Εξίμισι χρόνια μετά την τελετή εγκαινίων του σταθμού της Αγίας Μαρίνας στο Αιγάλεω, η Αττικό Μετρό ετοιμάζεται να ξανακόψει κορδέλες, αυτή τη φορά δίνοντας σε κυκλοφορία τους τρεις από τους έξι συνολικά σταθμούς της γραμμής του μετρό για Πειραιά, συνολικού κόστους άνω των 460 εκατ. ευρώ, που κατασκεύασε η κοινοπραξία Αβαξ-Alstom-Chella SpA.
Πρόκειται για το πρώτο μεγάλο έργο υποδομής που εγκαινιάζει η σημερινή κυβέρνηση, η οποία πασχίζει με σειρά παρεμβάσεων και νομοθετικών πρωτοβουλιών να βάλει τις κατασκευές στο επίκεντρο των έργων που θα στηρίξουν την ελληνική οικονομία και θα εξασφαλίσουν σημαντικούς πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Mε την ολοκλήρωση της σύμβασης και την παράδοση και των υπόλοιπων τριών σταθμών (Μανιάτικα, Πειραιάς, Δημοτικό Θέατρο), που τοποθετείται σε δύο χρόνια, θα συνδεθεί το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας με το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», εξυπηρετώντας σε καθημερινή βάση πάνω από 130.000 επιβάτες.
Οι τρεις σταθμοί που θα εγκαινιαστούν αύριο από τον Πρωθυπουργό και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και θα παραδοθούν την Τρίτη στο επιβατικό κοινό (Νίκαια, Κορυδαλλός, Αγία Βαρβάρα) έρχονται με καθυστέρηση τριών ετών, αφού το έργο από την ημερομηνία υπογραφής του, το 2012, μέχρι σήμερα χρειάστηκε να αντιμετωπίσει πλήθος εμποδίων άμεσα συνδεδεμένων με την Αρχαιολογία, με μετακινήσεις σταθμών, αλλά και χρηματοοικονομικής φύσης ζητήματα που πήγαν πίσω την κατασκευή, φορτώνοντας τη σύμβαση με πρόσθετο κόστος.
Υπολογίζεται ότι μέχρι στιγμής ο προϋπολογισμός του έργου έχει αναθεωρηθεί κατά περίπου 40%, στα 467 εκατ. ευρώ, χωρίς να έχει τελειώσει, ενώ ο ανάδοχος έχει εισπράξει για αποζημιώσεις σύμφωνα με την Αττικό Μετρό ποσό άνω των 40 εκατ. ευρώ.
Αναμφίβολα, πηγή του κακού αποτέλεσε ο σταθμός του Πειραιά, αφού κατά την εκτέλεση των πρόδρομων εργασιών για τις μετατοπίσεις των Δικτύων Κοινής Ωφέλειας αποκαλύφθηκε υπόγειος δίδυμος αποχετευτικός αγωγός, ο οποίος ήταν αδύνατον να παρακαμφθεί. Λόγω των διαστάσεών του απαιτήθηκαν νέες διερευνήσεις, μετάθεση και ανασχεδιασμός του σταθμού, καθώς και εκ νέου μελέτες για την κατασκευή του.
Ομως τα δεινά είχαν και συνέχεια. Κατά τη διάρκεια των εκσκαφών αποκαλύφθηκε βόμβα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία μάλιστα προκάλεσε διακοπή των εργασιών ώστε να απομακρυνθεί από την Ειδική Μονάδα του Ελληνικού Στρατού.
Σύμφωνα με την κοινοπραξία του έργου, δυσκολίες ανέκυψαν και στον σταθμό της Νίκαιας, όπου το ΤΒΜ (μετροπόντικας) χρειάστηκε να διακόψει τη λειτουργία του όταν ήρθε αντιμέτωπο με μη καταγεγραμμένα σημαντικά γεωλογικά κενά στον ασβεστολιθικό σχηματισμό, θέτοντας σε κίνδυνο το προσωπικό, το ίδιο το μηχάνημα διάνοιξης, αλλά και ενδεχομένως τα υπερκείμενα κτίρια στην επιφάνεια της περιοχής.
Απαιτήθηκαν πρόσθετες χρονοβόρες έρευνες και μελέτες πριν από την επανέναρξη των εργασιών διάνοιξης της σήραγγας με ασφάλεια στο τμήμα μέχρι τον σταθμό Μανιάτικα. Μία από τις δυσκολότερες περιόδους του έργου ήταν και το 2015 με την επιβολή των capital controls, διάστημα όπου η κατασκευή διακόπηκε λόγω μη καταβολής του ΦΠΑ για έναν χρόνο.
Η πλούσια Ιστορία και το έντονο πολιτιστικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η Αττική δεν θα μπορούσαν να μη φέρουν αντιμέτωπο το έργο με αρχαιολογικά ευρήματα (στους σταθμούς Μανιάτικα, Δημοτικό Θέατρο κ.α.). Οι σχετικές έρευνες και εργασίες προστασίας και μεταφοράς που πραγματοποιήθηκαν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία απαίτησαν σημαντικό χρόνο πριν από την ουσιαστική έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών. Τα ευρήματα, ιδιαίτερα του Δημοτικού Θεάτρου, όπου αποκαλύφθηκε σημαντικό δίκτυο συλλογής υδάτων με σήραγγες και υπόγειες δεξαμενές, έχουν μεταφερθεί για συντήρηση και έκθεση στο κτίριο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, στην οδό Πύλης στον Πειραιά. Επίσης, τμήματα αυτής της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς θα τοποθετηθούν για έκθεση στο κοινό και τους επιβάτες του μετρό σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους που έχουν προβλεφθεί γι’ αυτό τον σκοπό στον σταθμό του Δημοτικού Θεάτρου.
Παράλληλα, στον σταθμό Αγία Βαρβάρα έχει τοποθετηθεί και εκτίθεται, μετά από συντήρηση, πήλινος αγωγός ύδρευσης των ελληνιστικών χρόνων που αποκαλύφθηκε στο Φρέαρ Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Οσον αφορά τους σταθμούς Μανιάτικα και Δημοτικό Θέατρο που συνεχίζεται η κατασκευή τους, στελέχη του έργου αναφέρουν ότι σήμερα βρίσκονται στο στάδιο εκτέλεσης αρχιτεκτονικών τελειωμάτων και ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών, ενώ στον σταθμό του Πειραιά εκτελούνται εργασίες σκυροδεμάτων για την κατασκευή του φορέα του μόνιμου έργου.