Αναμόρφωση εκ βάθρων μεγάλου αριθμού επιδομάτων εξετάζει η κυβέρνηση με αιχμή την αύξηση του επιδόματος παιδιού για την αντιμετώπιση του δημογραφικού, αλλά και στοχευμένες αυξομειώσεις σε άλλα επιδόματα ώστε να βγει ο λογαριασμός.
Τα μέτρα για τη στήριξη της οικογένειας που θα ανακοινωθούν στη ΔΕΘ δεν έχουν οριστικοποιηθεί ακόμη καθώς αυτό το διάστημα τόσο το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας όσο και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, που έχει και τον πρώτο λόγο, αξιολογούν τα επιδόματα προκειμένου να γίνουν οι καλύτερες δυνατές παρεμβάσεις με βάση τα διαθέσιμα κονδύλια που έχουν ήδη εξασφαλιστεί από δύο πηγές:
α) από την απώλεια επιδομάτων των ελεύθερων επαγγελματιών λόγω της φορολόγησής τους με το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα, και β) από την απώλεια του επιδόματος παιδιών λόγω της αύξησης των μισθών.
Οι ομάδες πολιτών που θα ωφεληθούν από την παροχή κινήτρων είναι τρεις:
1. Οι οικογένειες με ένα παιδί προκειμένου να λάβουν ώθηση να αποκτήσουν δεύτερο.
2. Οι οικογένειες με δύο παιδιά να στοχεύσουν στην απόκτηση τρίτου.
3. Οι οικογένειες με τρία παιδιά να έχουν κίνητρα για να αποκτήσουν τέταρτο.
Οι κατευθυντήριες γραμμές του κυβερνητικού σχεδιασμού δεν είναι τυχαίες. Πρόσφατη έρευνα της Metron Analysis για το δημογραφικό έδειξε ότι η δημιουργία οικογένειας βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις των προτεραιοτήτων των νέων. Από το σύνολο των 800 ερωτηθέντων το 51% δεν έχει παιδιά, με την πλειονότητα να έχει ένα παιδί.
Το 24% θα ήθελε να έχει δύο παιδιά και μόνο 5% τρία παιδιά.
Οι σκέψεις για την απόκτηση παιδιού έρχονται από την ηλικία των 29 και έπειτα. Μόνο 4 στους 10 θεωρούν αρκετά πιθανή την απόκτηση παιδιού στο μέλλον, ενώ οι λόγοι που αποτρέπουν την απόκτηση είναι οικονομικοί, ανεπαρκείς παροχές από το κράτος και φόβος για τον κόσμο όπου θα μεγαλώσουν. Αλλωστε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει επισημάνει ότι οι οικογένειες που έχουν ένα παιδί έχουν βιώσει ως γονείς ικανοποίηση αλλά και το συναίσθημα της ευθύνης και της οικονομικής επιβάρυνσης. Οπότε η ώθηση από την πλευρά της κυβέρνησης θα πρέπει να έχει τον χαρακτήρα ελάφρυνσης του οικογενειακού budget. Τα κίνητρα που εξετάζονται είναι φορολογικά, κάλυψη ιατρικών εξετάσεων και παιδιάτρου για κάποιο διάστημα (π.χ. ένα έτος). Τα εν λόγω μέτρα έρχονται να προστεθούν στην αύξηση του αφορολόγητου, στη μείωση του ΦΠΑ στα βρεφικά είδη, στην αύξηση των vouchers για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, στο επίδομα γέννησης και μητρότητας, στο μειωμένο ωράριο για τους γονείς, στο ολοήμερο σχολείο, στα σχολικά γεύματα και το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς».
Επιπλέον, για τους τρίτεκνους, οι οποίοι σήμερα ανέρχονται σε 200.000 οικογένειες, εξετάζονται σενάρια φορολογικών ελαφρύνσεων και χορήγησης μέρους των προνομίων που απολαμβάνουν σήμερα οι πολύτεκνοι (π.χ. μειωμένα τιμολόγια ΔΕΚΟ, προνόμια μοριοδότησης σε ό,τι αφορά τις πανελλαδικές εξετάσεις, τις μετεγγραφές φοιτητών και τους διορισμούς στο Δημόσιο, μειωμένα εισιτήρια, μειωμένο τεκμήριο για τους πολύτεκνους ελεύθερους επαγγελματίες κ.ά.).
Για το ενδεχόμενο εξομοίωσης των τριτέκνων με τους πολύτεκνους η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη υπογράμμισε ότι «την αύξηση των προνομίων για τις τρίτεκνες οικογένειες έχει θέσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, απλώς μένει να αποφασίσει σε ποιο επίπεδο θα είναι αυτή, γιατί θέλει να ενισχυθούν ιδιαίτερα – και το αντιλαμβανόμαστε πως έχουμε μία δημογραφική πτώση, άρα η τρίτεκνη είναι μια μεγάλη οικογένεια. Να ξαναδούμε φυσικά και όλα τα προνόμια των πολυτέκνων ως προς την ενίσχυσή τους. Τα τελευταία χρόνια οι τρίτεκνοι και οι πολύτεκνοι εντάσσονται σε πολλές πολιτικές, όπως στο στεγαστικό μας πρόγραμμα “Σπίτι Μου” που είχαν μηδενικό επιτόκιο, και σε άλλα προνόμια γιατί οι ανάγκες είναι αυξανόμενες».
Σίγουρη πάντως θεωρείται η αύξηση του επιδόματος παιδιού όσον αφορά το ποσό αλλά και τη διεύρυνση των δικαιούχων. Ενα σενάριο που επίσης εξετάζεται είναι να αλλάξει ο βηματισμός του λεγόμενου «οικογενειακού ισοδύναμου» (προκύπτει από τον αριθμό των μελών της οικογένειας σε συνάρτηση με το οικογενειακό εισόδημα) ώστε να πριμοδοτηθούν οι οικογένειες με δύο και τρία παιδιά. Σήμερα το επίδομα παιδιού ανέρχεται ανάλογα με το εισόδημα: για το πρώτο και το δεύτερο παιδί στα 70 ευρώ, 42 ευρώ και 28 ευρώ, ενώ για το τρίτο και κάθε επόμενο παιδί στα 140 ευρώ, 84 ευρώ και 56 ευρώ. Το επίδομα παιδιού παρέχεται σε πάνω από 900.000 οικογένειες και αφορά πάνω από 1,5 εκατομμύριο παιδιά, με την ετήσια δαπάνη να ανέρχεται σε περίπου 1,05 δισ. ευρώ. Καταβάλλεται σε έξι διμηνιαίες δόσεις με βάση τα στοιχεία της τελευταίας εκκαθαρισμένης φορολογικής δήλωσης.
Προς το παρόν είναι γνωστό ότι τα χρήματα για την αύξηση των επιδομάτων παιδιού θα αντληθούν από δύο πηγές. Με την αύξηση των μισθών πολλοί γονείς έχασαν το επίδομα παιδιού καθώς υπερέβαιναν τα εισοδηματικά κριτήρια. Συγκεκριμένα, η μείωση των δικαιούχων έφερε και μείωση της δαπάνης για επιδόματα παιδιού κατά 156.172.114 ευρώ. Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με μείωση της δαπάνης κατά 15,8% και θα μπορούσε να διατεθεί για την αύξηση είτε των επιδομάτων είτε για την αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων ώστε να μη χάσουν το επίδομα όσοι είχαν αύξηση εισοδήματος.
Αλλαγές σε άλλα δύο επιδόματα
Στην πρόσφατη έκθεσή του για τη νομισματική πολιτική ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας επεσήμανε ότι «σε οικονομίες όπως η ελληνική στις οποίες υπάρχει εκτεταμένη απόκρυψη εισοδημάτων η στόχευση τω κοινωνικών δαπανών θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη κριτήρια πέραν των φορολογικών δηλώσεων».
Σε αυτή την κατεύθυνση μελετώνται αυξομειώσεις για το επίδομα στέγασης, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και άλλα επιδόματα, ενώ καμία αλλαγή δεν θα υπάρξει στα αναπηρικά επιδόματα. Στο πλαίσιο της αυστηροποίησης των κριτηρίων, θα μπορούσε, για παράδειγμα, να επεκταθεί ένα κριτήριο που εφαρμόζεται στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που παίρνουν οι ευάλωτες οικογένειες και προβλέπει ότι η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του ωφελούμενου νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσό των 90.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος, και έως 150.000 ευρώ.
Αντίθετα, ευνοϊκότερα κριτήρια για τη λήψη του επιδόματος στέγασης εξετάζονται για τους νέους 18-25 ετών που μπαίνουν στην αγορά εργασίας προκειμένου να μη χάνουν το επίδομα, αν οι απολαβές τους υπερβαίνουν το εισοδηματικό όριο.
Διαβάστε ακόμη
Μαρία-Ρίτα Γκάλι: «Το φυσικό αέριο δεν ευθύνεται για τις υψηλές τιμές στο ρεύμα» (γράφημα)
Ερχεται από τον Σεπτέμβριο το ψηφιακό πελατολόγιο – Τι αλλάζει
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ