Σε πολιορκητικό κλοιό ανατιμήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος βρίσκεται η ελληνική αγορά εν μέσω του σφοδρού κύματος εκτίναξης του ενεργειακού κόστους που… κοκκινίζει ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χάρτη.

Οι πρωτοφανείς θερμοκρασίες που σάρωσαν τη χώρα μας στέλνουν το απειλητικό μήνυμα της βαθιάς πληγής του πλανήτη από την κλιματική αλλαγή προκαλώντας απανωτά σοκ στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της αυξημένης ζήτησης και έρχονται να προσθέσουν ένα ακόμη βάρος στο κόστος της ενέργειας που βρίσκεται σε ανοδική τροχιά λόγω της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας.

Το τελευταίο διάστημα οι τιμές της χονδρεμπορικής του ρεύματος κινούνταν σταθερά πάνω από τα 100 ευρώ η μεγαβατώρα, ενώ το ρεκόρ σημειώθηκε την περασμένη Τετάρτη λόγω καύσωνα, αλλά και άλλων τεχνικών παραμέτρων που καταγράφηκαν στο χρηματιστήριο ενέργειας, με αποτέλεσμα η χονδρική τιμή με την οποία αγοράζουν οι προμηθευτές ενέργεια να εκτιναχθεί στα 185,59 ευρώ η μεγαβατώρα. Παρά το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μια αποκλιμάκωση τιμών, εντούτοις το ράλι συνεχίζεται και είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι από τον Σεπτέμβριο θα αποτυπωθεί σε φουσκωμένους λογαριασμούς, φέρνοντας αντιμέτωπη την κυβέρνηση με ένα ακόμη καυτό μέτωπο της οικονομίας με μεγάλες κοινωνικές προεκτάσεις.

Aύξηση 83%

Οπως είναι εύλογο, αυξημένοι λογαριασμοί ρεύματος συνεπάγονται αυξημένα κόστη για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, τα οποία εν μέσω της προσπάθειας ανασύνταξης από τα lockdowns και την υγειονομική κρίση καλούνται να αντεπεξέλθουν σε ακόμη ένα πρόσθετο έξοδο.

Παρότι το φαινόμενο έχει προσλάβει παγκόσμιες διαστάσεις, η κατάσταση στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη είναι δυσμενέστερη, δεδομένης της προσπάθειας απανθρακοποίησης του ενεργειακού μείγματος, στο πλαίσιο του σχεδίου για μηδενισμό των εκπομπών αερίου των θερμοκηπίου έως το 2050.

Από τον περασμένο Οκτώβριο μέχρι τα μέσα Ιουλίου το κόστος χονδρικής τιμής ρεύματος στη χώρα μας από 61,18 ευρώ ανά μεγαβατώρα εκτοξεύτηκε στα 113 ευρώ σημειώνοντας αύξηση 83%. Πρόκειται για εξωγενείς παράγοντες που συντηρούν αυτή την εικόνα, η οποία δεν αναμένεται να μεταβληθεί το επόμενο διάστημα δραματικά, πέραν της αποκλιμάκωσης των τιμών που θα υπάρξει με την πτώση της θερμοκρασίας. Σε αυτό συνηγορούν η εκτόξευση των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων που από 25 ευρώ πέρσι πλησιάζουν τα 60 ευρώ ο τόνος, αλλά και η μεγάλη άνοδος των τελευταίων ετών στις τιμές του φυσικού αερίου που δημιουργούν συνθήκες πραγματικού καύσωνα στα τιμολόγια.

Στο εκρηκτικό κοκτέιλ που δημιουργείται πρέπει να προστεθούν οι έκτακτες συνθήκες των τελευταίων ημερών. Η αύξηση της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια που έφεραν οι υψηλές θερμοκρασίες οδήγησε σε θεαματική άνοδο των τιμών για να καλυφθούν οι ημερήσιες ανάγκες σε φορτία που ξεπέρασαν τα 10 GW. Οι ανάγκες αυτές καλύπτονται από την εγχώρια παραγωγή που είναι οι πανάκριβες μονάδες του λιγνίτη, από το φυσικό αέριο, τα υδροηλεκτρικά και τις εισαγωγές από γειτονικές χώρες και σε μικρότερο βαθμό από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Εισαγωγές

Η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα έπεσε στο 5% ενώ συνήθως κυμαίνεται σε ποσοστό κοντά στο 30%. Ο λόγος που «εξαφανίστηκαν» από το σύστημα ήταν οι ακραίες καιρικές συνθήκες και η άπνοια που έβγαλαν εκτός συστήματος το αιολικό δυναμικό της χώρας και περιόρισαν την παραγωγή ενέργειας μόνο από φωτοβολταϊκά, τα οποία όμως δεν παράγουν ενέργεια τις βραδινές ώρες. Από τις αρχές της εβδομάδας, σε ημερήσια βάση, η χώρα μας εισήγαγε από τα βόρεια σύνορά μας και την Τουρκία ενέργεια που αντιστοιχούσε σε περίπου 1.500 MW για να καλύψει με επάρκεια την τροφοδοσία του ηλεκτρικού συστήματος.

Η αλλαγή του ενεργειακού μείγματος και η χρήση των ακριβών πηγών ενέργειας από ορυκτά καύσιμα (λιγνίτη, φυσικό αέριο), με τεράστιο κόστος κυρίως λόγω των ρύπων και των αυξημένων διεθνών τιμών, οδήγησαν στην εκτίναξη της Μέσης Τιμής Εκκαθάρισης της Αγοράς, που από περίπου 50 ευρώ/MWh στις αρχές του έτους έφτασε στα 185,59 ευρώ/MWh. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα εμφανίζει σταθερά τις τελευταίες ημέρες το υψηλότερο κόστος στην Ευρώπη, με την πρόβλεψη για χθες 7 Αυγούστου να εμφανίζει την τιμή στα 125,4 ευρώ τη μεγαβατώρα, με αμέσως ακριβότερες χώρες τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, στα 113,12 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Αυτό το παρατηρούμε πάντα σε κρίσιμες καταστάσεις, αναφέρει στέλεχος της αγοράς, υπενθυμίζοντας ότι το ίδιο συνέβη και πριν από 2-3 χρόνια στην Ε.Ε., όταν ελλείψει παραγωγής ενέργειας από τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας, εκτοξεύτηκαν οι τιμές στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα. «Οταν υπάρχει κάπου έλλειψη ενέργειας, μικρότερη παραγωγή ή μεγάλη κατανάλωση, όπως είναι η περίοδος που διανύουμε λόγω αυξημένης ζήτησης, οι τιμές οδηγούνται προς τα πάνω».

Το αυξημένο κόστος οι παραγωγοί θα το μετακυλίσουν στην προμήθεια, με αποτέλεσμα τα επόμενα τιμολόγια ρεύματος να επιβαρυνθούν από τις υψηλές τιμές χονδρεμπορικής. Μετά τους ιδιώτες προμηθευτές, η ΔΕΗ από την περασμένη εβδομάδα ενεργοποίησε τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής Χρέωσης Προμήθειας (ρήτρα Οριακής Τιμής Συστήματος – ΟΤΣ) που θα εφαρμόσει στα παλιότερα οικιακά τιμολόγια, καθώς και στα επαγγελματικά τιμολόγια της χαμηλής τάσης, δηλαδή σε ένα μεγάλο πελατολόγιό της.

Η ΟΤΣ είναι η τιμή χονδρικής με την οποία αγοράζουν το ρεύμα οι πάροχοι και παρουσιάζει διακυμάνσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργεί ένα κόστος που δεν μπορεί να προβλεφθεί. Μέρος του κινδύνου από την αύξηση αυτή ματακυλίεται στους τελικούς καταναλωτές. Ο μηχανισμός αυτός προβλέπει ότι όταν η ΟΤΣ ξεπεράσει το ανώτατο όριο μιας προκαθορισμένης ζώνης τιμών που καθορίζεται στη σύμβαση, ο πάροχος επιβαρύνει τον πελάτη. Ωστόσο, είναι πολλοί εκείνοι που δυσκολεύονται να κατανοήσουν τον τρόπο λειτουργίας των μεταβλητών τιμών του ρεύματος, με αποτέλεσμα να έχουν αυξηθεί πολύ το τελευταίο διάστημα οι οχλήσεις και τα παράπονα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.

Κυμαινόμενα τιμολόγια

Ο Ρυθμιστής έχει ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για να προστατευτούν οι καταναλωτές με σειρά μέτρων που προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την επαρκή ενημέρωσή τους για τα τιμολόγια, τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, καθώς και την ενίσχυση της διαφάνειας και της συγκρισιμότητας των τιμολογίων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό προτείνονται μέτρα όπως η παροχή κυμαινόμενων τιμολογίων με ευκρινές όριο προσαύξησης της Χρέωσης Προμήθειας, η κατάργηση του παγίου (ή κάθε άλλης παρεμφερούς επιβάρυνσης) σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, η ειδοποίηση των καταναλωτών για την τροποποίηση της τιμολογιακής πολιτικής (π.χ. επιβολή ή τροποποίηση Ρήτρας Αναπροσαρμογής), ρήτρα αποχώρησης μόνο σε τιμολόγια σταθερής τιμής και ορισμένου χρόνου κ.ά.

Ακόμη ο Ρυθμιστής, με αφορμή και την εκτίναξη των τιμών της προηγούμενης εβδομάδας, ως επιπλέον μέτρο ελέγχου της αγοράς θα ζητήσει από το Χρηματιστήριο Ενέργειας στοιχεία του κόστους χονδρεμπορικής από τις αρχές Ιουνίου έως τα τέλη Αυγούστου. Στόχος είναι να διαπιστωθεί αν υπάρχει ανταγωνισμός στην αγορά και αν οι τιμές όπως διαμορφώνονται πληρούν ή παραβιάζουν τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού.

Στην καλύτερη διαχείριση του κόστους συνηγορούν και οι διεθνείς αναλυτές, οι οποίοι προεξοφλούν ότι το ενισχυμένο ενεργειακό κόστος θα διατηρηθεί και τους επόμενους μήνες. Η Ρωσία, όπως εκτιμάται, θα στέλνει λιγότερο αέριο στην Ευρώπη και η Ασία θα προμηθεύεται ολοένα και περισσότερες ποσότητες αμερικανικού υγροποιημένου αερίου (LNG). Αυτό το αρνητικό σπιράλ εκτιμάται ότι θα καταστεί εμφανέστερο κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν οι ενεργειακές ανάγκες των χωρών της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης θα αυξηθούν σημαντικά λόγω της ζήτησης για θέρμανση.

Οπως είναι εύλογο, οι υψηλότερες τιμές ρεύματος προκαλούν παράπλευρες συνέπειες σχεδόν στο σύνολο της αγοράς και οδηγούν σε μπαράζ ανατιμήσεων σε διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες δημιουργώντας πρόσθετους πονοκεφάλους στις κυβερνήσεις που έχουν να διαχειριστούν και τη μεγάλη απειλή της πανδημίας.

Διαβάστε ακόμη: 

Σοκ στην αγορά των crypto: Xάκερς έκλεψαν πάνω από 600 εκατ. δολάρια

Μετάλλαξη Δέλτα ή καλοκαιρινή ανάπαυλα; – Τι αποκαλύπτει ο δείκτης κινητικότητας της ING

Γιατί εξαφανίστηκαν από τα ράφια πασίγνωστα αντιηλιακά όπως Coppertone και Banana Boat