«Αν δε χρησιμοποιήσουμε το φυσικό αέριο ως «γέφυρα» δεν θα φτάσουμε ποτέ στο στόχο του net-zero το 2050». Αυτό είναι το βασικό μήνυμα από το Webinar που διοργάνωσε χθες το ΙΕΝΕ με θέμα «Gas Markets in Transition in SE Europe».
Η συζήτηση, στην οποία συμμετείχαν σημαντικοί αξιωματούχοι, εκπρόσωποι φορέων και επιχειρηματικών ομίλων από την Ελλάδα, την Ε.Ε., τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Τουρκία, τη Βουλγαρία, το Ισραήλ κ.α. επικεντρώθηκε στις προοπτικές και τις προκλήσεις της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου, σε μια περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη. Και τούτο καθώς αφενός έχουμε την ανάδειξη νέων πηγών τροφοδοσίας (αγωγοί ΤΑΡ, TurkStream κλπ), αφετέρου βρίσκονται σε φάση υλοποίησης στην ευρύτερη περιοχή νέα μεγάλα projects διασυνδέσεων.
Κυρίως, όμως, γιατί το φυσικό αέριο και ο ρόλος του στην ενεργειακή μετάβαση έχει βρεθεί στο κέντρο των συζητήσεων και αποφάσεων της Ε.Ε. στο πλαίσιο του EU Green Deal και των αυστηρότερων κλιματικών στόχων που τίθενται.
Έτσι, έχουμε ήδη ορισμένα «τετελεσμένα», όπως η δεσμευτική απόφαση της ΕΤΕπ να αναστείλει τη χρηματοδότηση για όλα τα έργα φυσικού αερίου από τις αρχές της φετινής χρονιάς, την ώρα που σε όλες τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης υλοποιούνται ή είναι στα σκαριά μεγάλα επενδυτικά πλάνα για την ενίσχυση της χρήσης του φυσικού αερίου στην παραγωγή ενέργειας, τη βιομηχανία και σε όλη την κλίμακα της οικονομίας. Μεταξύ των χωρών αυτών και η Ελλάδα, όπου ήδη ξεκίνησαν ή σχεδιάζονται νέες ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο, αλλά και επεκτάσεις του δικτύου διανομής.
Ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθ. Δαγούμας επισήμανε μάλιστα ότι έχουν δρομολογηθεί εγκεκριμένες από την Αρχή επενδύσεις για τα δίκτυα φ. αερίου, την περίοδο 2021-2025, ύψους 1,13 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, από τον ΔΕΣΦΑ 543,6 εκατ., από την ΕΔΑ Αττικής 129,2 εκατ., από την ΕΔΑ Θεσσαλονίκης 158,3 εκατ., από την ΔΕΔΑ 272,5 εκατ. και από την Hengas 31,7 εκατ.
Κοινό συμπέρασμα των περισσοτέρων εισηγητών ήταν ότι ο ρόλος του φυσικού αερίου ως καυσίμου-γέφυρα και ως βασικού μοχλού για την επίτευξη του στόχου της απανθρακοποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας και γενικότερα, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Παρουσιάστηκαν μάλιστα και συγκεκριμένα στοιχεία που τεκμηριώνουν την στρατηγική σημασία του φυσικού αερίου για το πρωτοφανές σε μέγεθος και δυσκολία εγχείρημα της ενεργειακής μετάβασης.
Έτσι, με βάση μελέτη της Eurogas, το κόστος της διαδικασίας μετάβασης μέχρι το 2050 φτάνει τα 4,1 τρισ. ευρώ. Ποσό που μειώνεται κατά 1,3 τρις ευρώ εάν στην «εξίσωση» της απανθρακοποίησης παραμείνει το φυσικό αέριο. «Για να φτάσουμε στο net zero το 2050 θα χρειαστούμε όλες τις μορφές αερίου και όλες τις τεχνολογίες», όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, τονίστηκε ότι για να είναι οικονομικά εφικτή η μετάβαση θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι υφιστάμενες υποδομές μεταφοράς (αγωγοί) και άρα όλα τα κατασκευαζόμενα τώρα και στο μέλλον gas projects, θα πρέπει να είναι “hydrogen ready”.
Απαντώντας σε ερώτημα σχετικό με την παύση χρηματοδότησης έργων αερίου από την Ε.Ε. η Ευρωβουλευτής Μ. Σπυράκη επισήμανε ότι η αλλαγή πολιτικής θα αφορά τα νέα έργα, διευκρινίζοντας ότι δεν περιλαμβάνει έργα ενταγμένα στα PCI, όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης.
Η προοπτική του “hydrogen ready” δεν μπορεί ωστόσο να ισχύσει για τις υπάρχουσες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις, όπως αυτές της Ρεβυθούσας, καθώς η αποθήκευση και διαχείριση του υδρογόνου απαιτεί εντελώς διαφορετικές προδιαγραφές σε σχέση με το φυσικό αέριο.
Το υδρογόνο έρχεται, αλλά όχι άμεσα
Αν και διατυπώθηκαν ερωτήματα για το αν και μετά από πόσα χρόνια θα υπάρχουν επαρκείς ποσότητες υδρογόνου για την κάλυψη των αναγκών της ευρωπαϊκής αγοράς, ο Γ.Γ. του Hydrogen Europe Γ. Χατζημαρκάκης, εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι το υδρογόνο θα αντικαταστήσει τόσο τον άνθρακα και το πετρέλαιο, όσο και το φυσικό αέριο. Παρουσίασε τις τρεις φάσεις διείσδυσης του νέου καυσίμου, Kick Start-Rump-up και Market Growth, με την τελευταία να εξελίσσεται την περίοδο 2035-2050.
Έδειξε μάλιστα και μια εικόνα από το μέλλον, με υπεράκτια πλατφόρμα ηλεκτρόλυσης υδρογόνου, απευθείας συνδεδεμένη με υπεράκτια αιολικά πάρκα. Τέτοιες πλατφόρμες θα μπορούν να τροφοδοτούν με υδρογόνο μέσω αγωγών το ευρωπαϊκό σύστημα, ενώ θα αποτελούν και hydrogen hub για την τροφοδοσία πλοίων.
Είναι αναμφισβήτητα μια άκρως ενδιαφέρουσα και ανατρεπτική εικόνα, από ένα μέλλον, όμως, που δεν φαντάζει τόσο κοντινό…