Tο lockdown που ισχύει στην Περιφερειακή Eνότητα Κοζάνης από την Παρασκευή δεν είναι απλώς το πρώτο τοπικό lockdown (το ανώτατο επίπεδο συναγερμού και των συνακόλουθων μέτρων) που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα.
Θεωρείται ουσιαστικά ο πρόλογος του επόμενου δύσκολου κεφαλαίου της πανδημίας του κορωνοϊού που ανοίγει για τη χώρα και αφορά τη διαχείριση του δεύτερου κύματος την περίοδο του χειμώνα.
Το ημερήσιο ρεκόρ -του μήνα αλλά και όλης της περιόδου- των 508 κρουσμάτων που ανακοινώθηκαν την περασμένη Παρασκευή είναι σαφώς αρνητικός δείκτης που απειλεί την ευαίσθητη σταθεροποίηση της επιδημίας που επιτεύχθηκε το πρώτο 15νθήμερο του Οκτωβρίου. Η Αττική παραμένει στο επίκεντρο, ενώ έντονες αυξητικές τάσεις της επιδημίας καταγράφονται και σε άλλες περιοχές στην Περιφέρεια.
Οι αρμόδιες επιστημονικές και υγειονομικές αρχές βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση, καθώς αναμένουν από τον επόμενο μήνα επιδείνωση της κατάστασης λόγω της αλλαγής του καιρού και του συγχρωτισμού του πληθυσμού σε κλειστούς χώρους. Παράλληλα, όμως, παρακολουθούν από ασφαλή απόσταση αλλά χωρίς να επαναπαύονται την επέλαση του κορωνοϊού στις χώρες της Ευρώπης, οι οποίες προσπαθούν να σηκώσουν αναχώματα στον ιό την τελευταία στιγμή, κλιμακώνοντας τα περιοριστικά μέτρα.
Η Ελλάδα, όπως αποτυπώνεται και στους διαθέσιμους επιδημιολογικούς χάρτες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (European Center Disease Control, ECDC), βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο (πράσινο) σε ό,τι αφορά το ποσοστό θετικότητας του πληθυσμού στον κορωνοϊό.
Μαζί με την Ιταλία και τις σκανδιναβικές χώρες καταγράφει ποσοστό μικρότερο από το 4% του πληθυσμού θετικό στον κορωνοϊό. Ολες οι άλλες χώρες βρίσκονται στο επόμενο, υψηλότερο επίπεδο με ποσοστό θετικότητας πάνω από το 4%. Σε ό,τι αφορά τους ελέγχους (τεστ) κορωνοϊού, η χώρα μας βρίσκεται στην ίδια θέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες: διενεργούνται περισσότερα από 300 τεστ ανά 100.000 πληθυσμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτή την κατηγορία δεν υπάρχει ευρωπαϊκή χώρα που να δηλώνει λιγότερα τεστ.
Με βάση τον αριθμό των κρουσμάτων που καταγράφονται σε διάστημα δύο εβδομάδων ανά 100.000 πληθυσμού και το ποσοστό θετικότητας γενικώς του πληθυσμού, η Ελλάδα εμφανίζεται στους χάρτες του ECDC μοιρασμένη στα δύο: η Θράκη, η Στερεά Ελλάδα, η Πελοπόννησος είναι στο χαμηλό επίπεδο συναγερμού. Αυτό μετριέται σε λιγότερα από 25 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού και ποσοστό θετικότητας στα τεστ κάτω από 4%.
Η Αττική, η Μακεδονία, η Ηπειρος, η Θεσσαλία και τα νησιά βρίσκονται σε… πορτοκαλί ευρωπαϊκό συναγερμό, καταγράφοντας σε διάστημα δύο εβδομάδων είτε λιγότερα από 50 κρούσματα κορωνοϊού ανά 100.000 πληθυσμού, αλλά ποσοστό θετικών στα τεστ πάνω από 4%, είτε από 25 έως 150 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού και ποσοστό θετικότητας κάτω του 4%.
Η καλή, σε σύγκριση πάντα με εκείνη της Ευρώπης, εικόνα της Ελλάδας δίνει το χρονικό πλεονέκτημα στους αρμόδιους να παρακολουθήσουν τι συμβαίνει στην Ευρώπη και να αναπροσαρμόσουν, εφόσον χρειαστεί, και τη δική τους στρατηγική.
Στο ελληνικό «στρατόπεδο» οι επικεφαλής, πάντως, αναφέρουν ότι υπάρχει ένας συνδυασμός παραγόντων που μπορεί να αποτρέψει τον μεγάλο αιφνιδιασμό από τον «εχθρό» κορωνοϊό: πρώτο και πολύ βασικό θεωρούν την εφαρμογή μέτρων αναχαίτισης της κυκλοφορίας του ιού στη χώρα μας που δεν έχει διακυμάνσεις και αιφνιδιασμούς, αλλά σταθερή και έγκαιρη ενεργοποίηση. Δεύτερο είναι το στοιχείο του καιρού, ο οποίος γίνεται σύμμαχος στον περιορισμό του επιδημιολογικού φορτίου στη χώρα – σε αντίθεση με τις χαμηλές θερμοκρασίες που θα φέρουν οι επόμενοι μήνες.
Τέλος, «επενδύουν» και στην απόσταση της χώρας από τα μεγάλα οικονομικά και πολιτικά σταυροδρόμια της Ευρώπης, απόσταση που, όπως είναι φυσικό, μειώνει και το ιικό φορτίο που θα μεταφερθεί και θα διακινηθεί στην Ελλάδα.
Τι σηματοδοτεί η περίπτωση της Κοζάνης
Ειδικοί και κυβέρνηση παρακολουθούν διαρκώς την πορεία της επιδημίας στην Ευρώπη και στη χώρα μας, καταγράφουν, συλλέγουν και αξιολογούν τα επιδημιολογικά δεδομένα και λαμβάνουν τις αποφάσεις που χρειάζεται. Οπως έγινε την περασμένη Πέμπτη που τέθηκε σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού και lokcdown η Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης.
Στην περιοχή είχε σημάνει συναγερμός από την αρχή Οκτωβρίου λόγω του υψηλού αριθμού κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, της συνεχούς αυξητικής πορείας των νέων ασθενών, της εκτεταμένης διασποράς και κυρίως των δεκάδων διάσπαρτων εστιών κορωνοϊού (clusters). Πλέον η Κοζάνη -και σύμφωνα με τα στοιχεία της περασμένης Παρασκευής- αριθμεί 233 ασθενείς με κορωνοϊό και πάνω από 550 ανθρώπους-στενές επαφές τους σε προληπτικό περιορισμό. Αλλοι 15 είναι νοσηλευόμενοι. Σύμφωνα με τον Χάρτη Υγειονομικής Ασφάλειας και Προστασίας, από τη λοίμωξη COVID-19 ο οποίος θα επανασχεδιάζεται κάθε εβδομάδα πλέον από την Πολιτική Προστασία και την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, 28 περιοχές της χώρας βρίσκονται στο πρώτο επίπεδο (ετοιμότητας). Αλλες 24 βρίσκονται στο δεύτερο επίπεδο συναγερμού (επιτήρηση).
Σε… πορτοκαλί, δηλαδή σε αυξημένη επιδημιολογική επιτήρηση, βρίσκονται η Αττική, η Αχαΐα, η Ζάκυνθος, το Ηράκλειο, η Θήρα, τα Ιωάννινα, η Καρδίτσα, η Καστοριά, η Κέα-Κύθνος, η Λέσβος, η Μύκονος, ο Πειραιάς, η Πέλλα, η Σάμος και τα Τρίκαλα.
Από αυτές τις περιοχές, τα Ιωάννινα βρίσκονται στο όριο για το ανώτατο επίπεδο συναγερμού, καθώς η δυναμική των κρουσμάτων είναι υψηλή και αν δεν ανακοπεί θα οδηγήσει με μεγάλη ταχύτητα στο επόμενο lockdown της χώρας. Στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων τα άτομα με ενεργή λοίμωξη COVID-19 έχουν ξεπεράσει τα 221, ενώ άλλα 190 άτομα βρίσκονται σε απομόνωση κατ’ οίκον και 26 νοσηλεύονται σε νοσοκομεία. Το μεγαλύτερο επιδημιολογικό φορτίο στα Ιωάννινα «μεταφέρουν» συγκεκριμένης ηλικίας άτομα. Ενας στους δύο ασθενείς με κορωνοϊό είναι ηλικίας 20-50 χρόνων.
Στην «κόκκινη» Κοζάνη ο μέσος όρος ηλικίας των θετικών στον κορωνοϊό είναι τα 39 έτη – από τους χαμηλότερους ηλικιακούς μέσους όρους ανά Περιφέρεια. «Πρωταθλητές» στις νέες διαγνώσεις είναι τα άτομα ηλικίας 20-29 χρόνων, που αποτελούν το 26,4% των κρουσμάτων. Το 50% των ασθενών είναι ηλικίας 30-60 χρόνων.
Τον κρίσιμο ρόλο των νέων στη μετάδοση του κορωνοϊού δείχνουν τα στοιχεία για τις ηλικιακές ομάδες των ενεργών κρουσμάτων κορωνοϊού στην επίσης επιβαρυμένη Καστοριά. Το 40% των θετικών στον κορωνοϊό ατόμων είναι ηλικίας 20-29 χρόνων. Τα άτομα ηλικίας 30-50 χρόνων «συμμετέχουν» στην επιδημία με ποσοστό 30% επί των κρουσμάτων.
Εύθραυστη ισορροπία
Στην Αττική η πορεία της επιδημίας παραμένει σταθερή, με τους αρμόδιους να επιμένουν ότι απέχει πολύ όχι μόνο από την εκθετική αύξηση, αλλά και από τα δεδομένα που συνηγορούν στο αυξημένο επίπεδο συναγερμού και στο lockdown. «Η Αττική δείχνει μία σταθερότητα που είναι αποτέλεσμα όλων των μέτρων τοπικού και υπερτοπικού χαρακτήρα. Δε σημαίνει, όμως, ότι δεν είναι εύθραυστη αυτή η σταθερότητα. Ο,τι είναι εύθραυστο είναι και επικίνδυνο», είπε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς, την Παρασκευή, στη διάρκεια της ενημέρωσης του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό.
Στο Λεκανοπέδιο συγκεντρώνεται, όπως είναι λογικό, ο μεγαλύτερος αριθμός ατόμων με ενεργή λοίμωξη λόγω κορωνοϊού. Μέχρι και την περασμένη Παρασκευή περισσότερα από 2.720 άτομα ήταν με λοίμωξη και άλλα 2.350 βρίσκονταν σε απομόνωση κατ’ οίκον. Οι νοσηλευόμενοι ανέρχονταν σε 381. Στην Αττική, 6 στους 10 ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 είναι άνδρες. Σε ό,τι αφορά την ηλικία των ασθενών, στην Αττική καταγράφεται μια σχεδόν ισομερής κατανομή ιικού φορτίου στις τέσσερις ηλικιακές ομάδες των νέων και παραγωγικών ατόμων, δηλαδή σε εκείνες των 20-29 χρόνων (15,5% των ασθενών), 30-39 χρόνων (16%), 40-49 (18,5%) και 50-59 χρόνων (16%).
Η Περιφερειακή Ενότητα της Θεσσαλονίκης βρίσκεται και πάλι έπειτα από απουσία αρκετών εβδομάδων στο προσκήνιο, καθώς καταγράφει σταθερά μέσα στον Οκτώβριο διψήφιο αριθμό κρουσμάτων κορωνοϊού. Τα ενεργά κρούσματα στη Θεσσαλονίκη έχουν ξεπεράσει τα 315. Τουλάχιστον 280 άνθρωποι βρίσκονται σε απομόνωση και 34 σε νοσοκομεία.
Το 40% των ατόμων με ενεργή λοίμωξη ανήκουν σε μία μόλις ηλικιακή ομάδα, σε αυτή των 20-29 χρόνων, γεγονός που εξηγεί ενδεχομένως και την αναζωπύρωση της επιδημίας στην περιοχή. Ποσοστά ανάλογα με εκείνα της Αττικής καταγράφονται στη Θεσσαλονίκη στις ηλικιακές ομάδες 30-39 χρόνων και 50-59 χρόνων (15,5%). Ωστόσο, στους ασθενείς ηλικίας 40-49 χρόνων καταγράφεται μεγάλη διαφορά μεταξύ Αττικής και Θεσσαλονίκης: το ποσοστό των ασθενών με ενεργή λοίμωξη στο Λεκανοπέδιο είναι διπλάσιο (18,5%) σε σύγκριση με εκείνο της Θεσσαλονίκης (9,4%).
Η μαύρη λίστα των θυμάτων
Οσο η επιδημία κορωνοϊού διατηρεί αμείωτη την έντασή της στην επικράτεια, τόσο πιέζεται το σύστημα υγείας. Ο αριθμός των νοσηλευομένων (την περασμένη εβδομάδα ήταν σταθερά ημερησίως πάνω από 710 οι ασθενείς στα νοσοκομεία), των διασωληνωμένων (που έφτασαν τους 101 πριν από οκτώ ημέρες και υποχώρησαν στους 82 την περασμένη Παρασκευή) και των νεκρών (αυξάνονται με σταθερό ρυθμό) αποτελούν τα λεγόμενα σκληρά δεδομένα της επιδημίας.
Στο μεταξύ, όλο και περισσότερι ασθενείς καταλήγουν καθώς δεν υπάρχουν ΜΕΘ για να νοσηλευτούν. «Ο αριθμός των ασθενών που καταλήγει παρουσίασε αύξηση. Ο κυλιόμενος επταήμερος μέσος όρος των θανόντων έφτασε τους επτά ανά ημέρα και οι περισσότεροι ήταν άνω των 70 και με αρκετά υποκείμενα νοσήματα, όπως άνοια, πνευμονολογικά, καρδιαγγειακά, σακχαρώδη διαβήτη και άλλα χρόνια νοσήματα», σημείωσε για τους θανάτους κατά την ενημέρωση από το υπουργείο Υγείας ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας Γκίκας Μαγιορκίνης.
Μέσα στον Οκτώβριο, στη λίστα με τους νεκρούς λόγω της επιδημίας κορωνοϊού στη χώρα έχουν προστεθεί 99 άτομα. Η σχετική λίστα αριθμεί 490 άτομα. Αν αναλογιστεί κανείς ότι ο αριθμός των 91 θυμάτων είχε στοιχειώσει τη χώρα ως μαύρος απολογισμός για τον περασμένο Απρίλιο, κατά την πρώτη φάση της επιδημίας, αντιλαμβάνεται ποια είναι πλέον η επίπτωση του κορωνοϊού. Ο μήνας με τους περισσότερους νεκρούς από την αρχή της επιδημίας είναι ο Σεπτέμβριος (125), ωστόσο είναι προφανές πως αν συνεχιστεί με την ίδια ένταση η επιδημία, ο Οκτώβριος θα κλείσει με πολύ πιο βαρύ απολογισμό.