Η πρόβλεψη για την εγκατάσταση 2 GW έργων και 6 δισεκατομμυρίων επενδύσεων έως το 2030 στα θαλάσσια αιολικά πάρκα, ανοίγουν το δρόμο για την είσοδο στην ελληνική αγορά γιγαντιαίων επενδυτικών ομίλων του πλανήτη.
Την εγχώρια αγορά των υπεράκτιων αιολικών σκανάρουν από καιρό τα ευρωπαϊκά μεγαθήρια, τα οποία έχουν πλέον ένα παραπάνω λόγο να κινητοποιούνται από την στιγμή που επιλύεται ένα βασικό προαπαιτούμενο που ήταν η έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει στα σκαριά το σχέδιο νόμου που αναμένεται να παρουσιάσει τον επόμενο μήνα ώστε οι επενδυτές να έχουν ένα ξεκάθαρο πλαίσιο που θα τους επιτρέψει να επενδύσουν στην Ελλάδα.
Η χωροθέτηση των θαλάσσιων αιολικών, οι διασυνδέσεις με το ηλεκτρικό σύστημα μεταφοράς αλλά και ο τρόπος με τον οποίο θα αποζημιώνονται τα νέα έργα, αποτελούν τους θεμελιώδεις κανόνες για την ανάπτυξη της αγοράς. Εν αναμονή του θεσμικού πλαισίου κινητικότητα παρατηρείται τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε διπλωματικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό η Νορβηγική πρεσβεία, η οποία δεν έχει κρύψει το ενδιαφέρον της για την ελληνική αγορά οργανώνει στις 6 Δεκεμβρίου κλειστή συνάντηση μεταξύ νορβηγικών εταιρειών και ελληνικών επιχειρήσεων με κύριο μενού τις προοπτικές που ανοίγονται στα υπεράκτια αιολικά αλλά και το ενδιαφέρον των Νορβηγών για την Ελλάδα.
Σύμφωνα με πληροφορίες στην Αθήνα θα βρεθεί τον επόμενο μήνα το «Norwegian Offshore Wind Cluster», ένας από τους ισχυρότερους πυλώνες της εφοδιαστικής αλυσίδας των υπεράκτιων αιολικών παγκοσμίως. Η Νορβηγία έχει αναπτύξει μια πολύ μεγάλη βιομηχανία στα θαλάσσια αιολικά με ισχυρούς εκπροσώπους όπως η Equinor (πρώην πετρελαϊκή Statoil), η οποία κατασκευάζει το μεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό στην Μ. Βρετανία συνολικής ισχύος 4,8 GW (Dogger Bank), το οποίο θα παράγει ενέργεια και 6 εκ. νοικοκυριά, η Aker Solutions και η Kværner. Πρόκειται για εταιρείες, οι οποίες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των κολοσσιαίων «πράσινων» επενδύσεων.
Παράλληλα επαφές με τα διεθνή μεγαθήρια του κλάδου όπως η Equinor, Copenhagen Investment Partners (CIP), η γαλλική Total και άλλους μεγάλους παίκτες των θαλάσσιων αιολικών έχει αυτές τις μέρες στην Κοπεγχάγη και η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κ. Αλεξάνδρα Σδούκου στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της αιολικής ενέργειας που διοργανώσει η Wind Europe.
Οι διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι με την τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει η χώρα που παράγει το 98% της ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικά και ΑΠΕ, έως το 2050 θα έχει ένα συνολικό μερίδιο 20% της παγκόσμιας αγοράς υπεράκτιων αιολικών. Επιπλέον τα έσοδα της βιομηχανίας υπολογίζονται για την ίδια περίοδο σε 13 δις. ευρώ.
Στην κλειστή συνάντηση με εξωστρεφείς ομίλους της Νορβηγίας που επενδύουν σε πολλές αγορές του εξωτερικού θα προσκληθούν μεταξύ άλλων η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η Μυτιληναίος, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η εταιρεία Κοπελούζος, τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Μotor Oil, την ΙΤΑ Group του κ. Αντώνη Γερασίμου, την ΕΝΤΕΚΑ αλλά και η Resinvest του κ. Δημήτρη Καραγκουλέ η οποία σύμφωνα με πληροφορίες έχει στα σκαριά συνεργασία με Νορβηγική εταιρεία. Στόχος των επαφών είναι να ανοίξει ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών αλλά και να βολιδοσκοπηθεί το ενδιαφέρον για πιθανές συνεργασίες ενόψει των μεγάλων έργων που σχεδιάζονται στις ελληνικές θάλασσες.
Για το σκοπό αυτό προβλέπεται να υπάρχει η δυνατότητα ανάπτυξης επαφών μεταξύ των συμμετεχόντων ώστε να καλλιεργηθεί ένα πνεύμα συνεργασίας που θα μπορούσε να εξελιχθεί όταν θα ωριμάσει η αγορά. Να σημειωθεί ότι στο Νορβηγικό cluster συμμετέχουν εκπρόσωποι από μεγάλες εταιρείες παραγωγής off shore αιολικών αλλά και από όλη την υπόλοιπη εφοδιαστική αλυσίδα όπως κατασκευαστές εξοπλισμού, προμηθευτές υλικών, ερευνητικά ιδρύματα και τεχνολογικά κέντρα, start up επιχειρήσεις κ.α.
Οι «κλειστές» συμμαχίες και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές
Η αυξημένη κινητικότητα γύρω από την θαλάσσια αιολική ενέργεια επεκτείνεται και επί ελληνικού εδάφους με την εντατική προετοιμασία των ισχυρών ομίλων του κλάδου που ετοιμάζονται να πέσουν στην μάχη των υπεράκτιων αιολικών. Κάποιοι εξ αυτών έχουν ήδη χτίσει συμμαχίες με διεθνείς παίκτες της αγοράς ενώ κάποιοι άλλοι βρίσκονται σε αναζήτηση συνεργασιών.
Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με την Ocean Winds (OW), που αποτελεί τη σύμπραξη των εταιρειών EDP Renewables και ENGIE, για την από κοινού ανάπτυξη πλωτών υπεράκτιων αιολικών πάρκων ισχύος 1,5 GW αποτελεί εδώ και λίγους μήνες ένα πρώτο σχήμα διεκδίκησης της νέας γενιάς έργων που αναμένεται να ξεκινήσει να ωριμάζει από το 2022. Ακολούθως, η Mytilineos έχει συνάψει συμφωνία με την δανέζικη Copenhagen Infrastructrure Partners (CIP), με στόχο την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε θαλάσσιες περιοχές της χώρας. Μήλον της έριδος λόγω του μεγέθους και του φιλόδοξου σχεδιασμού της στις ΑΠΕ αποτελεί η ΔΕΗ.
Η δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού μέσω της θυγατρικής της ΔΕΗΑΝ εμφανίζεται να συζητά συνεργασίες με κορυφαίους διεθνείς ομίλους. Για την συγκεκριμένη αγορά ενδιαφέρον επιδεικνύει και το αυστραλιανό fund Macquarie, που πρόσφατα απέκτησε το 49% των μετοχών του ΔΕΔΔΗΕ
O διεθνής επενδυτικός οργανισμός σύμφωνα με πληροφορίες έχει ήδη πραγματοποιήσει επαφές με στελέχη της ενεργειακής αγοράς. Η Macquarie έχει αυξήσει τα τελευταία χρόνια τον βηματισμό της στα έργα πράσινης ανάπτυξης, καθώς έχει επενδύσει στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου και του Εδιμβούργου αποκτώντας την Green Investment Group. Η εταιρεία εξαγοράστηκε από την Macquarie Group Limited το 2017, δημιουργώντας έναν από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς βραχίονες πράσινων υποδομών στην Ευρώπη με ένα συνολικό χαρτοφυλάκιο έργων –μεταξύ των οποίων και υπεράκτια αιολικά- δυναμικότητας 11 GW σε λειτουργία και 35 GW υπό ανάπτυξη. Συνολικά, η εταιρεία έχει δεσμεύσει περισσότερα από 25 δισεκατομμύρια ευρώ σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σε αναζήτηση συνεργασιών βρίσκονται αντίστοιχα οι διυλιστηριακοί όμιλοι της Motor Oil και των ΕΛΠΕ, που έχουν ξεκινήσει ένα γενναίο πρόγραμμα απανθρακοποίησης και έχουν εντάξει την υπεράκτια αιολική ενέργεια στην συνολική επενδυτική τους στρατηγική για την ενεργειακή μετάβαση. Από κοντά παρακολουθούν την αγορά και βρίσκονται στην αναζήτηση συμμάχων η Βρετανική Shell, η Ελλάκτωρ, η εταιρεία ΕΝΤΕΚΑ, σε συνεργασία με την αμερικανική Quantum κ.α.
Το θεσμικό πλαίσιο
Με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο υπουργικό συμβούλιο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα, στο ΥΠΕΝ έχουν επιλέξει ένα «Μεικτό – Υβριδικό Μοντέλο» για την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών, στο οποίο υπάρχει συνδυασμός κρατικού ελέγχου και ενεργοποίησης της επενδυτικής πρωτοβουλίας.
Προβλέπεται πως μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2022, το δημόσιο θα επιλέξει θαλάσσια οικόπεδα, εντός των οποίων θα αναπτυχθούν τα off shore αιολικά.
Κριτήρια για τον καθορισμό των περιοχών θα είναι το αιολικό δυναμικό, τα κύματα, η σεισμική δραστηριότητα, η απότομη κλίση του πυθμένα και τα μεγάλα βάθη κοντά στις ακτές, οι γεωπολιτικές συνθήκες καθώς και το εγκεκριμένο δεκαετές πρόγραμμα διασύνδεσης του ΑΔΜΗΕ.
Υπολογίζεται ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2023 θα υπάρχει μια αρχική χωροταξική – αδειοδοτική ωρίμανση και θα ακολουθήσει η παραχώρηση σε επενδυτές μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας για περαιτέρω ανάπτυξη και ωρίμανση των έργων στο β΄ τρίμηνο του 2023.
Το υπουργείο προβλέπει ότι το δημόσιο θα επιλέγει τις περιοχές για την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών, τις οποίες θα ωριμάζει (χωροταξικό, κ.λπ.) μέχρι ενός σημείου και στη συνέχεια θα τις παραδίδει στους επενδυτές για ολοκλήρωση των έργων.
Ο ΑΔΜΗΕ θα μελετά και θα σχεδιάζει τη λύση της διασύνδεσης ενώ η τελική ωρίμανση (μελέτες, μετρήσεις, άδειες) θα ολοκληρώνεται από τους επενδυτές μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2025. Τα ώριμα έργα θα διαγωνίζονται για τιμή παραγόμενης ενέργειας μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026 σε διαδικασία που θα τρέξει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).