Τα αποτελέσματα της πρώτης πανελλαδικής έρευνας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, παρουσίασε την Τετάρτη η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, κρούοντας το καμπανάκι του κινδύνου για τις επιπτώσεις της στην κοινωνία και το περιβάλλον.
Παρουσία εκπροσώπων της κυβέρνησης και επιστημόνων, η δημοσκόπηση δίνει την ευκαιρία της αφύπνισης της κοινωνίας μεταφέροντας ένα ισχυρό μήνυμα: ότι η κοινή γνώμη θεωρεί την κλιματική αλλαγή βασικό πρόβλημα και δηλώνει δεκτική στη λήψη μέτρων για τον μετριασμό της, μεταξύ των οποίων είναι η εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα δημόσια κτήρια, η απαγόρευση πλαστικών μιας χρήσης, ο περιορισμός εκπομπών ως το 2050 και η υποχρεωτική υιοθέτηση βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής.
Με μεγάλη πλειοψηφία η κοινή γνώμη αποδέχεται προτάσεις για μια νέα φορολογική πολιτική η οποία θα αναδιανέμει τα βάρη λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Τέλος, μικρότερη, αλλά σαφώς θετική είναι η πλειοψηφία μεταξύ των κατοίκων μεγάλων αστικών κέντρων για την καθιέρωση διοδίων προς το κέντρο των πόλεων.
«Η μοίρα της νέας κυβέρνησης είναι να συνδυάσει την ανόρθωση της χώρας με τα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής. Δύσκολο αλλά εφικτό και πρωτοπόρο. Η έρευνα θα επαναληφθεί τα επόμενα τρία χρόνια και θα συμβάλλει στην χάραξη της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή», επισήμανε η κ. Λυδία Καρρά, Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, χρησιμοποιώντας μια φράση του Σεφέρη. «Πήραμε την ζωή μας λάθος και αλλάξαμε ζωή».
Από την πλευρά του ο υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Κωστής Χατζηδάκης, εξήγησε ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί άμεσες δράσεις και συνεργασία μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της ακαδημαϊκής κοινότητας, της αγοράς και της κοινωνίας των πολιτών.
Ο υπουργός ανακοίνωσε ότι με απόφαση της κυβέρνησης ο καθηγητής, κ. Χρήστος Ζερεφός, θα αναλάβει έναν κομβικό ρόλο στα ζητήματα αυτά, προκειμένου ένας άνθρωπος με γνώση και με κύρος να λειτουργεί στην πραγματικότητα ως σύμβουλος της κυβέρνησης σε όλα αυτά τα ζητήματα. Όπως είπε ένα πρώτο βήμα κατά της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής είναι η απολιγνιτοποίηση.
«Δεν γίνεται να αγνοούμε τις διεθνείς συνθήκες για το κλίμα και δεν γίνεται να τις αγνοούμε και στο πλαίσιο της ΔΕΗ. Έτσι κι αλλιώς, οι ρυθμίσεις που υπάρχουν για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα καθιστούν ασύμφορη τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, ιδιαίτερα των παλιών λιγνιτικών μονάδων».
Στον χαιρετισμό του ο κ. Θεόδωρος Μητράκος, Υποδιοικητής Τράπεζας της Ελλάδας ανέφερε ότι: «Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες που ασχολήθηκαν ενεργά με το θέμα της μεταβολής του κλίματος, συστήνοντας την Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) το 2009. Έκτοτε η Τράπεζα της Ελλάδος, με στόχο την ενδυνάμωση της προσαρμοστικής ικανότητας της χώρας, ασχολείται ενεργά με το κρίσιμο ζήτημα της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, συμμετέχοντας και στο πρόγραμμα LIFE -IP, το οποίο αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο έργο για την προσαρμογή της χώρας μας».
Πάει μαζί με την ανεργία η κλιματική αλλαγή
Στη μεγάλη πλειοψηφία του δείγματος, οι Έλληνες βλέπουν ως βασικό πρόβλημα για τη χώρα την ανεργία και την οικονομική κατάσταση, ενώ με ανάλογα εντυπωσιακή πλειοψηφία κρίνουν ως το πλέον βασικό πρόβλημα για τον κόσμο την κλιματική αλλαγή και συναφή περιβαλλοντικά θέματα.
Η διαπίστωση αυτή μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ανάγκη για τη διαμόρφωση προτάσεων για τη μείωση του κόστους εργασίας (π.χ εργοδοτικές και εργασιακές εισφορές, όπως ήδη έχει προτείνει ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Γιάννης Στουρνάρας) που να συνδυάζονται με προτάσεις αυξημένης φορολογίας σε δράσεις ή εκπομπές που επιβαρύνουν το περιβάλλον, καθώς και με τη χρηματοδότηση επενδύσεων ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή και μέτρων προσαρμογής σε αυτή.
Υπάρχει υψηλή, ως φαίνεται, πιθανότητα παρόμοιες προτάσεις να γίνουν αποδεκτές από το ευρύ κοινό που διακαώς επιθυμεί και τη μείωση της ανεργίας και μια υγιή αντίδραση στο παγκόσμιο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού υποστηρίζει από το 2002 μια τέτοια πολιτική.
Η δημοσκόπηση φανερώνει ότι, οι νέοι ηλικίας 15-17 ετών δίνουν ακόμα μεγαλύτερη έμφαση στην ανεργία και την εν γένει οικονομική κατάσταση από τους μεγαλύτερους. Είναι σαφής η έλλειψη ενημέρωσής τους για την κλιματική αλλαγή και απαιτείται άμεση και έντονη ευαισθητοποίηση.
Το έργο LIFE-IP AdaptInGR προβλέπει δράσεις για την ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών και των μαθητών της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πιθανότατα είναι αναγκαίο η διοίκηση να σκεφθεί την μονιμοποίηση σχετικών μαθημάτων και στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου.
Πάντως, οι απόψεις των Ελλήνων για την κλιματική αλλαγή δεν φαίνεται να σχετίζονται με την ιδεολογική ή πολιτική τους τοποθέτηση. Με μεγάλη πλειοψηφία οι Έλληνες θεωρούν ως πρώτο υπαίτιο της κλιματικής αλλαγής κάθε άνθρωπο /οικογένεια, αναγνωρίζοντας τη σημασία της προσωπικής στάσης και συμπεριφοράς.
Ακολουθούν τα ισχυρά κράτη, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και το κράτος με την εκάστοτε κυβέρνηση. Ελάχιστο ποσοστό του πληθυσμού στην Ελλάδα (1%) πιστεύει ότι το πρόβλημα δεν είναι υπαρκτό και πολύ μικρό ποσοστό (5%) ότι έχει μόνο φυσικά αίτια.
Από τη δημοσκόπηση παρατηρείται αρκετά έντονη γεωγραφική διαφοροποίηση, με ορισμένες περιφέρειες να μην είναι επαρκώς ενημερωμένες για τους κινδύνους που διατρέχουν. Κατά κανόνα μάλιστα, οι περιοχές με υψηλή τρωτότητα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι εκείνες που φαίνεται να έχουν την χαμηλότερη πληροφόρηση.
Το έργο LIFE-IP AdaptInGR προβλέπει δράσεις για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και στις 13 Περιφέρειες της χώρας. Ποια μέτρα είναι διατεθειμένοι οι πολίτες να αναλάβουν ως δράσεις για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να συμβάλλουν στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής;
Υπερτερούν:
– η ανακύκλωση / επαναχρησιμοποίηση αντικειμένων,
– η ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας τους, με σημαντικά χαμηλότερη όμως πιθανότητα να επιτευχθεί αυτό από
πολίτες μικρότερης οικονομικής επιφάνειας, κάτι που πρέπει να προβληματίσει την διοίκηση. .
– η μειωμένη κατανάλωση κρέατος, είτε για μια μειοψηφία μέσω της χορτοφαγίας, είτε στο πλαίσιο των
παραδοσιακών νηστειών που κρατούν εντυπωσιακά καλά μεταξύ των πολιτών σχετικά μεγαλύτερης ηλικίας.
Τέλος, για πρώτη φορά διαφαίνεται ότι οι Έλληνες σκέπτονται να ψηφίσουν τοπικούς άρχοντες (π.χ Δημάρχους και Περιφερειάρχες) αλλά πιθανόν και εθνικούς άρχοντες (Βουλευτές, Ευρωβουλευτές) με βάση την στάση και τις θέσεις τους σε θέματα κλιματικής αλλαγής.
Ταυτότητα έρευνας
Η εταιρεία qed ανέλαβε για λογαριασμό της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, εταίρου του έργου LIFEIP AdaptInGR την υλοποίηση πανελλαδικής έρευνας, με αντικείμενο τις αντιλήψεις του κοινού για την κλιματική αλλαγή.
Η έρευνα διενεργήθηκε με τη μέθοδο των ηλεκτρονικά υποβοηθούμενων τηλεφωνικών συνεντεύξεων (CATI). Η έρευνα έλαβε χώρα από τις 10 έως τις 31 Ιουλίου 2019.
Το συνολικό μέγεθος του δείγματος περιλαμβάνει 1.536 ολοκληρωμένες συνεντεύξεις με άτομα ηλικίας 15-70 ετών.