποίηση βασίζεται στο ολιστικό σχέδιο για την αναπτυξιακή μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών (το masterplan) που παρουσιάσαμε πριν από μία εβδομάδα, και συνδέεται άμεσα με την προώθηση της πράσινης ενέργειας. Αυτή η πολιτική προτεραιότητα συνδέεται πολύ στενά με τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία που προωθούνται, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που στοχεύουν στη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ρύπων.
Η χώρα μας θα κληθεί να διαχειριστεί ένα μεγάλο όγκο κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και η ευθύνη του Υπουργείου μας είναι πολύ μεγάλη, αν λάβουμε υπόψη ότι πάνω από το 30% των συνολικών κεφαλαίων θα πρέπει να διοχετευθεί σε δράσεις πράσινης ανάπτυξης.
Πρώτος σταθμός αυτής της προσπάθειας είναι η απολιγνιτοποίηση. Το masterplan για τη μετάβαση στη μετα-λιγνίτη εποχή της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης είναι ένα σχέδιο που διασφαλίζει ότι η μετάβαση αυτή θα είναι πράγματι δίκαιη. Θα χρηματοδοτηθεί με 5 δισ. ευρώ- επιπλέον των πόρων που οι λιγνιτικές περιοχές θα λάβουν από το ΕΣΠΑ- και θα κινητοποιήσει επενδύσεις σε τομείς που θα προσδώσουν ισχυρή και βιώσιμη αναπτυξιακή δυναμική, όπως την καθαρή ενέργεια, τη βιομηχανία, τον βιώσιμο τουρισμό, την τεχνολογία και την εκπαίδευση. Στο πλαίσιο του Σχεδίου έχουν ήδη κατατεθεί 70 επενδυτικές προτάσεις οι οποίες θα δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές που θα χαθούν. Και αυτό είναι μόνο η αρχή». Ορισμένα παραδείγματα των επενδύσεων που έχουν κατατεθεί:
· Η κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 230 MW της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, αξίας 133 εκατ. ευρώ! Η επένδυση αυτή εντάσσεται στο γενικότερο σχεδιασμό για την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος 2,3 GW στη Δυτική Μακεδονία.
· Η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 0,5 GW στη Μεγαλόπολη.
· Η άμεση έναρξη κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη, μία επένδυση 130 εκατ. ευρώ, το οποίο θα εγκαινιαστεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό την επόμενη εβδομάδα.
· Η μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία από την εταιρεία Solaris.
· Και η εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία από τη Eunice.
Γίνεται φανερό από αυτά τα παραδείγματα το πόσο στενά συνδέεται η απολιγνιτοποίηση με την παράλληλη προώθηση της πράσινης ενέργειας, μια πολιτική προτεραιότητα που εντάσσεται στο πλαίσιο των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα 2020-2030 για την αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο 35% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας (από μόλις 17% σήμερα) και στο 60% της ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το 2030.
Και σε αυτόν τον τομέα έχουμε μετρήσιμο έργο να επιδείξουμε, με τον περιβαλλοντικό νόμο 4685/2000 εισαγάγαμε ρυθμίσεις που οδηγούν σε μεγάλη επιτάχυνση των έργων ΑΠΕ, όπως η αντικατάσταση της Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ με τη Βεβαίωση Παραγωγού. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα είναι η μείωση του συνολικού χρόνου αδειοδότησης από τα 5-7 χρόνια σήμερα στα 2 χρόνια, που είναι ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τώρα επεξεργαζόμαστε νέο νομοσχέδιο για την ενέργεια το οποίο θα αφορά την απλοποίηση των επόμενων φάσεων έως και την Άδεια Λειτουργίας των ΑΠΕ. Δημιουργούμε με αυτό το νομοσχέδιο τα θεσμικά θεμέλια για τη δημιουργία υβριδικών μονάδων (που θα συνδυάζουν ΑΠΕ με αποθήκευση ενέργειας), «κλασικών» μονάδων αποθήκευσης και υπεράκτιων αιολικών πάρκων».
Ενεργειακή Εξοικονόμηση
«Το 2019 «τρέξαμε» με επιτυχία το δεύτερο κύκλο του προγράμματος “Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον” από τον οποίο επωφελήθηκαν περίπου 23.000 νοικοκυριά. Παρουσιάσαμε ήδη τον Αύγουστο που μας πέρασε το νέο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας, το «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ-ΑΥΤΟΝΟΜΩ», προϋπολογισμού 850 εκατ. ευρώ που θα ξεκινήσει τον Νοέμβριο και θα είναι μεγαλύτερο από οποιοδήποτε πρόγραμμα είχαμε στο παρελθόν σε αυτόν τον τομέα. Θα γίνει δε προπομπός νέων προγραμμάτων-μαμούθ για την ενεργειακή εξοικονόμηση στην πατρίδα μας που θα επεκταθούν πέρα από τις κατοικίες, στις επιχειρήσεις, τον τουρισμό, στα δημόσια κτίρια. Ανεβαίνουμε λοιπόν στο «Κύμα Ανακαινίσεων», που είναι άλλωστε μια από τις προτεραιότητες της Ε.Ε., αλλά και μια πράσινη πολιτική που είναι ταυτόχρονα δημοφιλής για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ειδικά για τον κατασκευαστικό τομέα».
Ηλεκτροκίνηση
Περνώντας στο θέμα της ηλεκτροκίνησης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε τα απολογιστικά στοιχεία των τριών πρώτων εβδομάδων του προγράμματος «ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ», που δείχνουν ότι έχει αγκαλιαστεί από το κοινό. Όπως σημείωσε, «έχουν απορροφηθεί ήδη σχεδόν 5 εκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό, τα οποία έχουν δημιουργήσει τζίρο στην αγορά της τάξεως των 35 εκατομμυρίων ευρώ. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που έχουν αγοραστεί πλησιάζουν τα 400, αριθμός που αντιστοιχεί στο 75% των πωλήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων των τελευταίων 4 ετών. Και εντός της εβδομάδας θα δημοσιεύσουμε την πρώτη λίστα με περίπου 500 εγκρίσεις αιτήσεων».