Του Δημήτρη Μαρκόπουλου
Τέσσερις μόλις ημέρες μετά την επιστολή δεσμεύσεων του κ. Αλέξη Τσίπρα προς το ΔΝΤ και την πρόεδρό του Κριστίν Λαγκάρντ, με την οποία ο πρωθυπουργός υποσχόταν να τηρήσει στο ακέραιο την επιβολή πλαφόν στις προσλήψεις συμβασιούχων για τη διετία 2017-2018, ήρθε στη δημοσιότητα το νομοσχέδιο-σκούπα Σκουρλέτη με το οποίο ανοίγει δρόμος για χιλιάδες μόνιμες προσλήψεις και άλλες παροχές στους ΟΤΑ.
Σαν να μην έφτανε όμως αυτή η πρώτη ανατροπή όσων συμφωνήθηκαν με το ΔΝΤ, όπως παρουσιάζουμε σήμερα, βρίσκεται σε εξέλιξη προσπάθεια προώθησης στην εργασία δεκάδων χιλιάδων ανέργων με μια μέθοδο που έρχεται από το πολιτικό παρελθόν: αυτή της προσωπικής συνέντευξης, όπως αποκαλύπτει σε τοποθέτησή της η διοικήτρια του ΟΑΕΔ Μαρία Καραμεσίνη.
Ολα τα παραπάνω δημιουργούν νέα δεδομένα, με την κυβέρνηση λίγες ημέρες μετά τον πάγο από την πλευρά των θεσμών αναφορικά με τις προθέσεις τακτοποίησης των συμβασιούχων στην καθαριότητα να επιδιώκει νέο κύμα διορισμών – αλλά με τρόπους νεφελώδεις. Κι όλα αυτά σε μια κρίσιμη στιγμή, με τις δημοσκοπήσεις να παρουσιάζουν μια δύσκολη συνθήκη για τον κυβερνητικό συνασπισμό και με τα νέα μέτρα, τις μειώσεις συντάξεων και του αφορολογήτου και τους βαρείς φόρους να έχουν βαρύ πολιτικό κόστος.
Η αρχή έγινε την περασμένη εβδομάδα με την πρόβλεψη σε νομοσχέδιο που κατέθεσε ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης για χιλιάδες μόνιμες προσλήψεις, χωρίς να προσδιορίζεται αν και πώς θα ξεπεραστεί ο κανόνας της μιας πρόσληψης για κάθε τέσσερις αποχωρήσεις από το Δημόσιο. Με την Κομισιόν να διαμηνύει διά της εκπροσώπου της Βανέσα Μοκ πως οτιδήποτε προωθηθεί θα πρέπει να είναι συμβατό με τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας, τα επίμαχα άρθρα 80 και 81 του νομοσχεδίου που μιλούν για «διορισμό καταταγέντων σε πίνακες διοριστέων του ΑΣΕΠ σε περίπτωση κατάργησης ή λύσης νομικών προσώπων ΟΤΑ στα οποία έχουν κατανεμηθεί», δύσκολα θα προχωρήσουν.
Η άρση του περιορισμού προσλήψεων, η παραμονή των εργαζομένων όχι μόνο στις θέσεις, αλλά και στο αντικείμενο των εργασιών τους και μια σειρά παροχών που χαρακτηρίστηκαν υπερβολικές σε περίοδο οικονομικής καχεξίας προκαλούν τις αντιδράσεις των δανειστών.
Εξίσου δύσκολο είναι να επικοινωνήσει η ελληνική κυβέρνηση μια σειρά πρόσθετων ρυθμίσεων, όπως οι αυξήσεις μισθών, οι επεκτάσεις επιδομάτων βαρέων και ανθυγιεινών και σε εργαζόμενους που απασχολούνται πέραν της καθαριότητας, το ειδικό επίδομα στους μουσικούς των ΟΤΑ και οι αντιμισθίες στους αντιδημάρχους.
Κύκλοι των δανειστών, μάλιστα, αναφέρονται σε παροχές που «προφανώς είναι δύσκολο να προωθηθούν λόγω της αυστηρής επιτροπείας των δημόσιων οικονομικών της Ελλάδος, όμως ενδεχομένως επικοινωνούνται από την κυβέρνηση για εσωτερική κατανάλωση και με σκοπό οι Ελληνες δημόσιοι υπάλληλοι να πάρουν το μήνυμα ότι τους στηρίζουν έστω κι αν δεν περάσουν αυτές οι αυξήσεις».
Θολά κριτήρια
Αυτή η κυβερνητική παρέμβαση, όμως, δεν είναι η μόνη που ανατρέπει αυτά για τα οποία ο πρωθυπουργός δεσμεύτηκε με την υπογραφή του προς την Κριστίν Λαγκάρντ.
Συγκεκριμένα, μια διαδικασία όπως η μέθοδος των προσωπικών συνεντεύξεων, που άνοιγε στα χρόνια της Ν.Δ. παράθυρο κομματικοποίησης των προσλήψεων και υπέρβασης του ΑΣΕΠ, προωθεί το υπουργείο Εργασίας και η ηγεσία του ΟΑΕΔ με στόχο την τοποθέτηση χιλιάδων ανέργων σε θέσεις που δημιουργούνται από το ΕΣΠΑ, αλλά με θολά κριτήρια. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα δήλωσε προ ολίγων ημερών η διοικήτρια του ΟΑΕΔ Μαρία Καραμεσίνη, αρμόδια για τα προγράμματα που θα αποδώσουν συμβάσεις σε ΟΤΑ, ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ο ΟΑΕΔ προτού προωθήσει τους ανέργους στην εργασία θα τους προσκαλεί «να επισκεφθούν τα γραφεία μας, να αναλύουν τα χαρακτηριστικά τους και να προσδιορίζονται (σ.σ.: τάχα) οι ανάγκες τους για να τοποθετούνται στα κατάλληλα προγράμματα».
Πρόκειται για δηλώσεις της ίδιας της κυρίας Καραμεσίνη στην ιστοσελίδα dikaiologitika.gr που έγιναν στις 26 Ιουνίου και σύμφωνα με πληροφορίες μας, ήδη προχωρούν ως σχέδιο. Η παραδοχή αυτή που παρουσιάζουμε σήμερα δημιουργεί ερωτήματα. Κι αυτό διότι ήδη από την περασμένη Κυριακή το κομματικό έντυπο του ΣΥΡΙΖΑ, η εφημερίδα «Αυγή», διαφήμιζε το άνοιγμα της αγοράς εργασίας από την κυβέρνηση, τη διάχυση 3 δισ. ευρώ κατά της ανεργίας και τη δημιουργία μέσω ΕΣΠΑ και προγραμμάτων του ΟΑΕΔ 150.000 νέων θέσεων εργασίας σε Δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Οσο και αν αυτοί οι ποσοτικοί στόχοι ως συνήθως κρίνονται μαξιμαλιστικοί, είναι ορατός ο κίνδυνος προσπάθειας κομματικοποίησης προγραμμάτων με χαρακτηριστικό την προστασία και όχι την εκμετάλλευση των ανέργων.
Πώς όμως εξασφαλίζεται ότι αυτές οι προσλήψεις δεν θα έχουν κομματικά χαρακτηριστικά; Ποιος διασφαλίζει και με ποια μέθοδο ότι τα στελέχη του ΟΑΕΔ που θα επιλεγούν για να κάνουν αυτές τις μαζικές (πρόκειται για χιλιάδες) συνεντεύξεις θα κρίνουν με υψηλό αίσθημα ευθύνης τους ανυπεράσπιστους ανέργους; Πολύ περισσότερο από τη στιγμή που η αρμόδια διοικήτρια του ΟΑΕΔ και διορισμένη από τον ΣΥΡΙΖΑ παραδέχεται σε δύο σημεία της συνέντευξής της ότι «το πρόγραμμα θα στηριχθεί σε εργασιακούς συμβούλους του ΟΑΕΔ οι οποίοι θα υποδέχονται τους ανέργους, θα αναλύουν τα χαρακτηριστικά τους, θα συζητούν με αυτούς και θα τους τοποθετούν σε κατάλληλα προγράμματα από τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο». Σε μια περίοδο όπου η κυβέρνηση έχει δείξει δείγματα προσπάθειας χειραγώγησης του κράτους και τοποθέτησης στελεχών της σε νευραλγικές θέσεις αλλά και στο σύνολο του Δημοσίου, αντί να στραφούμε σε λύσεις τύπου ΑΣΕΠ με μοριοδότηση βασισμένη σε στοιχεία της επαγγελματικής πορείας των ανέργων, της οικογενειακής και οικονομικής τους κατάστασης ή εν πάση περιπτώσει με αδιάβλητο και όχι υποκειμενικό τρόπο, οδηγούμαστε σε πρακτικές αμφισβητούμενες.
Κόβουν, ράβουν και αλλάζουν τα προγράμματα
Βάσει του κυβερνητικού σχεδίου και όσων ετοιμάζει ο ΟΑΕΔ μαζί με τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομίας, το πρόγραμμα προσλήψεων θα αποτελείται από τρεις οκτάμηνες συμβάσεις, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο του 2017 έως τον Αύγουστο του 2019. Ηδη η μέθοδος της συνέντευξης έχει επιλεγεί για το πρώτο πακέτο 23.000 ανέργων που θα εξελιχθεί σε επτά προγράμματα του ΟΑΕΔ. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα προγράμματα, κατά ομολογία της ίδιας της διοικήτριας, θα βγουν στον αέρα μέχρι τις 15 Αυγούστου, δηλαδή εντός των θερινών διακοπών. Παράλληλα, ένα ακόμα πλήθος 2.000 άνεργων νέων που θα απασχοληθούν στον Δήμο Καλλιθέας θα περάσουν από τέτοιες συνεντεύξεις μέσα στο επόμενο δίμηνο, ενώ αντίστοιχες μέθοδοι προωθούνται και για 12.000 ακόμα ανέργους ηλικίας 18- 29 ετών.
Ωστόσο, όπως ξεκαθαρίζει ο γνωστός μάνατζερ στον χώρο διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού Νίκος Αναγνωσταράς, η μέθοδος των προσωπικών συνεντεύξεων δεν ενδείκνυται και δεν εφαρμόζεται σε άλλες χώρες, ενώ εκφράζει και αμφιβολίες για το κατά πόσο θα προκύψουν τελικά όλες αυτές οι θέσεις εργασίας που η κυβέρνηση τάζει. «Είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει το άνοιγμα όλων αυτών των θέσεων εργασίας που επιδιώκει η κυβέρνηση αν κρίνουμε από τους αργούς ρυθμούς που κάθε προσπάθεια βασισμένη σε ευρωπαϊκά αναπτυξιακά κονδύλια συντελείται». Και συμπληρώνει: «Η εμπειρία δείχνει ότι τέτοια προγράμματα δεν στέκονται ποτέ στο τέλος. Το voucher 29-64 είχε βγει πριν από 3 χρόνια, το 2014, είχε εγκριθεί, οι επιχειρήσεις ετοιμάστηκαν, όμως η κυρία Αντωνοπούλου το πήρε πίσω και ξαναβγήκε μόλις τώρα. Το έκοψε δηλαδή και το έραψε. Κάποιοι λένε πως το πρόγραμμα αυτό το πήραν πίσω για να το αλλάξουν με συγκεκριμένη κατεύθυνση», τονίζει ο κ. Αναγνωσταράς.
Σχεδιάζουν ομηρία
Θα πρέπει επίσης να υπογραμμίσουμε ότι βάσει των κυβερνητικών σχεδίων που προωθούνται κυρίως από την αναπληρώτρια υπουργό Απασχόλησης, αρμόδια για την Καταπολέμηση της Ανεργίας Ράνια Αντωνοπούλου, οι σχετικές συμβάσεις μπορούν αντί για οκτάμηνο να επεκτείνονται και για μεγαλύτερο διάστημα, γεγονός που εγείρει νέα ερωτήματα για το κατά πόσο επιδιώκεται πολιτικός εγκλωβισμός των ενδιαφερόμενων ανέργων στον δρόμο προς τις επόμενες εθνικές εκλογές. Η στόχευση της κυβέρνησης αφορά θέσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα, με επικέντρωση σε 50.000 μακροχρόνια ανέργους όλων των ηλικιών και κυρίως μεσήλικες άνδρες χαμηλού εισοδήματος με εργασιακή εμπειρία, αλλά και χαμηλής εκπαίδευσης γυναίκες χωρίς εργασιακή εμπειρία.
Μια δεύτερη ομάδα που έχει στοχοθετηθεί είναι 25.000 εργαζόμενοι ηλικίας 55+ οι οποίοι διαθέτουν πρότερη εργασιακή εμπειρία. Επίσης, όπως έχει διαρρεύσει το υπουργείο Εργασίας, προωθείται ένα πρόγραμμα βασισμένο στη λογική τύπου Youth Guarantee μέσω της επιδότησης μισθών για την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας, το οποίο περιλαμβάνει ειδίκευση βάσει μετεκπαίδευσης ή εργασίας για 55.000 νέους ανώτερου μορφωτικού επιπέδου οι οποίοι ούτε εργάζονται, ούτε μετέχουν σε κάποιο άλλο πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Τέλος, το υπουργείο στοχεύει σε επιδοτήσεις μισθών στον ιδιωτικό τομέα για την πρόσληψη 20.000 ατόμων που αναζητούν εργασία. Το προτεινόμενο πρόγραμμα επιδιώκεται να «τρέξει» σε τρεις οκτάμηνους κύκλους (Σεπτέμβριος 2017 – Απρίλιος 2018, Μάιος – Δεκέμβριος 2018, Ιανουάριος – Αύγουστος 2019).
Στοπ της Κομισιόν
Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε, πάντως, ότι στο περιθώριο της συνάντησης Γιούνκερ – Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη την περασμένη Πέμπτη συμφωνήθηκε ότι ενόψει της γ’ αξιολόγησης θεσμοί και κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσουν συντονισμένα, δίχως μονομερείς ενέργειες από την ελληνική πλευρά.
Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνήθηκε να έρθει στην Αθήνα στις 25 Ιουλίου ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος, σύμφωνα με πληροφορίες, θα ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση «να τηρηθούν αυστηρώς τα συμφωνηθέντα σε σχέση με τις δημόσιες δαπάνες». Αυτό γίνεται διότι ο επικεφαλής της Κομισιόν στην Ελλάδα Ντέκλαν Κοστέλο έχει εγκαταστήσει μια ομάδα στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και παρακολουθεί όλες τις δαπάνες του κράτους.
Εχει λοιπόν ενημερώσει την Ε.Ε. ότι με διάφορες δαπάνες και μεθοδεύσεις της κυβέρνησης έχει ξεφύγει η κατάσταση στα έξοδα του Δημοσίου. Οπως τονίζουν καλά ενημερωμένες πηγές, αυτό συνέβη γιατί η κυβέρνηση εκμεταλλεύτηκε ένα παραθυράκι συμφωνίας που είχε με τους θεσμούς, το οποίο ήταν το εξής: στο πλαίσιο της β’ αξιολόγησης η κυβέρνηση είχε πάρει τη συγκατάθεση της τρόικας να επαναπροσληφθούν στο Δημόσιο όσοι έχουν δικαιωθεί δικαστικά. Οταν ρωτήθηκε, όμως, πόσοι είναι αυτοί οι υπάλληλοι, η κυβέρνηση είχε κάνει λόγο για μερικές εκατοντάδες. Η τρόικα, δώσει το πράσινο φως για εξαίρεση των παραπάνω από τις ποσοστώσεις, θεωρώντας ότι ο αριθμός δεν ήταν μεγάλος.
Τώρα όμως που οι εκατοντάδες δημόσιοι υπάλληλοι πάνε να γίνουν χιλιάδες μετά το νομοσχέδιο Σκουρλέτη, το καμπανάκι χτύπησε κόκκινο και γι’ αυτό επίκειται η παρέμβαση Μοσκοβισί.