Τον νεοσύστατο Δείκτη Ποιότητας Νομοθέτησης παρουσίασε σήμερα το ΚΕΦίΜ σε Συνέντευξη Τύπου σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Ο Δείκτης Ποιότητας Νομοθέτησης ποσοτικοποιεί την ποιότητα των νόμων που ψηφίστηκαν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο από 1/1 έως 31/12 του 2018. Συλλέγοντας δεδομένα για πάνω από 50 μεταβλητές, αξιολογεί όλους τους νόμους του έτους και ελέγχει αν τηρείται το νομικό πλαίσιο και οι διεθνείς πρακτικές καλής νομοθέτησης στη χώρα μας.
Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα του Δείκτη είναι πως κανένας νόμος του 2018 δεν τηρεί όλες αυτές τις προϋποθέσεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα πως στην συντριπτική πλειονότητα των νόμων περιλαμβάνονται άσχετες και εκπρόθεσμες τροπολογίες. Ο Δείκτης επιχειρεί να εμπλουτίσει τον δημόσιο διάλογο με μετρήσιμα δεδομένα, να λειτουργήσει ως οδηγός για την καλύτερη νομοθέτηση και να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο αξιολόγησης του νομοθετικού έργου για τους πολίτες και τη Βουλή.
Τη μελέτη παρουσίασε ο Επικεφαλής Ερευνητής του ΚΕΦίΜ Κωνσταντίνος Σαραβάκος, ενώ τα ευρήματά της σχολίασαν ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γιώργος Γεωργαντάς, ο Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Ζαχαριάδης, η Επιστημονική Συνεργάτιδα του ΚΕΦίΜ Έφη Στεφοπούλου, και ο Επικεφαλής της μελέτης Παναγιώτης Καρκατσούλης. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Χριστίνα Βίδου.
Στην τοποθέτησή του, κατά την έναρξη της παρουσίασης ο Πρόεδρος του ΚΕΦίΜ Αλέξανδρος Σκούρας τόνισε: “Σκοπός μας είναι να καταγράψουμε παθογένειες της νομοθέτησης στην Ελλάδα με ένα καινοτόμο ερευνητικό προϊόν, το οποίο μπορεί να αναβαθμίσει την ποιότητα της νομοθέτησης στην Ελλάδα. Ως ανεξάρτητος και μη κομματικός οργανισμός, ευελπιστούμε πως όλες οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας, με αφορμή τα ευρήματα του Δείκτη θα σκύψουν πάνω από τα προβλήματα της πολυνομίας και της κακονομίας, προκειμένου οι Έλληνες πολίτες να ζουν και να δρουν σε ένα θεσμικό περιβάλλον αντάξιο της Ελλάδας του 21ου αιώνα.”
“Η συζήτηση για την καλή νομοθέτηση πρέπει να φύγει από τα όρια της πολιτικής αντιπαράθεσης και να καταλήξουμε στο τι είναι αυτό που πρέπει να γίνει και αυτό πραγματικά να εφαρμοστεί.”, υπογράμμισε κατά την ομιλία του ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γιώργος Γεωργαντάς, τονίζοντας πως “Το Επιτελικό κράτος είναι η πρώτη βαθειά θεσμική παρέμβαση της Κυβέρνησης, που θέτει γενικούς και ειδικούς κανόνες καλής νομοθέτησης προσανατολισμένους στην εύρυθμη λειτουργία ενός αποτελεσματικού κράτους. Με το Επιτελικό Κράτος και την κωδικοποίηση της νομοθεσίας που θεσπίζει, τίθενται τα θεμέλια για μια σύγχρονη νομοθετική διαδικασία, ορίζοντας ένα πλαίσιο ορθής νομοθέτησης, το οποίο η Κυβέρνηση δεσμεύεται δημόσια να τηρήσει”.
Με τη σειρά του ο Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Ζαχαριάδης, αναφερόμενος στον Δείκτη, επισήμανε πως “Είναι μια πάρα πολύ σημαντική πρωτοβουλία και όσο περισσότερες αντίστοιχες προσπάθειες γίνονται, τόσο πυκνώνουμε τις γραμμές επικοινωνίας και δυναμώνουμε τη δημοκρατία. Η καλή νομοθέτηση δεν χρειάζεται πολιτική αντιπαράθεση, είναι θέμα τεχνικό, θέμα ποιότητας δημοκρατίας και κράτους δικαίου.”
“Ένας καλός νόμος εκτός από απαραίτητος, πρέπει να είναι σαφής, αποτελεσματικός και νομιμοποιημένος στη συνείδηση του κόσμου.” ανέφερε η Επιστημονική Συνεργάτιδα του ΚΕΦίΜ Έφη Στεφοπούλου, υπογραμμίζοντας ότι “Η ποιότητα των νόμων είναι το λειτουργικό σύστημα της δημοκρατίας.”
Στην τοποθέτησή του τέλος, ο Επικεφαλής της μελέτης Παναγιώτης Καρκατσούλης δήλωσε πως “Σε πολλές χώρες της Ευρώπης η καλή νομοθέτηση ξεκίνησε από την κοινωνία των πολιτών, και όχι από τα κόμματα. Επιτέλους και στη χώρα μας ένας φορέας της κοινωνίας των πολιτών πήρε αυτήν την πρωτοβουλία.”
Τα κύρια ευρήματα του Δείκτη Ποιότητας Νομοθέτησης
▶ Κανένας από τους 41 νόμους και τις 36 κυρώσεις που ψηφίστηκαν το 2018 δεν πληροί τις προϋποθέσεις καλής νομοθέτησης που ορίζει ο ισχύων (4622/2019) ή ο προηγούμενος (4048/2012) σχετικός νόμος.
▶ Το 95% των νόμων και το 33% των κυρώσεων του 2018 περιείχαν τροπολογίες.
▶ Το 25% των νόμων του 2018 δεν ψηφίστηκε με την κανονική διαδικασία στην Βουλή, αλλά ακολούθησε την επείγουσα ή την κατεπείγουσα διαδικασία.
▶Μόνο για το 54% των νόμων του 2018 προηγήθηκε δημόσια διαβούλευση πριν κατατεθεί στη Βουλή.
▶ Για κάθε νόμο του 2018 αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 25 εξουσιοδοτήσεις για Υπουργικές Αποφάσεις. Από αυτές τις συνολικά 1.036 εξουσιοδοτήσεις για Υπουργικές Αποφάσεις που δίνονται σε νόμους, μόνο το 20% ενεργοποιήθηκε εντός 6 μηνών από την ψήφιση του σχετικού νόμου. Το αντίστοιχο ποσοστό για την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων είναι 7%.
▶ Κάθε νόμος του 2018 φέρει κατά μέσο όρο 17 υπογραφές (από υπουργούς, αναπληρωτές υπουργούς, υφυπουργούς), ενώ τον τελευταίο νόμο του έτους (4587/2018) υπέγραψαν 34 κυβερνητικά στελέχη.
▶ Βάσει του Δείκτη, καλύτερος νόμος για το 2018 αναδεικνύεται ο 4513 «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες Διατάξεις» με επίδοση 69,5/100, και χειρότερος ο 4587 «Επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και άλλες διατάξεις» με επίδοση 20,77/100.
▶ Καθώς ο μέσος άνθρωπος διαβάζει περί τις 300 λέξεις το λεπτό, με 8 ώρες ανάγνωση την ημέρα, θα χρειάζονταν 60 εργάσιμες ημέρες για την ανάγνωση της νομοθετικής παραγωγής του 2018.
Δείτε το πλήρες κείμενο της μελέτης του Δείκτη Ποιότητας Νομοθέτησης