Ελκυστικές προσιτές και προσβάσιμες δημόσιες μεταφορές, καθαρά οχήματα, ασφάλεια στις μετακινήσεις με τα αυτοκίνητα, το πνεύμα της συνεπιβίβασης, ποδηλατικές υποδομές, ευφυή συστήματα διαχείρισης μεταφορών, οδική ασφάλεια, τουριστική ανάπτυξη, μείωση ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κοινωνική συμμετοχή, καλύτερη ποιότητα ζωής, είναι οι βιώσιμες λύσεις κινητικότητας για κατοίκους και επισκέπτες και για τη μεταφορά εμπορευμάτων στις Ευρωπαϊκές πόλεις. Αυτοί είναι και οι στόχοι της κυβέρνησης αλλά και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών σύμφωνα με τον υφυπουργό μεταφορών Γιάννη Κεφαλογιάννη, ο οποίος βρέθηκε στο Ρέθυμνο για την παρουσίαση της Ηλεκτροκίνησης στη δημόσια συγκοινωνία και την παρουσίαση του Ηλεκτρικού λεωφορείου που κινείται πλέον στην πόλη του Ρεθύμνου.
Πρόκειται για την προώθηση μιας αλλαγής στη γενικότερη φιλοσοφία των μεταφορών όπως είπε ο υφυπουργός, τώρα πια που η συζήτηση περί βιώσιμης μετακίνησης τα τελευταία χρόνια επανήλθε επιτακτικά, γεγονός που αναμφίβολα συνδέεται και με παγκόσμιες περιβαλλοντικές μεταβολές. «Κάθε επιχειρούμενος σχεδιασμός, υλοποιείται υπό το πρίσμα των νέων κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών δεδομένων, με την επιτυχία του να είναι άμεσα συσχετισμένη με το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της εκάστοτε κοινωνίας. Οι νέες προκλήσεις που τίθενται επιτακτικά, μας επιδεικνύουν, πως ο τομέας των οδικών μεταφορών πρέπει τα επόμενα χρόνια να καταστεί φιλικός προς το περιβάλλον, τις κοινωνίες και τον ίδιο τον άνθρωπο», ανέφερε ο υφυπουργός μιλώντας παράλληλα για τον περιορισμός της χρήσης και των επιπτώσεων των συμβατικών ΙΧ που παραμένει ένας ρεαλιστικός στόχος για το υπουργείο αλλά και τις τοπικές κοινωνίες. «Στόχος που γίνεται ακόμα πιο ρεαλιστικός, όταν υποστηρίζεται από υποδομές και σταθερά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Η τεχνολογική έρευνα για καθαρότερες μεταφορές διαρκώς εξελίσσεται, ταυτίζεται όμως, με βαθύτερες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας. Η ηλεκτροκίνηση ήρθε για να μείνει, είτε πρόκειται για ιδιωτικά οχήματα, είτε στην προκειμένη περίπτωση για δημόσιες συγκοινωνίες».
Κατά τον υφυπουργό, ο δρόμος για τη βελτίωση της καθημερινότητας μας, μέσα από τη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών , περνάει μέσα από τον κυκλοφοριακό σχεδιασμό της βιώσιμης πόλης. Γι’ αυτό και όπως ανέφερε: «Τάσσομαι με εκείνους που υποστηρίζουν πως οι επιλογές στον τομέα των μεταφορών συνιστούν ηθικές πράξεις. Συσχετίζοντας τα θετικά αποτελέσματα, αφενός μεν με τις αποφάσεις και τις προωθούμενες πολιτικές, αφετέρου δε με την υιοθέτηση και ενσωμάτωση δομικών στοιχείων μιας γενικότερης φιλοσοφίας μετακίνησης, φιλικής προς το περιβάλλον, από τους ίδιους τους πολίτες.
Η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στα αστικά μας κέντρα προϋποθέτει και αλλαγή νοοτροπίας. Το κεντρικό σύνθημα για φέτος, που προωθεί το αρμόδιο υπουργείο είναι το «Ας περπατήσουμε όλοι μαζί!» Στοχεύοντας στην ανάδειξη ενεργητικών και φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων μετακίνησης, με μηδενικές εκπομπές, ενίσχυση των μέσων μεταφοράς, γρηγορότερη και ασφαλή μετακίνηση, αλλά παράλληλα και ελκυστική προς τον χρήστη. «Στόχος, χρόνο με το χρόνο, οι τοπικές κοινωνίες να ενθαρρύνονται να εισάγουν και να προωθούν μέτρα βιώσιμων τρόπων κινητικότητας, παρέχοντας κίνητρα και δυνατότητες στους πολίτες να εισάγουν στην καθημερινότητα τους εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης.
Σήμερα, το κυκλοφοριακό πρόβλημα είναι υπαρκτό και με διαρκώς διογκούμενες τάσεις», είπε ο Γιάννης Κεφαλογιάννης επισημαίνοντας ότι οφείλουμε όλοι οι πολίτες και οι αρμόδιοι να μην εθελοτυφλούμε, να το αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε πως η βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης μας, της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής μας, περνάει μέσα από τη χρήση των αστικών συγκοινωνιών, τη χρήση του ποδηλάτου και τη πεζή μετακίνηση. «Στόχος της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αποτελεί η επιτάχυνση των διαδικασιών αναφορικά με τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας. Ήδη, από τη πρώτη στιγμή που αναλάβαμε, η αλλαγή φιλοσοφίας αποτελεί τη κινητήριο δύναμη σε κάθε επιχειρούμενη προσπάθεια από τη δική μας μεριά. Το Υπουργείο σήμερα, υλοποιεί, σε συνεργασία με εποπτευόμενους φορείς, μια σειρά δράσεων ευαισθητοποίησης, μέσα από οργανωμένη προβολή προωθούμενων μηνυμάτων, δωρεάν αστικές μεταφορές – για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα – και δράσεις για να μυηθούν οι πολίτες σε μια διαφορετική φιλοσοφία. Κεντρικός στόχος, η χάραξη και η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης εθνικής πολιτικής για την προαγωγή της οδικής ασφάλειας και της ασφαλούς μετακίνησης».
Σειρά μέτρων και νομοθετικών παρεμβάσεων
Η προώθηση των ήπιων τρόπων μετακίνησης αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας των ΣΒΑΚ ο χαρακτήρας των οποίων είναι ανθρωποκεντρικός εστιάζοντας στην εξασφάλιση της προσβασιμότητας για όλους και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Το υπουργείο μέσα από το Πράσινο Ταμείο μπορεί όπως υποστήριξε ο κ. Κεφαλογιάννης να χρηματοδοτήσει μελέτες για την ανάπτυξη έργων, τα οποία δεν επικεντρώνονται αποκλειστικά στην ανάπτυξη νέων οδικών υποδομών, αλλά εξασφαλίζουν την αποδοτικότερη χρήση των διαθέσιμων. «Σήμερα, περίπου 165 Δήμοι έχουν ενταχθεί στο Ταμείο με σκοπό την εκπόνηση σχετικών μελετών. Το δικό μας υπουργείο, Υποδομών και Μεταφορών, μέσα από τις επιτελικές του δομές, μπορεί να καθοδηγήσει τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε αυτή την πορεία με απώτερο σκοπό οι Δήμοι, έχοντας αποκτήσεις ώριμες μελέτες, να διεκδικήσουν την ένταξή τους σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα μέσω της ΕΕ και να αναβαθμίσουν τις υποδομές τους. Με αυτόν τον τρόπο κάθε δήμος και περιφέρεια μπορεί να αποκτήσει το δικό του μακροπρόθεσμο σχέδιο κινητικότητας, στοχεύοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών μέσω και της αξιοποίησης νέων και καινοτόμων τεχνολογιών σε συνεργασία εταιρείες startup. Ηλεκτροκίνηση, βελτίωση των υποδομών για τα ΑμΕΑ, έξυπνες εφαρμογές στις συγκοινωνίες, πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι, είναι έργα που μπορούν να γίνουν πράξη μέσα από αυτή την οδό. Εμείς, γι΄ αυτόν ακριβώς τον σκοπό επιταχύνουμε τις διαδικασίες για τα ΣΒΑΚ, δίνοντας έτσι στους Δήμους και τους δημότες τους, τη δυνατότητα να σχεδιάσουν το μέλλον των πόλεων τους», ανέφερε ο υφυπουργός.
Παράλληλα γίνεται προσπάθεια προστασίας των ευπαθών χρηστών του οδικού δικτύου δεδομένου ότι αυτή η προστασία θα αποτελέσει έναν από τους βασικούς πυλώνες του νέου Πλαισίου πολιτικών για την Οδική Ασφάλεια 2021-2030 και θα ενισχύσει την υιοθέτηση από περισσότερους πολίτες πιο ενεργών τρόπων μετακίνησης. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει προχωρήσει επίσης, στην έκδοση Τεχνικών Οδηγιών για μέτρα ήπιας κυκλοφορίας που αποσκοπούν στην αποφυγή ή μείωση των ατυχημάτων, στην αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος βελτιώνοντας τον γενικό σχεδιασμό της οδού με περισσότερο πράσινο, μεγαλύτερα πεζοδρόμια και αισθητικά αναβαθμισμένο αστικό εξοπλισμό. Ταυτόχρονα, βρίσκεται σε διαδικασία διαμόρφωσης του κανονιστικού πλαισίου για την ασφαλή κυκλοφορία οχημάτων μικροκινητικότητας (ηλεκτρικά πατίνια κλπ), και τεχνικών οδηγιών για τον σχεδιασμό Ζωνών Κατοικιών και του ενιαίου κυκλοφοριακού χώρου.
«Είναι δική μας ευθύνη, να ενημερώσουμε τους πολίτες και να τους ωθήσουμε να χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητα όλο και λιγότερο, επιλέγοντας τρόπους μετακίνησης με φιλικό πρόσημο προς το περιβάλλον. Να επιλέξουν την ηλεκτροκίνηση και τις αστικές συγκοινωνίες, βελτιώνοντας το επίπεδο ζωής στη πόλη μας», είπε ο κ. Κεφαλογιάννης.
Σχετικά, με την ασφάλεια εντός των αστικών ιστών που εκεί εντοπίζεται χωρικά η μεγάλη συχνότητα ατυχημάτων και δη θανατηφόρων όπως και για την ασφάλεια στις περιοχές των σχολικών συγκροτημάτων που είναι χώροι προσβάσιμοι σε παιδιά γονείς και υπάρχει ο κίνδυνος ατυχημάτων και πρέπει να θωρακιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ο υφυπουργός είπε ότι: «Το Υπουργείο Μεταφορών το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα ανακοινώσει προτάσεις και πρωτοβουλίες που θα ληφθούν για το σύνολο του αστικού ιστού προκειμένου να βελτιωθεί το κομμάτι της Οδικής Ασφάλειας».
Επί του συγκεκριμένου θέματος ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργης Μαρινάκης επιμένει πως: «Είναι ανάγκη οι οδηγοί να καθοδηγηθούν και να εκπαιδευτούν. Κανένα θέμα και κανένα Υπουργείο δεν θα μπορέσει να λύσει το οποιοδήποτε πρόβλημα αν δεν καταλάβουμε οι πολίτες ότι πρέπει να αλλάξει η συμπεριφορά μας, να αλλάξει ο τρόπος σκέψης να σταματήσουμε τη συγκεκριμένη οδηγική συμπεριφορά και να σεβαστούμε τα παιδιά μας… Αυτό είναι το πιο σημαντικό όπως σημαντικό είναι να δούμε το ζήτημα χωροταξίας των νέων σχολείων, μιας και δεν είναι ανάγκη όλα τα σχολεία να βρίσκονται μέσα στην πόλη. Τα νέα σχολεία πρέπει να είναι αποκεντρωμένα και είναι ανάγκη να καταλάβουμε ότι υπάρχει ζήτημα και πρόβλημα όταν προσπαθούμε να αλλάξουμε τη φιλοσοφία της πόλης ενώ στην ουσία πρέπει να αλλάξουμε τις χρήσεις στα συγκεκριμένα σημεία συμφόρησης εντός των πόλεων».
Στοιχεία της Ατμοσφαιρικής ποιότητας στις πόλεις σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό υγείας. Λύση η ηλεκτροκίνηση.
Η ρύπανση της ατμόσφαιρας αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία στην Ευρώπη και επιπρόσθετα η Ευρωπαϊκή υπηρεσία περιβάλλοντος υπολογίζει ότι περισσότεροι από 1.000 πρόωροι θάνατοι συμβαίνουν κάθε ημέρα λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη δημιουργία της οποίας τα μεταφορικά μέσα έχουν την μεγαλύτερη συμμετοχή. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελεγκτών πέρυσι τα οχήματα ήταν υπεύθυνα για το 39% της συνολικής παρουσίας οξειδίων του αζώτου στην ατμόσφαιρα και 11% αιωρούμενων σωματιδίων. Τα Ηλεκτρικά οχήματα προσφέρουν ένα καθαρό περιβάλλον καθώς δεν παράγουν οξείδια του αζώτου η μικροσωματίδια. Το 2016 η Γαλλική Βουλή ανακοίνωσε ότι η ρύπανση της ατμόσφαιρας κοστίζει στη Γαλλία 101,3 δισ. τον χρόνο από επιπτώσεις στην υγεία και στην οικονομία της. Αναφέρεται επίσης ότι η ρύπανση προκάλεσε νέες ασθένειες ή επιδείνωσε τις υπάρχουσες στις ασθένειες συμπεριλαμβάνονται το Αλτσχάιμερ καρδιακά και αναπνευστικά νοσήματα καρκίνου καθώς και εμβρυικά νοσήματα Η αναφορά επίσης υπολόγισε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση προκάλεσε περίπου 45.000 πρόωρους θανάτους στη Γαλλία από άσθμα χρόνια βρογχίτιδα καρδιακές προσβολές και καρκίνο πνευμόνων. Ο θόρυβος επίσης ο οποίος προκαλείται από την κυκλοφορία οχημάτων στις μεγάλες πόλεις, είναι αυξανόμενη και πολλές φορές αφόρητη με τα χιλιάδες οχήματα με συμβατικές παραδοσιακές μηχανές εσωτερικής καύσης να είναι η γενεσιουργός αιτία υψηλών ποσοστών θορύβου γεγονός το οποίο υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των πολιτών. Υπολογίζεται ότι 100 εκατομμύρια ευρωπαίοι πολίτες είναι εκτεθειμένοι σε υψηλά επίπεδα θορύβου πάνω από 55 ντεσιμπέλ κατά μέσο όρο καθημερινά. Το 2011 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μελέτησε τις επιπτώσεις έκθεσης των πολιτών στον κυκλοφοριακό θόρυβο και ανακοίνωσε ότι το 1,8% των θανάτων από καρδιακές προσβολές στις μεγάλες πόλεις οφείλεται σε αυτό το αίτιο.
Είναι ξεκάθαρο ότι η ηλεκτροκίνηση αποτελεί πλέον σπουδαίο παράγοντα στην εξάλειψη εκπομπής ρύπων και του θορύβου και ως εκ τούτου την βελτίωση των κλιματικών στόχων σύμφωνα με το πρόγραμμα κλιματικής στρατηγικής 2050 το οποίο έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2018. Αναμένεται ότι ο κυκλοφοριακός τομέας θα επιφέρει μείωση στους ρύπους θερμοκηπίου, ρύποι δηλαδή οι οποίοι παγιδεύουν τη θερμότητα στο περιβάλλον, κατά 60% στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι το 2050 έχει προβλεφθεί επίσης, ότι για τη μείωση της θερμοκρασίας περιβάλλοντος κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου θα χρειαστεί η πλήρης εξάλειψη των ρύπων από τα προϊόντα του άνθρακα. Η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων συμβάλλει στην ανεξαρτητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τις παραδοσιακές πηγές ενέργειας όπως το πετρέλαιο και υπολογίζεται ότι 1.740.000 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου θα εξοικονομηθούν μέχρι το 2050 με την αλλαγή προς την ηλεκτροκίνηση. Ποσότητα η οποία σήμερα αντιστοιχεί σε περίπου 78 δισ. ευρώ.