Η πίεση των προμηθευτών, η εξάλειψη από τον χάρτη των ανταγωνιστών στη λιανική, η συνεχής συλλογή των δεδομένων από τους πελάτες, η κακομεταχείριση των εργαζομένων, είναι μερικές μόνο από τις κατηγορίες που βαραίνουν τα τελευταία χρόνια την Amazon και τον τρόπο λειτουργίας της.
Όμως, όπως και να έχει επιλέξει να δραστηριοποιηθεί ο τεχνολογικός κολοσσός, με θεμιτά ή αθέμιτα μέσα, το μόνο σίγουρο είναι ότι από την επιτυχία της εταιρείας προκύπτει η αμύθητη περιουσία του ιδρυτή της, Τζεφ Μπέζος, ο οποίος νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ανακοίνωσε την παραίτησή του από CEO της εταιρείας.
Αυτός είναι ο άνθρωπος που βγάζει περίπου 149.000 δολάρια κάθε λεπτό που περνά. Είναι ο άνθρωπος που εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας και μιας καταστροφικής οικονομικής κρίσης, αύξησε τον προσωπικό του πλούτο κατά 13 δισεκατομμύρια δολάρια μόλις μέσα σε 24 ώρες σύμφωνα με τη Guardian.
Η Amazon δεν είναι απλώς ένα τεράστιο διαδικτυακό κατάστημα. Στην πραγματικότητα είναι πολλά περισσότερα, είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο. Σχεδόν το 40% όλων των διαδικτυακών αγορών στις ΗΠΑ πραγματοποιούνται στην Amazon. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται περίπου στο 30%.
Το Amazon Web Services (AWS), ξεκίνησε το 2006 και τώρα είναι η μεγαλύτερη πλατφόρμα cloud computing στον κόσμο. Λίγα χρόνια πριν, όταν η εταιρεία ανακοίνωσε πως θα ανοίξει υπηρεσία φαρμάκων στο διαδικτυακό της κατάστημα, οι πιθανές επιπτώσεις στον παραδοσιακό φαρμακευτικό τομέα τρομάξαν τους επενδυτές προκαλώντας ξαφνική και απότομη πτώση της αξίας των γιγάντων λιανικής όπως οι Walgreens, CVS και RiteAid. Και όταν ανακοίνωσε μια εταιρική σχέση υγειονομικής περίθαλψης με τους Berkshire Hathaway και JPMorgan Chase, οι μεγάλοι Αμερικανοί πάροχοι ασφάλισης υγείας έχασαν αμέσως δισεκατομμύρια.
Το όραμα της Blue Origin
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που πολλοί υποστηρίζουν πως φιλοσοφία τόσο της εταιρείας όσο και του ιδρυτή της είναι να κυριαρχήσει σε ολόκληρη την οικονομία.
Πώς κατάφερε λοιπόν να κατέχει έναν τόσο πρωτοφανή ρόλο στη σύγχρονη ζωή, και ποιος είναι αυτός ο πανίσχυρος άνθρωπος που την οδήγησε στην κορυφή; Στην ομιλία του για τους αποφοίτους του Πρίνστον του 2010, ο Τζεφ Μπέζος θέτει την ακόλουθη ερώτηση στα αναδυόμενα μέλη της αμερικανικής άρχουσας τάξης: «Όταν τα πράγματα αρχίζουν να δυσκολεύουν, θα τα παρατήσετε ή είτε ή θα γίνετε αδυσώπητοι;»
Ο Μπέζος δεν έφτιαξε μόνο μία αυτοκρατορία, την Amazon. Με κεφάλαια που προέρχονταν από τoν γίγαντα του διαδικτύου χρηματοδοτούσε το άλλο του «παιδί» την Blue Origin η οποία από το 2000 αναπτύσσει τεχνολογίες που στοχεύουν στη διευκόλυνση του ταξιδιού και της εγκατάστασης ανθρώπων στο διάστημα. Αυτό που θέλει να κάνει, λέει, δεν είναι να χτίσει αλλά να «εμπνεύσει» αυτό το μέλλον. Πέρυσι, ο δισεκατομμυριούχος ανακοίνωσε τη δωρεά περίπου 800 εκατομμυρίων δολαρίων σε διάφορους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα του περιβάλλοντος και ως στόχο έχουν την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τον Μπέζος δεν πρέπει έχουμε ως αυτοσκοπό την αέναη ανάπτυξη και την συνεχή κατανάλωση. Παρά τον τεράστιο πλούτο του, και παρά τον βαθμό στον οποίο τα επιχειρηματικά του συμφέροντα έχουν υφανθεί επιδέξια στον ιστό της καθημερινής μας ζωής, είναι παράξενα δύσκολο να σχηματίσουμε ξεκάθαρη άποψη για τον πανίσχυρο άνδρα.
Ο Μπέζος, όπως φαινομενικά όλοι οι πλούσιοι επιχειρηματίες, ισχυρίζεται ότι δεν καθοδηγείται από το χρήμα και πως το κέρδος δεν είναι αυτό που τον ενδιαφέρει πραγματικά. «Ένας κόσμος στον οποίο τα καταναλωτικά αγαθά δεν κατανέμονται ισάξια δεν είναι ένας κόσμος στον οποίο η Amazon θα μπορούσε να συνεχίσει την ατελείωτη ανάπτυξή της.» έχει δηλώσει σε συνέντευξή του.
Ο βιογράφος Γουόλτερ Άιζακσον χαρακτηρίζει τον δισεκατομμυριούχο ως ένα σύγχρονο αναγεννησιακό άνθρωπο, φιγούρα για την επαναστατική τάξη που μοιάζει με τον Στιβ Τζομπς. Εμπνέει τους ανθρώπους να επιδιώκουν φαινομενικά αδύνατους σκοπούς. Ο Άιζακσον καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Μπέζος ανήκει στο πάνθεον των πραγματικά επαναστατικών στοχαστών.
«Ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η Μπέζος καινοτομεί και λειτουργεί», γράφει, «Η Amazon άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι Αμερικανοί καταναλώνουν. Πλέον γρήγορα και φθηνά μπορούν να ικανοποιήσουν οποιαδήποτε ανάγκη τους κάνοντας απλώς μια διαδικτυακή παραγγελία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ίδρυση της Amazon σηματοδοτεί μια σημαντική στιγμή στην ιστορία της αγοράς αγαθών από το Διαδίκτυο.»
Το σίγουρο όμως είναι πως δεν μπορούμε όμως να τον χαρακτηρίζουμε εφευρέτη των διαδικτυακών αγορών όπως ο ίδιος συνηθίζει να αποκαλεί τον εαυτό του. Στην πραγματικότητα, ένα έτος πριν από την ίδρυση της Amazon.com, πραγματοποιήθηκε η πρώτη αγορά καταναλωτών στον παγκόσμιο ιστό: ένα αντίγραφο του άλμπουμ του Στινγκ, «Ten Summoner’s Tales» που αγοράστηκε για 12,48 δολάρια, από ένα ηλεκτρονικό κατάστημα που ονομάζεται NetMarket.
Όμως θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε ότι δεν υπάρχει τίποτα ριζικό για τη φύση του επιτεύγματος του Μπέζος. Οι τεράστιες υλικοτεχνικές καινοτομίες της Amazon έκαναν την εμπειρία των καταναλωτών, από την παραγγελία έως την παράδοση, να μοιάζουν παιχνιδάκι. Ο τρόπος με τον οποίο καταναλώνουμε πέρασε σε άλλη διάσταση. Με τον δικό του τρόπο λοιπόν συνέβαλε στο να αλλάξει ολόκληρος ο κόσμος. Δεν είναι ότι ο Μπέζος δημιούργησε κάτι που κανένας άλλος πιο πριν δεν είχε σκεφτεί ή δεν είχε καταφέρει να κάνει: είναι ότι το κάνει γρηγορότερα, πιο αποτελεσματικά και σε πρωτοφανή κλίμακα. Το επίτευγμά του, υπό αυτή την έννοια, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα όχι ποιοτικό αλλά ποσοτικό. Η τεράστια κλίμακα της ποσότητας, η άνευ προηγουμένου μάζα και η ταχύτητα της δύναμης της Amazon είναι που άλλαξε τον κόσμο.
Πάνω από όλα οι πελάτες
Τελικά μπορεί να υπάρχουν πολλές κριτικές για τις εταιρικές πρακτικές της Amazon, τις ύπουλες επιπτώσεις της σε πολλά επίπεδα της οικονομίας, αλλά δεν μπορείτε να πείτε ότι δεν είναι αποτελεσματική ή ότι η αποδοτικότητά της δεν είναι προς το συμφέρον σας ως καταναλωτής. Ακριβώς επειδή λειτουργεί τόσο καλά, οι πελάτες της συνεχίζουν να τη χρησιμοποιούν παρά τις τόσες κατηγορίες. Για τον Μπέζος λοιπόν δεν υπάρχει ανθρωπότητα, άνδρες, γυναίκες πάρχει μόνο ο πελάτης. Το γεγονός ότι μας εξυπηρετεί τόσο καλά είναι ο λόγος για την απίστευτη επιτυχία της και σίγουρα σε αυτό έχει βάλει το χεράκι του και ο Μπέζος.
Διαβάστε ακόμη:
Διαβάστε ακόμη
Νέα μέτρα στήριξης «άμεσης χρήσης» στο παζάρι με τους θεσμούς
Απαγόρευση κυκλοφορίας και κλειστά μαγαζιά – Τι ισχύει σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα
Τέλης Μυστακίδης: Από το Λονδίνο στον Νέο Κόσμο, ένα lear jet δρόμος