Ως μοναδική ευκαιρία για τη ριζική παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας και τη μετατροπή της Ελλάδας σε ένα σύγχρονο και εξωστρεφές κράτος, το οποίο παράγει, καινοτομεί και δημιουργεί νέες και ποιοτικές θέσεις απασχόλησης για το ανθρώπινο δυναμικό του και ιδίως για τους νέους, αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη τον πακτωλό των ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα εισρεύσει στη χώρα τα επόμενα χρόνια.
Το «μπαζούκας που έβαλε στο τραπέζι», όπως συνηθίζεται να λέγεται σε τέτοιες περιπτώσεις, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ήταν τελικά τόσο ισχυρό που εξέπληξε τους πάντες, καθώς υπερέβη ακόμη και την πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης που είχαν διατυπώσει μια εβδομάδα νωρίτερα από κοινού η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.
Η Ελλάδα είναι μεταξύ των πλέον κερδισμένων από τη «γενναιόδωρη ρελάνς» που έκανε η Γερμανίδα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς, σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς, τα ποσά από κοινοτικούς πόρους που θα φτάσουν στη χώρα μέχρι το 2027, μπορεί να ξεπεράσουν ακόμη και τα 60 δισ. ευρώ, τα οποία αντιστοιχούν σχεδόν στο 1/3 του ελληνικού ΑΕΠ.
Πρόκειται για μια χωρίς προηγούμενο εισροή κεφαλαίων, η οποία μάλιστα δεν θα συνοδεύεται από ιδιαίτερες δεσμεύσεις ή άλλους επαχθείς όρους, πέραν της υποχρέωσης για τη σύνταξη άρτιων επενδυτικών σχεδίων. Και εφόσον αξιοποιηθεί καταλλήλως, θα συμβάλει όχι απλώς στο ξεπέρασμα της ύφεσης που μοιραία προκλήθηκε από την επέλαση της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά στον μετασχηματισμό της οικονομίας και στην ανακούφιση της ελληνικής κοινωνίας που δοκιμάστηκε σκληρά την προηγούμενη μνημονιακή δεκαετία.
Χριστόφορος Πισσαρίδης, Πρόεδρος της Επιτροπής, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ για το 2010 στα Οικονομικά, καθηγητής του LSE και του Πανεπιστημίου Κύπρου
Οι εντυπωσιακές ανακοινώσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τις οποίες έσπασε το ταμπού του κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού και ανέβασε στα 750 δισ. ευρώ το ποσό με το οποίο θα προικοδοτηθεί το νέο Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο δημιουργείται για να ανασχέσει τις έντονες υφεσιακές πιέσεις που προκάλεσε πανευρωπαϊκά η COVID-19, ξεπέρασαν και τις αισιόδοξες προσδοκίες που σε μετριοπαθείς τόνους καλλιεργούνταν το προηγούμενο διάστημα από επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου.
«Είναι αλήθεια ότι μας αιφνιδίασαν ευχάριστα τα νέα από τις Βρυξέλλες», παραδεχόταν μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικός αξιωματούχος με γνώση των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων ανάμεσα στην Αθήνα και την έδρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τις προηγούμενες ημέρες άλλωστε πηγές του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος εκτιμούσαν ότι τα χρήματα που θα αντιστοιχούσαν στην Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης θα κυμαίνονταν περί τα 10 δισ. ευρώ, αναλογικά με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) τη χώρας.
«Ο μόνος από το στενό επιτελείο του Μαξίμου που αισιοδοξούσε ότι θα παίρναμε κοντά στα 20 δισ. ευρώ ήταν ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης», αποκαλύπτει κυβερνητική πηγή. «Αλλά κι εκείνος τελικά έπεσε έξω», συμπληρώνει η ίδια πηγή, θεωρώντας «πέραν πάσης προσδοκίας» θετική εξέλιξη το ποσό των 32 δισ. ευρώ που θα λάβει η χώρα μας από το υπό δημιουργία Ταμείο Ανάκαμψης. Εξ αυτών, μάλιστα, τα 22,5 δισ. ευρώ θα είναι άμεσες επιχορηγήσεις και τα 9,5 δισ. δανεισμός με πολύ ευνοϊκούς όρους.
Σε όρους ΑΕΠ, εξάλλου, η Ελλάδα θα είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τη συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη από τον μέσο όρο εισροή κεφαλαίων. Για παράδειγμα, η Ισπανία, η οποία αναμένεται να πάρει το μεγαλύτερο κονδύλι σε απόλυτους αριθμούς, ύψους 82,2 δισ., ποσό που θα ενισχύσει το ΑΕΠ της κατά 6,6%. Αντιστοίχως, η Πολωνία θα λάβει 36 δισ., τα οποία αντιστοιχούν στο 6,8% του δικού της ΑΕΠ. Ενώ τα 32 δισ. που θα εισρεύσουν στη χώρα μας αντιστοιχούν κοντά στο 18% του ελληνικού ΑΕΠ.
Κυβερνητικοί επιτελείς, πάντως, υποστηρίζουν ότι η «προνομιακή συμπεριφορά» της οποίας έτυχε η Ελλάδα «δεν είναι προϊόν συμπτώσεων». Συνδέουν την εξέλιξη αυτή με την αλλαγή της εικόνας της Ελλάδας στην Ευρώπη και στον κόσμο που ξεκίνησε, όπως αναφέρουν, από την 7η Ιουλίου 2019 και την εκλογή της νέας κυβέρνησης.
«Το ίδιο βράδυ, από τα γραφεία της οδού Πειραιώς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας σε ξένα Μέσα, ζητούσε από όσους στο εξωτερικό διατηρούσαν επιφυλάξεις για τη χώρα μας να κρατήσουν στα ραντάρ τους την Ελλάδα και να περιμένουν θετικές εξελίξεις», υπενθυμίζει συνεργάτης του πρωθυπουργού.
Ακολούθησε, σύμφωνα με τον ίδιο, ένας μακρύς κατάλογος με στοχευμένες επισκέψεις του κ. Μητσοτάκη σε πρωτεύουσες της Ευρώπης, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου (ΗΠΑ, Κίνα, αραβικές χώρες) που στόχο είχαν την ενίσχυση της διεθνούς θέσης της χώρας, κάτι που έγινε εμφανές στην υποδοχή που έτυχε από ξένους ηγέτες, στα επαινετικά δημοσιεύματα του σοβαρού διεθνούς Τύπου και -ακόμη πιο απτά- στα ευνοϊκά επιτόκια δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου.
Νίκος Βέττας, Αναπληρωτής πρόεδρος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ
Σε όλα αυτά προστέθηκε πρόσφατα και η αναμφισβήτητα επιτυχημένη αντίδραση της κυβέρνησης και του κρατικού μηχανισμού στις συνθήκες της πανδημίας, γεγονός που κατέστησε την Ελλάδα case study σε διεθνές επίπεδο και της προσέδωσε μεγάλη «άυλη υπεραξία», η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη διάσωση ενός αξιοσημείωτου μέρους της φετινής τουριστικής κίνησης.
Επιπλέον, όλο το προηγούμενο διάστημα που ήταν σε εξέλιξη οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις για την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις επιπτώσεις της πανδημίας, «ο πρωθυπουργός ήταν ενεργητικά παρών στη διαμόρφωση των προτάσεων», αναφέρουν κυβερνητικοί επιτελείς.
Ηταν, όπως υπενθυμίζουν, ένας από τους πρώτους που υπέγραψαν την επιστολή των 9 Ευρωπαίων, με την οποία έθεσαν επισήμως στο τραπέζι το ζήτημα του λεγόμενου «κορωνο-ομολόγου», και η οποία αποτέλεσε «σημαντικό πολιορκητικό κριό για να πέσει το τείχος κατά της αμοιβαιοποίησης των ευρωπαϊκών χρεών που είχαν ορθώσει οι Γερμανοί και πλέον ματαίως υπερασπίζουν η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία».
Συντόνισε, ταυτοχρόνως, τις κινήσεις του με τον Γάλλο πρόεδρο Εμάνουελ Μακρόν και τους άλλους ηγέτες του Ευρωπαϊκού Νότου -τον Ιταλό Τζουζέπε Κόντε και τον Ισπανό Πέδρο Σάντσες- που διεκδικούσαν ενιαία και ισχυρή αντίδραση της Ε.Ε. στις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, με τη διάθεση επιχορηγήσεων και όχι δανείων, τα οποία θα αύξαναν το ήδη δυσβάσταχτο χρέος που σηκώνουν οι χώρες του Νότου και ανάμεσά τους η Ελλάδα.
Ο κ. Μητσοτάκης ήταν επίσης σε ανοιχτή γραμμή με την επικεφαλής της Κομισιόν, με την οποία συνομίλησε επανειλημμένως προβάλλοντας την ελληνική επιχειρηματολογία που κατέτεινε στο ότι, αφενός, η ζημία της Ελλάδας σε όρους ύφεσης ήταν από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, αφετέρου η χώρα χρειαζόταν γενναία ενίσχυση, καθώς μόλις έβγαινε από μια δεκαετή κρίση.
«Το αποτέλεσμα της κατανομής των κονδυλίων στις χώρες έδειξε ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός διαθέτει πειθώ», υποστηρίζουν συνεργάτες του. Οι ίδιοι αποκαλύπτουν ότι το συγκεκριμένο ζήτημα ήταν αντικείμενο καθημερινών συσκέψεων που είχε ο κ. Μητσοτάκης με τους στενούς του συνεργάτες: τον Αλέξη Πατέλη, τη διευθύντρια του διπλωματικού του γραφείου Ελένη Σουρανή, τον επικεφαλής της μόνιμης ελληνικής αντιπροσωπίας στις Βρυξέλλες Γιάννη Βράιλα και τον πρόεδρο του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και εκπρόσωπο της Ελλάδας στο EuroWorking Group, Μιχάλη Αργυρού.
Τα ποσά που έχει λαμβάνειν η Ελλάδα
Δημήτρης Βαγιανός, Μέλος της Επιτροπής, καθηγητής στο LSE
Τα 32 δισ. ευρώ, τα οποία βασίμως πλέον προσδοκά να πάρει η χώρα μας από το φιλόδοξο Ταμείο Ανάκαμψης, έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πόρων και εργαλείων, που θα είναι διαθέσιμα το αμέσως προσεχές διάστημα, ενισχύοντας περαιτέρω τη δυναμική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας μετά την επιτυχημένη αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.