του Γιώργου Πετρίδη
Αιφνιδιασμένη μοιάζει η ελληνική κυβέρνηση μετά την απροσδόκητη κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας, καθώς η Άγκυρα δείχνει να επιδιώκει την αλλαγή του στάτους κβο στα Ίμια και ουσιαστικά από «γκρίζα ζώνη» που θεωρούσε τις βραχονησίδες, τις παρουσιάζει τώρα ως «τουρκικά νησιά»!
Πρόκειται για μία ποιοτική μεταβολή των επιδιώξεων της Τουρκίας, βασισμένη στην κατάσταση που έχει δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα και ειδικά μετά το δραματικό επεισόδιο τα ξημερώματα της Τρίτης, όταν τουρκικό πολεμικό πλοίο επιχείρησε να βουλιάζει σκάφος του Λιμενικού μας σώματος στα Ίμια, κάτι που αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή και μόνο χάρη στους ελιγμούς του Έλληνα πλοιάρχου.
Έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελληνική στρατιωτική ηγεσία εισηγήθηκε στην πολιτική ηγεσία να υπάρξει ευθεία ανταπόδοση στου χτυπήματος αυτού, ώστε να ανακτηθεί και διατηρηθεί η «ισορροπία ισχύος» στην περιοχή.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι την εισήγηση αυτή συμμερίστηκε κατ’ αρχήν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Άμυνας, αλλά την απέρριψε κατηγορηματικά ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, προφανώς με βάση την εκτίμηση ότι θα προκαλούνταν μία απολύτως ανεξέλεγκτη κατάσταση.
Γενικά πάντως στο Μαξίμου και τον ΣΥΡΙΖΑ δεν κρύβουν τη δυσφορία τους για την τακτική που έχει ακολουθήσει ο υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος τον τελευταίο καιρό, θεωρώντας ότι ορισμένες ενέργειές του, διαμόρφωσαν χωρίς λόγο, ένα σκηνικό στην περιοχή, που έδωσε την αφορμή στην Άγκυρα να καταφύγει στην ένταση.
Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα έχει επιλέξει μία ψύχραιμη στάση, πολύ ανεξάρτητα εάν σχετίζεται και με το στοιχείο της αμηχανίας ή του αιφνιδιασμού, θεωρείται αυτή την ώρα ως η απάντηση της λογικής, απέναντι σε έναν απρόβλεπτο παράγοντα, όπως έχει εξελιχθεί το καθεστώς Ερντογάν. Διαφαίνεται πάντως ότι τα επόμενα βήματα δεν είναι εύκολα για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία εκτιμούσε, λαθεμένα όπως φαίνεται, ότι η προκλητικότητα της τουρκικής πλευράς ήταν περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση στο προβληματικό σκηνικό της γειτονικής χώρας και λιγότερο αποτύπωνε μία πραγματική προσπάθεια για θερμά επεισόδια στο Αιγαίο. Ειδικά οι πολεμικού τύπου απειλές που εκτόξευσε ο ίδιος ο Ερντογάν («μην κάνετε τη λάθος κίνηση σε Αιγαίο και Κύπρο»), διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό τοπίο και περιορίζουν τις προσδοκίες για αμιγώς εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι του τούρκου προέδρου.
Αλλαγή στάτους κβο θέλει η Άγκυρα
Η κυβέρνηση φαίνεται να στηρίζει τώρα τις ελπίδες της στην παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα στο μέτωπο των ελληνικών σχέσεων, αλλά και στην όποια επίδραση μπορεί να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόβλημα είναι ότι στο μεταξύ οι Τούρκοι, με την πλήρη κάλυψη και κατεύθυνση, ως φαίνεται, του Ταγίπ Ερντογάν, δημιουργούν μία ντε φάκτο κατάσταση στα Ίμια στη λογική ότι οι βραχονησίδες είναι τουρκικές!
Η παρουσία ακόμα και έντεκα πολεμικών τουρκικών πλοίων γύρω από τα Ίμια είναι η απτή απόδειξη του πώς και πόσο εννοούν οι Τούρκοι τα όσα λέει στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της γειτονικής χώρας. Στην ανακοίνωση αυτή τα «Καρντάκ», όπως λένε στη γείτονα τα Ίμια, «ανήκουν στην Τουρκία» και εκφράζεται η… διαμαρτυρία προς την Αθήνα ότι «υπάρχει έντονη παρουσία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στον αέρα και στη θάλασσα»! Το τουρκικό ΥΠΕΞ προειδοποιεί ότι «δεν θα ανεχθούμε τέτοιες συμπεριφορές, δεν συμφέρει η ένταση τις δύο χώρες» και γνωστοποιεί ότι «ζήτησε να σταματήσει αυτή η επικίνδυνη στάση»!
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απάντησε (δια του εκπροσώπου του Αλέξανδρου Γεννηματά) με μία μάλλον ήπια ανακοίνωση: «Η Τουρκία, μαζί με το μέτρο, έχει χάσει και τον κοινό νου. Εκτός από το να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, αποδεικνύει ότι δεν γνωρίζει ούτε γεωγραφία» σχολίασε ο κ. Γεννηματάς, φανερώνοντας περισσότερο την αμηχανία της ελληνικής διπλωματίας, παρά μία συγκρουσιακή διάθεση.
Η ανησυχία της ελληνικής πλευράς είναι έτσι κι αλλιώς έκδηλη, αφού ουδείς μπορεί να προβλέψει τι μπορεί να κάνει η Άγκυρα, της οποίας η στρατηγική στο Συριακό και γενικά στο ανατολικό μέτωπο με τους Κούρδους, δοκιμάζεται άγρια.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος θα εκφράσει αυτή την ανησυχία και τη διαμαρτυρία στην επικείμενη σύνοδο των υπουργών, στο ΝΑΤΟ, παραθέτοντας όλα τα στοιχεία, που έχουν οδηγήσει στην κορύφωση της κρίσης.
Μήνυμα Τσίπρα σε Γκιλντιρίμ
Στη σκιά των γεγονότων αυτών ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επικοινώνησε με τον Τούρκο ομόλογό του Μπιναλί Γιλντιρίμ, μετά από αίτημα της τουρκικής πλευράς.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση «ο κ. Τσίπρας επισήμανε με αυστηρότητα στον Τούρκο ομόλογό του ότι γεγονότα, όπως το χθεσινό στην περιοχή των Ιμίων, υπονομεύουν ευθέως τις Ελληνοτουρκικές και Ευρωτουρκικές σχέσεις και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο».
Υπογράμμισε, επίσης, «την ανάγκη να τερματιστούν άμεσα οι αυξανόμενες προκλητικές τουρκικές παραβιάσεις στα χωρικά ύδατα και στον εναέριο χώρο ελληνικών νησιών στο Αιγαίο και να υπάρξει αποκλιμάκωση της έντασης».
Στη διάρκεια της συνομιλίας συμφωνήθηκε η εντατικοποίηση των συνομιλιών για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Στην επικοινωνία αυτή, αναφέρουν πληροφορίες, ο κ. Γκιλντιρίμ ισχυρίστηκε πως το χθεσινό περιστατικό στο Αιγαίο δεν ήταν αποτέλεσμα εσκεμμένης ενέργειας.
Φόβοι για τη Μακεδονία
Η κατάσταση στα Ίμια και γενικά η ένταση στα ελληνοτουρκικά αρχίζει να προβληματίζει και για έναν ακόμη λόγο την ελληνική πλευρά. Ο λόγος σχετίζεται με την εξελισσόμενη διαπραγμάτευση για το Σκοπιανό, καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι, που εκτιμούν ότι μπορεί να μπουν όλα τα θέματα στο τραπέζι, με την Αθήνα να αναγκάζεται σε επώδυνες υποχωρήσεις σε κάποια μέτωπα, όπως το Μακεδονικό, προκειμένου να εξασφαλίσει ηρεμία σε άλλα, όπως το Αιγαίο.
Με δεδομένο μάλιστα ότι ο αμερικανικός παράγοντας (αλλά και ο ευρωπαϊκός) ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την επίλυση του Σκοπιανού, προκύπτει ότι τυχόν γενικότερη εμπλοκή θα οδηγήσει την Αθήνα στο να είναι περισσότερο υποχωρητική ή «εποικοδομητική» στο Μακεδονικό, ώστε να προσδοκά στήριξη της Ουάσιγκτον στα ελληνοτουρκικά.