της Μαίρης Λαμπαδίτη
Οι δραματικές μειώσεις στις συντάξεις έχουν πλέον αποτυπωθεί και στατιστικά. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στο σύστημα «Ηλιος» τον Δεκέμβριο, η μέση κύρια σύνταξη μέσα σε 12 μήνες μειώθηκε κατά 120 ευρώ.
Ενδεικτικό της ελεύθερης πτώσης των παροχών είναι ότι τον Ιανουάριο του 2017 η νέα μέση σύνταξη του ΙΚΑ ανερχόταν σε 640,66 ευρώ, ενώ τον Δεκέμβριο, καθώς ενσωματώθηκαν στο σύστημα χιλιάδες νέες συντάξεις, κατέβηκε στα 521,01 ευρώ. Η απώλεια φτάνει τα 120 ευρώ, δηλαδή το 18,67%.
Στα ίδια επίπεδα κινούνται και οι απώλειες σε σχέση με τις παλιές συντάξεις. Η μέση σύνταξη του ΙΚΑ για τους παλιούς συνταξιούχους τον Δεκέμβριο ήταν 618 ευρώ, ενώ οι νέες συντάξεις έφταναν κατά μέσο όρο τα 521,01 ευρώ. Στις συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ το κούρεμα φτάνει τα 300 ευρώ, ενώ οι νέες συντάξεις χηρείας έχουν συρρικνωθεί ακόμα και 500 ευρώ.
Συνταξιούχος του Δημοσίου, που πληρώθηκε πρόσφατα για πρώτη φορά, πήρε κύρια σύνταξη 1.030 ευρώ με 36 χρόνια υπηρεσίας, ενώ με το παλιό σύστημα θα έπαιρνε 1.300 ευρώ. Χάνει δηλαδή 270 ευρώ τον μήνα ή 3.240 ευρώ ετησίως.
Στα πρόθυρα της απελπισίας βρίσκονται και οι νέες χήρες/οι. Χήρα εφοριακού που προσδοκούσε σύνταξη 1.100 ευρώ πήρε μόνο 530, δηλαδή τα μισά.
Αλλά και οι συντάξεις εκείνων που έχουν λίγα χρόνια ασφάλισης και τις κατώτερες απολαβές, που πήραν μπόνους προστασίας από τον νόμο Κατρούγκαλου, κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από εκείνα που έδινε το προηγούμενο σύστημα. Ο σημερινός χαμηλοσυνταξιούχος του ΙΚΑ παίρνει 407 ευρώ, ενώ ο ίδιος πριν από τρία χρόνια θα έπαιρνε 486 σύνταξη +230 ευρώ ΕΚΑΣ, το οποίο θα καταργηθεί ολοσχερώς στο τέλος του έτους.
Η καθοδική πορεία του ύψους των νέων συντάξεων θα συνεχιστεί αν ληφθεί υπόψη η κυριαρχία της μερικής απασχόλησης στην αγορά εργασίας. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΕΦΚΑ (Δεκέμβριος του 2017) που βασίζονται στις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις, 636.424 εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα εργάζονται με μερική απασχόληση και αμείβονται με 360 ευρώ καθαρά τον μήνα, σε σύνολο 2.055.456 ασφαλισμένων. Δηλαδή πάνω από ένας στους τρεις εισπράττει μισθό πείνας. Τι σύνταξη να περιμένει;
Την ίδια ώρα χιλιάδες συνταξιούχοι διεκδικούν επιστροφή χρημάτων καταγγέλλοντας λάθη στον υπολογισμό των μνημονιακών περικοπών. Το υπουργείο Εργασίας τούς παραπέμπει να υποβάλλουν ενστάσεις στο τμήμα πληρωμών του ασφαλιστικού τους φορέα. Οι ειδικοί της ασφάλισης ερεύνησαν καταγγελίες των συνταξιούχων και όντως διαπίστωσαν λάθη στις περικοπές σε ορισμένα ταμεία και σε μεμονωμένες περιπτώσεις.
Τα λάθη που έχουν εντοπιστεί χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
α) Οι περικοπές του ν. 4093/2012 επιβάλλονται στο παλιό άθροισμα κύριων, επικουρικών και μερίσματος, αυτό του 2013, και όχι στο νέο άθροισμα συντάξεων, αυτό που πραγματικά καταβάλλεται από το 2016 μετά το κούρεμα των επικουρικών συντάξεων και του μερίσματος.
β) Μεγαλύτερο αλαλούμ φαίνεται ότι επικράτησε στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑΕΠ), το οποίο δέχεται σωρεία καταγγελιών.
1. Οι συνταξιούχοι που είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής πάνω από τα 1.300 ευρώ υπέστησαν δραματικές μειώσεις, οι οποίες έφτασαν και το 50% στο πρώην ΙΚΑ και το πρώην ΝΑΤ. Οι ίδιοι το 2011, αν έπαιρναν επικουρική άνω των 300 ευρώ, υπέστησαν περικοπές 3%-10%. Ωστόσο, το 2016 έγινε επανυπολογισμός των επικουρικών συντάξεων, ο οποίος οδήγησε σε νέες μειώσεις. Παρ’ όλα αυτά, όπως καταγγέλλουν, οι περικοπές 3%-10% εξακολουθούν να υπολογίζονται στο παλιό ύψος των επικουρικών και όχι στο νέο μειωμένο ποσό.
2. Η μεγάλη σφαγή των επικουρικών το καλοκαίρι του 2016 ήταν αναδρομική και έγινε σε δόσεις. Συνταξιούχοι διαμαρτύρονται και οι ειδικοί επιβεβαιώνουν ότι κάποια Ταμεία και σε μεμονωμένες περιπτώσεις συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να παρακρατούν τα 50 ευρώ (ελάχιστη δόση) παρότι έχει εξοφληθεί το σύνολο των αναδρομικών μειώσεων.
Επιπλέον, σε εκκρεμότητα παραμένει από τον Δεκέμβριο ο χρόνος επιστροφής των παρανόμως παρακρατηθέντων εισφορών υπέρ ΕΟΠΥΥ για τις/τους χήρες/ους και τους κληρονόμους.
Η επιστροφή αφορά τους συνταξιούχους που απεβίωσαν από το 2012 έως τις 30/6/16, αλλά το υπουργείο Εργασίας δεν έχει ορίσει ακόμα τον χρόνο επιστροφής των αναδρομικών, τα οποία υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 80 εκατ. ευρώ.
Στη μεγάλη λίστα των συνταξιούχων που διεκδικούν επιστροφή αναδρομικών προστίθενται και οι συνταξιούχοι του Δημοσίου μετά την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο έκρινε αντισυνταγματική την επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης 3%-14% στους συνταξιούχους που έπαιρναν πάνω από 1.400 ευρώ μεικτά κύρια σύνταξη και πάνω από 300 ευρώ επικουρική.
Η απόφαση εκτιμάται ότι αφορά 250.000 συνταξιούχους του Δημοσίου, ένστολους και δικαστικούς. Ωστόσο, όπως διευκρινίστηκε, θα έχει αναδρομική ισχύ μόνο για όσους έχουν προσφύγει στα δικαστήρια.