Ευρεία και στέρεη υγειονομική ομπρέλα πάνω από τη νησιά ετοιμάζεται να ανοίξει η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, καθώς η χώρα οδεύει με σταθερά βήματα προς τη νέα, μετά την καραντίνα, πραγματικότητα και κυρίως έχοντας στη διάθεσή της καλά δεδομένα για τον έλεγχο της πανδημίας του κορωνοϊού.
Ζητούμενο, όπως και σε όλες τις προηγούμενες φάσεις, είναι να γίνει η επανεκκίνηση στον τουρισμό με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους κατοίκους, μόνιμους και προσωρινούς, των δεκάδων νησιωτικών προορισμών.
Το Σχέδιο Υπηρεσιών Υγείας για τη νησιωτική χώρα, το οποίο έχει καταρτίσει ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, με τη συνεργασία του υφυπουργού, Βασίλη Κοντοζαμάνη και των γενικών γραμματέων, καθώς και των επικεφαλής των εποπτευόμενων φορέων, όπως το Εθνικό Κέντρο Αμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), ξεδιπλώνεται σε δεκάδες σελίδες και περιλαμβάνει τέσσερις βασικούς άξονες, γύρω από τους οποίους θα γίνεται ο επιχειρησιακός σχεδιασμός όλο το κρίσιμο διάστημα μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου.
Συγκεκριμένα, η ενίσχυση του προσωπικού των δομών υγείας, ο απρόσκοπτος εφοδιασμός με μέσα ατομικής προστασίας, η διασύνδεση κάθε δομής με μεγαλύτερο νοσοκομείο και η εξασφάλιση του συνεχούς ελέγχου, δειγματοληπτικού και στοχευμένου για πιθανά κρούσματα κορωνοϊού, αποτελούν τους πυλώνες του επιχειρησιακού σχεδίου.
Το σχέδιο του υπουργείου Υγείας αποτελεί ένα από τα κρίσιμα μεν, καινοφανή δε στη σύνταξή τους εγχειρίδια που έχει ζητήσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τα αρμόδια μέλη της κυβέρνησης και είναι εκείνα που θα επιτρέψουν να συνεχιστεί με ασφάλεια η επιστροφή στη νέα κανονικότητα και στο σημαντικό για την οικονομία της χώρας πεδίο του τουρισμού.
Το μήνυμα που διατρέχει και αυτή τη φάση της πανδημίας, οριζόντια και κάθετα, κάθε σχεδιασμό και κάθε εφαρμογή είναι το «Μένουμε Ασφαλείς» και στις διακοπές, στα καταλύματα, στα νησιά ή σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της χώρας. Και αυτό το ηχηρό και ουσιαστικό μήνυμα θα εκπέμψει προς πάσα κατεύθυνση ο πρωθυπουργός κατά την παρουσίαση του συνολικού σχεδίου για την υγειονομική θωράκιση της Ελλάδας, η οποία θα γίνει μέσα στην εβδομάδα.
Με ορίζοντα την 15η Ιουνίου, οπότε τυπικά ανοίγει το τουριστικό πεδίο της χώρας, οι αρμόδιοι, όπως ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης και ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, Νίκος Χαρδαλιάς, προσθέτουν τις τελευταίες λεπτομέρειες στα επιχειρησιακά σχέδια που έχουν καταρτίσει και εκπονούν ασκήσεις επί χάρτου για κάθε δυνητικό πρόβλημα της φετινής, αναμφισβήτητα ιδιαίτερης, τουριστικής περιόδου που ανοίγει από την ερχόμενη εβδομάδα.
Ετσι, συζητείται η ενίσχυση με επιπλέον υγειονομικό προσωπικό της Πολιτικής Προστασίας για τη διενέργεια των ελέγχων (testing) στους επιβάτες στα αεροδρόμια, όπως και στις πύλες εισόδου της χώρας από την Πάτρα και την Ηγουμενίτσα.
Βάσει του σχεδιασμού, επικουρικό ρόλο στις πύλες της χώρας, εφόσον απαιτηθεί από τις συνθήκες, θα έχουν και τα Σώματα Ασφαλείας. Σημαντική θα είναι η μίσθωση καταλυμάτων καραντίνας στα περισσότερα νησιά κατά το πρότυπο των μισθωμένων από το κράτος ξενοδοχείων στην Αττική για την παραμονή των επιβατών μέχρι την ολοκλήρωση του ελέγχου για κορωνοϊό ή και μετά για την απομόνωση των 14 ημερών, εφόσον βρεθούν θετικοί και δεν χρειάζονται νοσηλεία σε νοσοκομεία. Κατά πληροφορίες, μελετάται η μίσθωση του 2 τοις χιλίοις επί των συνολικών κλινών καταλυμάτων σε κάθε νησί.
Ωστόσο, στο επίκεντρο βρίσκεται το υπουργείο Υγείας, με τον νευραλγικό ρόλο της ενίσχυσης των δομών υγείας με ανθρώπινο δυναμικό και της κάλυψης με κάθε αναγκαίο υλικό ή άλλο εξοπλισμό.
Ο σχεδιασμός του υπουργείου Υγείας έχει μεν μια σταθερή βάση, σε ό,τι αφορά τις κλίνες, το προσωπικό, τα τεστ κ.ο.κ., αλλά θα προσαρμόζεται στις ανάγκες που θα προκύπτουν και ανάλογα με την εικόνα της διασποράς από τα εισαγόμενα κρούσματα.
Κρίσιμο και αστάθμητο παράγοντα αποτελούν πάντοτε τα εγχώρια κρούσματα από κλειστές δομές, όπως τα γηροκομεία ή τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων ή από γνωστές εστίες που μπορεί να αναζωπυρώνονται, όπως συνέβη τις τελευταίες ημέρες στη Βόρεια Ελλάδα (Ξάνθη) ή όπως γίνεται κάθε δύο εβδομάδες με τον οικισμό των Ρομά στη Νέα Σμύρνη Λάρισας.
Προσλήψεις
Η ενίσχυση των νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας και των περιφερειακών ιατρείων με προσωπικό έχει ξεκινήσει από τις αρχές Μαΐου. Συνολικά, έχουν γίνει 688 επικουρικές προσλήψεις προσωπικού, ιατρικού, νοσηλευτικού και λοιπού. Περισσότερες από τις μισές αφορούν την κάλυψη θέσεων σε δομές υγείας της Κρήτης, η οποία θα καλύπτει τις ανάγκες των δικών της επισκεπτών, όπως και αυτών από όμορα νησιά.
Οι εγκρίσεις για προσλήψεις στη νησιωτική χώρα, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, υπερβαίνουν τις 1.200 – είναι προφανές ότι με την υλοποίησή τους, παρά τον επικουρικό χαρακτήρα τους, θα ενισχυθεί κατά πολύ το ΕΣΥ.
Στον πυρήνα του σχεδίου για την ασφαλή επανεκκίνηση του τουρισμού βρίσκεται η διασύνδεση των δομών υγείας των νησιών με νοσοκομεία της ηπειρωτικής χώρας. Πάνω στην ακτινωτή αυτή διασύνδεση, την «υιοθεσία», όπως την ονομάζει το υπουργείο Υγείας, κάθε νησιού και της δομής υγείας του από ένα νοσοκομείο δομείται το testing, δηλαδή το πρόγραμμα ελέγχου για τον νέο ιό, αλλά και το σχέδιο διακομιδής των τυχόν περιστατικών -επιβεβαιωμένων- κορωνοϊού που χρειάζεται να νοσηλευτούν.
Ενδεικτικά, υγειονομική ομπρέλα ανοίγει το Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης πάνω από τη Σαμοθράκη, το Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας πάνω από τη Θάσο, το Γενικό Νοσοκομείο Βόλου πάνω από τα νησιά των Σποράδων. «Ανάδοχοι» σε ό,τι αφορά την υγειονομική πλευρά θα γίνουν κάποια νοσοκομεία της Αττικής, τα οποία θα αναλάβουν να καλύψουν τις δομές υγείας νησιών του Αιγαίου.
Ετσι, το «Αττικόν» θα «υιοθετήσει» το Κέντρο Υγείας – Νοσοκομείο Νάξου, το «Τζάνειο» θα βρίσκεται σε διασύνδεση με το Νοσοκομείο Σαντορίνης, το Θριάσιο με το Νοσοκομείο Σάμου και το Γενικό Κρατικό Νίκαιας με το Κέντρο Υγείας της Μήλου.
Το μοντέλο των «υιοθεσιών»-υγειονομικών διασυνδέσεων θα ακολουθηθεί σε όλους τους νησιωτικούς προορισμούς, συμπεριλαμβάνοντας και μικρότερα νοσοκομεία νησιών που θα διασυνδέονται με Κέντρα Υγείας, π.χ. η Ιος και η Σίκινος θα συνδεθούν με τη Σαντορίνη, η Λέρος με τη Σάμο, οι Παξοί με την Κέρκυρα, η Ιθάκη με την Κεφαλλονιά.
Σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσιών Υγείας για τη νησιωτική χώρα, στις δομές υγείας έχουν δεσμευτεί απλές κλίνες για ασθενείς με λοίμωξη COVID-19, αλλά και κλίνες σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Συγκεκριμένα, είναι διαθέσιμες 440 απλές κλίνες, οι οποίες μπορούν σταδιακά να αυξηθούν φτάνοντας στις 650. Ενδεικτικά, έχουν δεσμευτεί ήδη κλίνες για ασθενείς με COVID-19 στα Νοσοκομεία Μυτιλήνης, Ρόδου, Λευκάδας, Κέρκυρας, Καρύστου. Στο ακόμη πιο κρίσιμο πεδίο των ΜΕΘ, οι διαθέσιμες κλίνες είναι 20 και μπορεί να αυξηθούν προοδευτικά φτάνοντας στις 50, εάν αυτό απαιτηθεί.
Η διεξαγωγή εργαστηριακού ελέγχου στα νησιά είναι ένας ακόμη βασικός άξονας του σχεδίου που αποσκοπεί στον όσο το δυνατόν πιο γρήγορο εντοπισμό του κρούσματος, στην απομόνωσή του και φυσικά στην άμεση ιχνηλάτηση των επαφών του.
Τον σκοπό αυτό θα εξυπηρετήσει η ανάπτυξη ενός δικτύου αναλυτών για μοριακό έλεγχο (PCR) στη νησιωτική χώρα. Προβλέπεται η εγκατάσταση δύο μεγάλων αναλυτών σε δύο μεγάλα νησιά στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, που θα μπορούν να πραγματοποιούν έως και 400 τεστ την ημέρα. Παράλληλα, μοριακοί αναλυτές με πολύ μικρότερη δυναμικότητα θα εγκατασταθούν σε διάφορα νησιά. Ενδεικτικά, αναφέρονται η Μύκονος, η Χίος, η Κέρκυρα, η Πάρος, η Σύρος.
Πλωτή διακομιδή
Κομβικό ρόλο στη διενέργεια των ελέγχων θα έχουν οι ομάδες του ΕΟΔΥ. Περί τις 50 πλωτές ομάδες του ΕΟΔΥ θα κινούνται τους επόμενους μήνες στη νησιωτική χώρα προκειμένου να διενεργούν δειγματοληπτικούς αλλά και στοχευμένους ελέγχους, όταν δηλαδή υπάρχουν τουρίστες ή κάτοικοι με ύποπτα συμπτώματα για λοίμωξη. Οι ίδιες ομάδες θα αναλαμβάνουν και τη μεταφορά των δειγμάτων από τα μικρότερα προς τα μεγαλύτερα νησιά και από τα μεγαλύτερα στο Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας εάν χρειαστεί.
Με βάση τον σχεδιασμό, η διαχείριση των ύποπτων κρουσμάτων θα γίνεται ενιαία σε όλα τα νησιά, ανεξάρτητα από την απόστασή τους από το νοσοκομείο διασύνδεσης ή το νοσοκομείο αναφοράς για τον κορωνοϊό. Για τον λόγο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη ένα μεγάλο πρόγραμμα ελέγχου επιχειρησιακής ετοιμότητας και εκπαίδευσης από το ΕΚΑΒ στα νησιά.
Πληρώματα διασωστών και γιατρών ελέγχουν τις δυνατότητες κάθε δομής υγείας και εκπαιδεύουν τους υγειονομικούς στη χρήση των μέσων ατομικής προστασίας, αλλά και στην υποδοχή και διαχείριση ενός πιθανού περιστατικού κορωνοϊού. Την ίδια εκπαίδευση κάνουν και στο προσωπικό του Λιμενικού, ενώ πραγματοποιούνται συνολικά ασκήσεις διαχείρισης ύποπτων και επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κορωνοϊού.
Με δεδομένο ότι τα καταλύματα δυναμικότητας άνω των 50 κλινών θα έχουν γιατρό, ο πρώτος έλεγχος του ύποπτου περιστατικού θα γίνεται από αυτόν και στη συνέχεια θα δρομολογείται η μεταφορά στη δομή υγείας του νησιού. Η κλινική εξέταση και το τεστ για τον κορωνοϊό θα αποτελούν το βασικό πακέτο υπηρεσιών υγείας που θα προσφέρεται άμεσα από τους επαγγελματίες υγείας.
Τα Κέντρα Υγείας διαμορφώνουν κατά περίπτωση χώρους για να διαχειρίζονται τα περιστατικά, δηλαδή να τα κρατούν απομονωμένα, χωρίς να επηρεάζεται η λειτουργία τους για περιστατικά ανεξάρτητα από κορωνοϊό. Σε όσες περιπτώσεις δεν μπορούν να εξασφαλιστούν τέτοιοι χώροι, θα τοποθετηθούν ειδικά isoboxes για την απομόνωση των ύποπτων περιστατικών.
Εάν το νησί διαθέτει κατάλυμα καραντίνας, ο ύποπτος για κορωνοϊό θα παραμένει εκεί μέχρι να βγει το αποτέλεσμα του τεστ. Η παραμονή του θα συνεχίζεται εκεί εφόσον το τεστ δείξει ότι είναι θετικός στον κορωνοϊό και εάν δεν χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκομείο.
Στις περιπτώσεις όπου θα απαιτείται διακομιδή σε νοσοκομείο, τον ασθενή θα παραλαμβάνει το ΕΚΑΒ είτε με πλωτό μέσο, είτε με πτητικό ή και με συνδυασμό των δύο και θα διακομίζεται σε νοσοκομείο αναφοράς της ηπειρωτικής Ελλάδας, της Κρήτης ή και σε κλίνες COVID-19 νοσοκομείων σε άλλα νησιά.
Ο ρόλος του ΕΚΑΒ είναι κομβικός, καθώς θα διαχειριστεί, όπως κάθε καλοκαίρι, τα περιστατικά που αφορούν τους τουρίστες της νησιωτικής χώρας πέραν των κρουσμάτων κορωνοϊού. Εκτός από τα πτητικά μέσα που διαθέτουν για το ΕΚΑΒ οι Ενοπλες Δυνάμεις, ειδικά για το φετινό καλοκαίρι, ο φορέας θα ενισχυθεί με μέσα που θα μισθώσει το υπουργείο Υγείας. Ηδη έχει προχωρήσει η συμφωνία με την εταιρεία Aegean για τη μίσθωση ενός επιβατικού αεροσκάφους που θα διαμορφωθεί σε υγειονομικό, ανάλογης δυναμικότητας του C130.
Θα μπορεί να διακομίζει έως και πέντε ασθενείς από τη νησιωτική χώρα σε μεγάλα νοσοκομεία. Για τις λοιπές αεροδιακομιδές είναι διαθέσιμες 12 ειδικές κάψουλες απομόνωσης -όλες από χορηγίες-, οι οποίες αναμένεται να δώσουν μεγάλη ανάσα στο ΕΚΑΒ για τη διαχείριση και διακομιδή επιβεβαιωμένων περιστατικών με λοίμωξη COVID-19. Σε ό,τι αφορά τις πλωτές διακομιδές, θα πραγματοποιούνται τόσο από το Λιμενικό όσο και από μέσα ιδιωτών, τα οποία έχουν κριθεί ως αξιόπλοα.