Eνα ακόμη κρίσιμο σημείο στο πεδίο της επιδημίας καλείται να διανύσει η Ελλάδα προτού μπει στο… ναρκοθετημένο σημείο της ταυτόχρονης κυκλοφορίας κορωνοϊού και εποχικής γρίπης. Η διάνυσή του θα είναι επιτυχής εάν αποφευχθούν η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων και η εφαρμογή του ύστατου μέτρου, του lockdown, στη χώρα.

Τα αλλεπάλληλα αρνητικά ρεκόρ στην ημερήσια καταγραφή κρουσμάτων από την περασμένη Τρίτη και τα 3.500 κρούσματα που επιβεβαιώθηκαν πανελλαδικά μέσα σε λίγα 24ωρα ενεργοποίησαν νέο πλέγμα μέτρων. Τα δύο πρώτα από αυτά βάζουν σε κλοιό προστασίας τους νέους, οι οποίοι σε αυτή τη φάση είναι εκείνοι που «οδηγούν» την επιδημία στη χώρα. Πρόκειται για την υποχρεωτική χρήση μάσκας σε όλους τους χώρους και για την απαγόρευση κυκλοφορίας τη νύχτα, από 00.30 έως 05.00, που ισχύουν από το πρωί του Σαββάτου, σε 16 περιφερειακές ενότητες, μεταξύ των οποίων η Αττική και η Θεσσαλονίκη.

Θα ακολουθήσουν και άλλα μέτρα, στοχευμένα πάντοτε, ανάλογα με τη «ρίζα του προβλήματος» που εντοπίζουν και θέλουν να χτυπήσουν οι αρμόδιοι. Για παράδειγμα, σε αυτή τη φάση η «ρίζα» είναι τα άτομα νέας και παραγωγικής ηλικίας – το καλοκαίρι ήταν όσοι εισέρχονταν στη χώρα για τουρισμό ή για εργασία.

Σε επόμενη φάση πιθανόν να πρέπει να προστατευτούν στοχευμένα οι ηλικιωμένοι, εάν δεν ανακοπεί το κύμα στο οποίο είναι επικεφαλής τώρα οι νεότεροι, ώστε να μη δημιουργηθεί κύμα διασωληνωμένων στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ).

Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να θέσει σε εφαρμογή στις επιβαρυμένες περιοχές, και ανάλογα πάντοτε με την πορεία της επιδημίας κορωνοϊού, τρία ακόμη μέτρα:

α) την απαγόρευση κυκλοφορίας εκτός των περιφερειακών ενοτήτων που βρίσκονται σε πορτοκαλί συναγερμό -σημειωτέον ότι για τις δύο περιφερειακές ενότητες Κοζάνης και Καστοριάς που βρίσκονται σε κόκκινο συναγερμό απαγορεύεται η μετακίνηση από και προς σε αυτές-,

β) την περαιτέρω μείωση του ωραρίου στην εστίαση και τα μπαρ, το κλείσιμο δηλαδή των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος νωρίτερα από τις 12 τα μεσάνυχτα, και

γ) τον περιορισμό των μετακινήσεων για τους ευπαθείς και τους ηλικιωμένους άνω των 65 χρόνων.

Αυτή η τακτική θα ακολουθείται στο εξής, δηλαδή θα ενεργοποιούνται ειδικά μέτρα, εκτός των μέτρων «κορμού» που ισχύουν για κάθε περιοχή. Για παράδειγμα, η απαγόρευση της μετακίνησης εξετάζεται να εφαρμοστεί στις περιφερειακές ενότητες Θεσσαλονίκης και Σερρών, καθώς φαίνεται ότι λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία στον κορωνοϊό.

«Οι επόμενοι μήνες προβλέπονται δύσκολοι. Και καθώς δεν αποτελεί επιλογή μου ένα γενικό lockdown, απαιτούνται άλλου είδους μέτρα. Πιο έξυπνα. Πιο στοχευμένα. Και, τελικά, πιο αποτελεσματικά. Στόχος μας, συνεπώς, παραμένει όχι η απόλυτη αναστολή των δραστηριοτήτων μας, αλλά η τοπική περιστολή των κινδύνων που τις απειλούν», είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά το διάγγελμά του την Πέμπτη, ξεδιπλώνοντας ουσιαστικά την τακτική που θα ακολουθηθεί το επόμενο διάστημα.

Σύμφωνα με την τελευταία (προχθεσινή) αξιολόγηση των ευρωπαϊκών χωρών από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) για την επιδημία, η Ελλάδα παραμένει σε μέτρια επίπεδα επιδημιολογικού φορτίου, ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες κινούνται σε υψηλά επίπεδα.

Συγκεκριμένα, η Νότια Ελλάδα, η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη βρίσκονται σε χαμηλό κίνδυνο. Η Αττική μαζί με την υπόλοιπη Κεντρική Ελλάδα, τη Μακεδονία και την Ηπειρο χαρακτηρίζονται μέτριου κινδύνου, ενώ οι περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας υψηλού κινδύνου.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Επιδημιολογίας Γκίκα Μαγιορκίνη, η επιδημία έχει πλέον επίκεντρο την Καστοριά, την Κοζάνη και τη Θεσσαλονίκη, ενώ έξαρση καταγράφεται σε Ιωάννινα, Λάρισα και Σέρρες. Και η Αττική παρουσίασε αύξηση κρουσμάτων κατά 40% σε σχέση με την περασμένη εβδομάδα, ανέφερε ο ειδικός στην τελευταία ενημέρωση στο υπουργείο Υγείας. Επισήμανε δε ότι η εξάπλωση της επιδημίας εκτός Αττικής είναι πιο επιθετική σε σχέση με εκείνη στο Λεκανοπέδιο, γι’ αυτό μειώνεται το ποσοστό της συμμετοχής της Αττικής στα συνολικά κρούσματα (καταλαμβάνει το 1/3 των ημερήσιων διαγνώσεων).

Κρούσματα σε Πελοπόννησο και Μακεδονία

Στις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Καστοριάς και Θεσσαλονίκης η επιδημία μαίνεται, κάτι που αποτυπώνει ξεκάθαρα η εκθετική αύξηση στην επιδημιολογική καμπύλη. Τα 314 ενεργά κρούσματα κορωνοϊού που είχαν καταγραφεί πριν από επτά ημέρες στη Θεσσαλονίκη τριπλασιάστηκαν, πλέον έχουν ξεπεράσει τα 950.

Mε άλλα λόγια, πάνω από 950 άνθρωποι νοσούν αυτή τη στιγμή με λοίμωξη COVID-19 στη συμπρωτεύουσα και τουλάχιστον άλλοι τόσοι εκτέθηκαν στους μολυσμένους και πλέον βρίσκονται σε απομόνωση.

Στην Καστοριά, η οποία είναι σε lockdwon από την περασμένη Τρίτη, τα ενεργά κρούσματα μέσα σε μία εβδομάδα σχεδόν διπλασιάστηκαν: τα 58 άτομα που βρέθηκαν με ενεργή λοίμωξη COVID-19 αυξήθηκαν με ταχύ ρυθμό και παρά την καραντίνα σε 114 άτομα. Ανάλογη πορεία ακολουθούν και οι επιβεβαιωμένες επαφές των ενεργών κρουσμάτων.

Στην Κοζάνη πάλι αποτυπώνεται αύξηση, η οποία όμως συγκρατείται από την εφαρμογή της καραντίνας, καθώς τα 233 ενεργά κρούσματα τα οποία είχαν καταγραφεί την προπερασμένη Παρασκευή έγιναν 250.

Στη Νότια Ελλάδα η επιδημία προχωρά με πιο αργό ρυθμό. Είναι ενδεικτικό ότι μόλις μία περιφερειακή ενότητα της Πελοποννήσου, η Ηλεία, βρίσκεται στο πορτοκαλί επίπεδο συναγερμού 3. Για την ακρίβεια, πήρε τη σκυτάλη από την Αχαΐα, η οποία κατέβηκε στο επίπεδο 2. Ωστόσο, σύμφωνα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των θετικών κρουσμάτων που αναλύουν οι ειδικοί, στην Πελοπόννησο καταγράφεται ο μεγαλύτερος μέσος όρος ηλικίας των ατόμων που διαγιγνώσκονται θετικοί: στα 42 έτη. Και όπως δείχνουν οι ιχνηλατήσεις, οι μεταδόσεις της λοίμωξης COVID-19 γίνονται μέσω κοινωνικών εκδηλώσεων και συναθροίσεων, όπως τα μνημόσυνα.

Στη Μακεδονία το κύμα της επιδημίας οδηγούν οι νέοι ηλικίας 29 χρόνων (μέσος όρος) και η συμμετοχή τους σε κάθε είδους κοσμική και αθλητική δραστηριότητα, παρά τις εκκλήσεις των αρμοδίων για περιορισμό του συγχρωτισμού που γεννά πλήθος νέων κρουσμάτων κορωνοϊού. Μάλιστα, στη Θεσσαλονίκη το 52% των κρουσμάτων είναι μεταξύ 16-29 χρόνων!

Υπό το βάρος αυτών των δεδομένων, τόσο ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς όσο και ο καθηγητής Γκίκας Μαγιορκίνης έκαναν έκκληση προς τα άτομα ηλικίας 18-39 χρόνων να τηρούν τα μέτρα προστασίας τόσο για τους ίδιους αλλά και για τους μεγαλύτερους που απειλούνται με σοβαρή νόσηση λόγω του κορωνοϊού.

Ηλικίες και επαγγέλματα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, εκτός από τα ηλικιακά χαρακτηριστικά των θετικών στον κορωνοϊό, και τα επαγγελματικά. Στη Θεσσαλονίκη τα ηλικιακά και τα επαγγελματικά χαρακτηριστικά φαίνεται να συμπίπτουν κατά πολύ. Το 26% των κρουσμάτων της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης αφορούν σε φοιτητές και μαθητές (γυμνασίου – λυκείου) και μόλις το 10% σε συνταξιούχους, οι οποίοι αποδεικνύεται πια ξεκάθαρα ότι επιχειρούν να προφυλαχθούν όσο γίνεται περισσότερο από τη λαίλαπα του κορωνοϊού.

Μεγάλη είναι η διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά την επίπτωση του κορωνοϊού μεταξύ των εργαζομένων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα: τις τελευταίες δύο εβδομάδες από τους θετικούς στον κορωνοϊό το 58% είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι και μόλις το 10% δημόσιοι υπάλληλοι.

Η εφαρμογή της τηλεργασίας στον δημόσιο τομέα είναι μια εξήγηση γι’ αυτό, καθώς ανάλογο χαμηλό ποσοστό είναι οι θετικοί στον κορωνοϊό δημόσιοι υπάλληλοι και στην Αττική (10%). Βέβαια η λειτουργία των χώρων διασκέδασης και των χώρων με αθλητικές δραστηριότητες που κατατάσσονται στον ιδιωτικό τομέα εξηγεί την επιβάρυνση των εργαζομένων σε αυτό τον τομέα τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και στην Αττική.

Στο Λεκανοπέδιο, 6 στα 10 ενεργά κρούσματα είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Στην Αττική το ποσοστό των φοιτητών που νοσούν από κορωνοϊό είναι μικρότερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο στη Θεσσαλονίκη: 12% έναντι 26% θετικών. Αντίθετα διαμορφώνεται η εικόνα αναφορικά με τους συνταξιούχους στις δύο μεγάλες περιφερειακές ενότητες της χώρας: το ποσοστό των συνταξιούχων που διαγνώστηκαν θετικοί στον κορωνοϊό τις τελευταίες δύο εβδομάδες στην Αττική είναι 19%, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση με εκείνο της Θεσσαλονίκης.

Αγωνία για τους ηλικιωμένους

Με δεδομένο ότι η εκτίναξη των κρουσμάτων αντανακλάται στις νοσηλείες, στις διασωληνώσεις και τους θανάτους, οι ειδικοί έχουν επικεντρωθεί πλέον στα νοσοκομεία και παρακολουθούν τη ροή των εισαγωγών νέων ασθενών και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους. Το ποσοστό κάλυψης των ΜΕΘ είναι από τις πιο σημαντικές παραμέτρους που συνυπολογίζουν οι ειδικοί για την πορεία της επιδημίας.

Η ηλικιακή ομάδα 18-39 χρόνων, που καθοδηγεί αυτή τη στιγμή την επιδημία, δεν κινδυνεύει από τη λοίμωξη COVID-19 στον βαθμό που κινδυνεύουν οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες 40-64 και 65 ετών και άνω. Μπορεί όμως να θέσει σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των άλλων ηλικιακών ομάδων, καθώς όσοι μολύνονται θα οδηγούνται στο νοσοκομείο και πιθανότατα θα χρειαστούν διασωλήνωση. Προχθές Παρασκευή οι διασωληνωμένοι ήταν 89, με τους περισσότερους να βρίσκονται σε νοσοκομεία της Αττικής.

Αυτό που φοβούνται πολύ οι ειδικοί και οι επαγγελματίες υγείας είναι τις επόμενες 10-15 ημέρες να αποτυπωθεί στις ΜΕΘ η μεγάλη κυκλοφορία του κορωνοϊού στους νέους, όπως έγινε και το καλοκαίρι. Τον περασμένο Αύγουστο άρχισε το κύμα της επιδημίας και να καταγράφονται συνεχώς νέα κρούσματα κυρίως σε νέους και τον Σεπτέμβριο η επίπτωση φάνηκε στους ηλικιωμένους που εισάγονταν για νοσηλεία.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από τα νοσοκομεία, 666 ασθενείς με Covid-19 νοσηλεύονται σε απλές κλινικές, 243 σε όλες τις μονάδες, 110 σε ΜΕΘ, 86 είναι διασωληνωμενοι ενώ την Κυριακή έγιναν 118 νέες εισαγωγές σε ένα 24ωρο, ένα αρνητικό ρεκόρ από την αρχή της επιδημίας στην Ελλάδα.

«Το θέμα είναι ότι αυτό το φαινόμενο σταδιακά, δηλαδή ο αριθμός των νέων που είναι θετικοί στον κορωνοϊό, θα οδηγήσει, αν όχι τώρα, σε βάθος χρόνου, ίσως τις επόμενες 10-15 ημέρες, σε αύξηση των διασωληνώσεων, είτε με αύξηση των ατόμων που είναι σε μεγαλύτερη ηλικία, είτε ακόμα μπορούμε να δούμε και έναν μικρό αριθμό ατόμων που είναι μικρότερης ηλικίας και θα χρειαστούν διασωλήνωση γιατί δεν είναι άτρωτοι», είχε επισημάνει ο κ. Μαγιορκίνης. Προκειμένου να αποφευχθεί αυτό, μπορεί, για παράδειγμα, να ενεργοποιηθεί στοχευμένα ο περιορισμός των μετακινήσεων για τους ηλικιωμένους, σε μια προσπάθεια να μειωθεί η επίπτωση της επιδημίας σε αυτούς, αλλά και η πίεση που θα δεχτεί το σύστημα υγείας.

Πάντως, το προληπτικό όπλο του αντιγριπικού εμβολίου έχουν ενεργοποιήσει πάνω από 2,5 εκατομμύρια Ελληνες – από τις ισάριθμες ηλεκτρονικές συνταγές που έχουν συνταγογραφηθεί έχουν εκτελεστεί οι 1,7 εκατομμύρια συνταγές. Με άλλα λόγια, 1,5 εκατομμύριο Ελληνες έχουν θωρακιστεί έναντι της εποχικής γρίπης σε μια προσπάθεια να προστατευτούν και από τη σφοδρή λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός, με την πλειονότητα αυτών να ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου λόγω χρόνιας νόσου και ηλικίας.