Γιάννης Μακρυγιάννης, Ελένη Στεργίου

Σε μία διπλή μπλόφα, που συνοδεύεται κατά τα φαινόμενα από ανάλογες υποχωρήσεις σε εθνικά θέματα, εναποθέτει τις ελπίδες της η κυβέρνηση για να κερδίσει πολύτιμο, όπως τον θεωρεί, πολιτικό χρόνο, την ώρα που φουντώνουν τα εσωτερικά της προβλήματα, με τον κ. Πάνο Καμμένο να βιώνει την εξαΰλωση των ΑΝ.ΕΛ., τις κοινωνικές αντιδράσεις να συνεχίζονται και τα δημοσκοπικά ευρήματα να γίνονται όλο και πιο απογοητευτικά. 

Το Μέγαρο Μαξίμου ευελπιστεί αφενός ότι ο Σκοπιανός πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ θα διευκολύνει τον «φίλο του Αλέξη», όπως χαρακτήρισε τον Eλληνα πρωθυπουργό, καθυστερώντας όσο μπορεί τις διαδικασίες που πρέπει να κάνουν τα Σκόπια για την εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών. Αφετέρου ότι οι δανειστές με προτροπή του Βερολίνου θα επιτρέψουν την αναβολή της μείωσης των συντάξεων, που έχει νομοθετηθεί να τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2019.

Η εντύπωση περί «διευκόλυνσης» από τον κ. Ζάεφ δημιουργήθηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα, όταν ο Σκοπιανός πρωθυπουργός εξέφρασε τη βούληση να κάνει τελικά το δημοψήφισμα στις αρχές Οκτωβρίου και όχι τον Σεπτέμβριο και να ολοκληρώσει τις συνταγματικές αλλαγές, που προβλέπει η συμφωνία, στα μέσα Ιανουαρίου. Και μάλιστα παρατείνοντας το χρονικό όριο που η ίδια η συμφωνία βάζει και προβλέπει ότι οι σχετικές διαδικασίες πρέπει να γίνουν μέχρι τον Δεκέμβριο. Αυτό εξυπηρετεί την κυβέρνηση, που μπορεί πλέον να «καβατζάρει» τη χρονιά και να τραβήξει με τη σειρά της κι άλλο την υπόθεση έγκρισής της από την ελληνική Βουλή, επιτυγχάνοντας να φτάσει έως τον Μάιο και να διενεργήσει τις εθνικές εκλογές μαζί με τις ευρωεκλογές.

Το ιδιότυπο αυτό «ρουσφέτι» από τον κ. Ζάεφ, ο οποίος παραδέχθηκε ότι η συμφωνία μπορεί να κοστίσει στις πολιτικές καριέρες του ίδιου, αλλά και του κ. Αλέξη Τσίπρα, δεν έρχεται τυχαία. Τις τελευταίες ημέρες και προκειμένου ο κ. Ζάεφ να φτιάξει κλίμα στην κοινή γνώμη εν όψει του δημοψηφίσματος, έχει καταργήσει πλήρως τον προσδιορισμό «Βόρεια» και μιλάει μόνο για «Μακεδονία» και «Μακεδονικό», όταν αναφέρεται σε πράγματα που αφορούν τη χώρα του – ακόμα και για «Μακεδονικό Στρατό» έκανε λόγο. 
Η πλήρης αυτή «ελευθερία» του Σκοπιανού πρωθυπουργού φαίνεται να έχει την ανοχή, αν όχι και την έγκριση της Αθήνας, που δεν βλέπει τίποτα ενοχλητικό ή λάθος στη διολίσθηση στη χρήση του όρου «Μακεδονία» και κάθε παράγωγού του από την άλλη πλευρά. Ο κ. Ζάεφ μάλιστα φέρεται να απολαμβάνει όλα τα πρακτικά αποτελέσματα που έχει ήδη η συμφωνία των Πρεσπών. Η επικείμενη πρόσκληση της χώρας του από το ΝΑΤΟ, στις 11-12 Ιουλίου, δημιουργεί πλέον ένα κεκτημένο για τα Σκόπια, που μοιάζει απίθανο να ανατραπεί. Ακόμα κι αν τελικά μπλοκαριστεί σε κάποια φάση η πλήρης έγκριση της συμφωνίας, ο κ. Ζάεφ θα έχει εγγράψει κέρδη, με τον τρόπο που αξιοποιεί τα παραγόμενα από αυτή αποτελέσματα – εξ ου και η… γαλαντομία του στο χρονοδιάγραμμα της εφαρμογής του, ως έμμεσο αντάλλαγμα στις εσωτερικές πολιτικές ανάγκες του κ. Τσίπρα, με τον οποίο άλλωστε, πάντα κατά τα λεγόμενά του, «ανοίξαμε τις καρδιές μας στο τραπέζι».

Τον Οκτώβριο τροπολογία για τις συντάξεις 

Η παράταση της διαδικασίας για το Σκοπιανό και η σχετική καθυστέρηση στην έγκριση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή -σε περίπτωση που όλα τα προβλεπόμενα βήματα γίνουν στο μεταξύ στη γειτονική χώρα- είναι μεν αναγκαίος όρος, αλλά όχι επαρκής για να εφαρμοστεί ο στρατηγικός σχεδιασμός του κ. Τσίπρα. Τουλάχιστον αυτός ο σχεδιασμός που θέλει την κυβέρνηση να φτάνει όσο πιο κοντά στις ευρωεκλογές και ακόμα καλύτερα να στήνει τις εθνικές κάλπες ταυτόχρονα με αυτές του Ευρωκοινοβουλίου.

Η κυβέρνηση έχει ανάγκη και την αναβολή της μείωσης των συντάξεων, ώστε να μην πληγεί το κοινωνικό της προφίλ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το Μέγαρο Μαξίμου επιδιώκει να διαμορφώσει εκείνες τις συνθήκες με τους δανειστές που θα της επιτρέψουν να φέρει το αργότερο μέχρι τέλος Οκτωβρίου νομοσχέδιο στη Βουλή για την αναστολή εφαρμογής του επώδυνου αυτού μέτρου. Κυβερνητικοί παράγοντες επιμένουν να λένε ότι θα εξασφαλίσουν αναστολή ακόμη και δύο ετών, αν και οι πιο συγκρατημένοι μιλούν για εξάμηνη παράταση – κατά τα πρότυπα της ρύθμισης για τον ΦΠΑ στα νησιά της προσφυγικής κρίσης. 

Η επιμονή των κυβερνώντων να καλλιεργούν την προσδοκία αυτή τροφοδοτεί και σενάρια ακόμα και για «μονομερή» ενέργεια από την πλευρά της Αθήνας, παρά τις διαβεβαιώσεις που δίνουν υπουργοί ότι δεν πρόκειται να συγκρουστούν με τους δανειστές.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι το επιτελείο του Μαξίμου θεωρεί ότι πρέπει να κερδίσει χρόνο για να έχει την ευκαιρία να πείσει με διάφορες κινήσεις ότι η κυβέρνηση θα μπορεί να ασκήσει κοινωνικές πολιτικές στη μεταμνημονιακή εποχή. Πρακτικά ο κ. Τσίπρας θέλει να μοιράσει ο ίδιος τα λεφτά του λεγόμενου υπερπλεονάσματος, δηλαδή να δώσει επιδόματα, να κάνει προσλήψεις, να αυξήσει, έστω και λίγο, τον κατώτατο μισθό, να επαναφέρει τις συλλογικές συμβάσεις και άλλα παρόμοια. «Θα γίνει του… Τσοβόλα», προειδοποιούσε κομματικό στέλεχος, δίνοντας ένα στίγμα των κυβερνητικών προθέσεων. «Οι ψηφοφόροι πρέπει να νομίσουν ότι η κρίση πέρασε», σημειώνει ένας πιο ψύχραιμος και με σκωπτική διάθεση πολιτικός παράγοντας. Παράλληλα το Μαξίμου θα επιδιώξει να επιβάλει την ατζέντα της όξυνσης, αναδεικνύοντας τα θέματα της διαφθοράς ως κεντρικό ζήτημα της προεκλογικής περιόδου. «Αυτή η στρατηγική θέλει χρόνο», ομολογεί άλλος παράγοντας, θεωρώντας ότι με αυτά τα δεδομένα, το σενάριο του εκλογικού αιφνιδιασμού το φθινόπωρο δεν είναι βολικό για την κυβέρνηση. 

Η βόμβα Καμμένου

Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας λίγο έλειψε να τιναχθούν όλα στον αέρα με την απειλή του κ. Καμμένου ότι θα ρίξει την κυβέρνηση και θα προκαλέσει εκλογές όταν έρθει η συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή – και με δεδομένη την αδυναμία να βρεθεί η αυξημένη πλειοψηφία των 180 βουλευτών, όπως ζήτησε ο υπουργός Αμυνας για την έγκρισή της.

Η δήλωση αυτή σε συνδυασμό με τις πληροφορίες από τα Σκόπια, ότι ο κ. Ζάεφ θα επιτάχυνε τις εξελίξεις ορίζοντας το δημοψήφισμα για την αποδοχή της συμφωνίας στις 16 Σεπτεμβρίου, προκάλεσε σοβαρούς τριγμούς στο κυβερνητικό στρατόπεδο και έκανε έντονη την αίσθηση της πολιτικής αβεβαιότητας.
Χρειάστηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, η παρέμβαση του ίδιου του κ. Τσίπρα για να μαζευτεί κάπως η ανεξέλεγκτη κρίση που πήγαινε να προκληθεί. 

Ο πρωθυπουργός, αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, επικοινώνησε με τον κ. Καμμένο, ζητώντας του επιτακτικά να κάνει διορθωτικές δηλώσεις, επισημαίνοντάς του ότι εφόσον έπεφτε η κυβέρνηση και στήνονταν κάλπες αυτοί που θα ήταν πρωτίστως χαμένοι θα ήταν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες. Η κίνηση αυτή του Ελληνα πρωθυπουργού κρίθηκε επιβεβλημένη, καθώς η κατάσταση όντως βάδιζε προς αδιέξοδο. 

Το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας ο κ. Καμμένος απουσίαζε επιδεικτικά από το Υπουργικό Συμβούλιο και το πρωί της Τρίτης παραχωρούσε συνέντευξη Τύπου, με την οποία διαμήνυε ότι θα εμποδίσει με κάθε τρόπο, ακόμα και με εκλογές, να περάσει από τη Βουλή η συμφωνία για το Σκοπιανό με απλή πλειοψηφία.

Το μήνυμά του είχε δύο αποδέκτες: πρώτον, το εσωτερικό του κόμματός του, με σκοπό να αποτρέψει νέες αποχωρήσεις στελεχών και κυρίως νέες ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών. Το νόημα της δήλωσής του ήταν σαφές: «Μην κάνετε αυτόνομες κινήσεις για το θέμα των Σκοπίων διότι όταν έρθει η ώρα θα ρίξουμε όλοι μαζί την κυβέρνηση για να διασώσουμε συνολικά τους ΑΝ.ΕΛ. και να έχουμε ελπίδες στις εκλογές ότι θα επιβραβευτούμε».

Δεύτερον, το Μέγαρο Μαξίμου, καθώς ο κ. Καμμένος διαβλέπει ότι ψήνεται συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με τον κ. Σταύρο Θεοδωράκη. Το Ποτάμι ή έστω το μεγαλύτερο μέρος του, που αποχώρησε στο μεταξύ από το Κίνημα Αλλαγής, εμφανίζεται έτοιμο να ψηφίσει τη συμφωνία των Πρεσπών, κάτι που ενδεχομένως ανοίξει τον δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας χωρίς τους ΑΝ.ΕΛ., με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τη συνέχεια. Προφανώς η πίεση που ασκήθηκε από τον κ. Τσίπρα και ίσως οι διαβεβαιώσεις που δόθηκαν σχετικά με τον χρόνο και τον τρόπο προσφυγής στις εκλογές έπεισαν ή ανάγκασαν τον υπουργό Αμυνας να ανασκευάσει το ίδιο βράδυ τις πύρινες δηλώσεις του και να εκφράσει την πίστη του στην κυβερνητική συνεργασία έως το τέλος της τετραετίας, ήτοι το φθινόπωρο του 2019!