Σε νέο αδιέξοδο η ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας

Tης Μαριάννας Τζάννε

Ακόμη και την εξαίρεση της Εγνατίας Οδού από την υποχρέωση για την εγκατάσταση αναλογικών διοδίων εξετάζουν στο ΤΑΙΠΕΔ προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους προβληματισμούς που διατυπώνουν τα εννέα επενδυτικά σχήματα που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Ανάμεσά τους κορυφαίες διεθνείς εταιρείες διαχείρισης αυτοκινητοδρόμων, πανίσχυρα επενδυτικά funds αλλά και Έλληνες επιχειρηματίες όπως οι όμιλοι Μυτιληναίου, Κοπελούζου, Μπόμπολα, Ιωάννου αλλά και ο Ιβάν Σαββίδης μέσω της κοινοπραξίας που απέκτησε τον ΟΛΘ.

Οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν ότι οι υποψήφιοι επενδυτές, διατυπώνουν πολλές επιφυλάξεις και αμφιβολίες για την πορεία του δορυφορικού συστήματος και κυρίως για τις επιπτώσεις που θα έχει στην εισπραξιμότητα του αυτοκινητοδρόμου. Οι προβλέψεις τους μιλούν για απώλειες εσόδων που θα ξεπεράσουν το 20% όταν σήμερα με το σύστημα των δώδεκα συμβατικών σταθμών διοδίων σε όλο το μήκος και τους κάθετους άξονες της Εγνατίας Οδού δεν υπερβαίνουν το 5%.

Αρμόδιες πηγές που παρακολουθούν από κοντά την διαδικασία κάνουν λόγο για νέα σοβαρή εμπλοκή στο διαγωνισμό που κινδυνεύει να ατονήσει το ενδιαφέρον των επενδυτών και να παρατείνει επ΄ αόριστον την προσπάθεια παραχώρησης της εταιρείας που έχει μετατραπεί σε γόρδιο δεσμό για το ΤΑΙΠΕΔ. Από την μια γιατί οφείλει να κλείσει τα μεγάλα ανοικτά μέτωπα της παραχώρησης και να συντάξει τα τεύχη δημοπράτησης και από την άλλη γιατί καταλαβαίνει ότι είναι αδύνατο να εξαιρεθεί από την αναλογική χρέωση η Εγνατία, όταν ο υπουργός Υποδομών Χρίστος Σπίρτζης έχει εξαγγείλει ουκ ολίγες φορές ότι το δορυφορικό σύστημα για τα φορτηγά και η οπτική αναγνώριση πινακίδων στις εισόδους και εξόδους των αυτοκινητοδρόμων, θα εφαρμοστούν καταρχήν στην Εγνατία και μετά και στους υπόλοιπους αυτοκινητοδρόμους.

Εταιρείες που συμμετέχουν στο διαγωνισμό εκτιμούν ότι ακόμη και αν λυθούν όλα τα προβλήματα σύντομα, δεσμευτικές προσφορές δεν θα μπορούν να υποβληθούν για την Εγνατία πριν από το προσεχές Φθινόπωρο. Oι διαδικασίες του διαγωνισμού, προβλέπουν ότι μετά την εκδήλωση ενδιαφέροντος θα ακολουθήσει διαβούλευση με τις εταιρείες, θα αξιολογηθούν οι προτάσεις και στην συνέχεια θα υποβληθούν οι δεσμευτικές προσφορές.

Συνεχίζουν να εγκαθιστούν διόδια

Μέχρι στιγμής ο σχεδιασμός των συμβατικών διοδίων προχωρεί με το ΤΑΙΠΕΔ να εμφανίζεται υπέρμαχος της εγκατάστασης 40 σταθμών. Την επόμενη εβδομάδα, με βάση το σχεδιασμό της Εγνατίας θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται ο σταθμός διοδίων Ασπροβάλτας και τον επόμενο μήνα οι σταθμοί του Στρυμονικού και της Καβάλας. Όμως το υπουργείο, το οποίο ζυγίζει το πολιτικό κόστος και τις τοπικές αντιδράσεις, προτάσσει την λύση των αναλογικών διοδίων. Στο πλαίσιο αυτό έχει προβλεφθεί η δέσμευση 100 εκατομμυρίων ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για την εγκατάσταση του συστήματος αναλογιών διοδίων στην Εγνατία Οδό μέχρι τα τέλη του έτους. Για το 2019 που προβλέπεται να εξαπλωθεί και στους άλλους αυτοκινητοδρόμους (πλην Αττικής Οδού και Γέφυρας Ρίο-Αντίρριο) θα διατεθούν 270 εκ. ευρώ. Από10 εκ. ευρώ ετησίως θα καταβάλλονται έως το 2022 για να καλύψει το σύστημα το σύνολο των οδικών αξόνων.

Ο διαγωνισμός για τα δορυφορικά διόδια και η νομιμοποίηση της είσπραξης διοδίων

Αυτή την περίοδο, η κυβέρνηση υλοποιεί το σχεδιασμό για τον διαγωνισμό της αναλογικής χρέωσης με καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης προσφορών στις 4 Απριλίου. Το έργο προϋπολογιζόμενης αξίας 400 εκ. ευρώ αναμένεται να συγκεντρώσει μεγάλο και ισχυρό ενδιαφέρον από ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν αναπτύξει ανάλογα δορυφορικά συστήματα σε χώρες όπως η Γερμανία, το Βέλγιο, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, πολλές εκ των οποίων έχουν ήδη προσεγγίσει ελληνικούς κατασκευαστικούς ομίλους για να συνάψουν συμφωνίες και να συγκροτήσουν κοινά σχήματα. Η δημιουργία της χιλιομετρικής χρέωσης ανοίγει τον ασκό του Αιόλου στις εταιρείες παραχώρησης καθώς δημιουργεί νέα δεδομένα στον τρόπο είσπραξης και διαχείρισης των διοδίων. Μέσω του νέου φορέα, που είναι η «Υπηρεσία Οδικών Τελών» το υπουργείο Υποδομών σκοπεύει να αναλάβει την είσπραξη των διοδίων, σχέδιο που έρχεται να επιβεβαιώσει και το νομοσχέδιο για τις Μεταφορές που βρίσκεται προς ψήφιση στην βουλή.

Με τις ρυθμίσεις του άρθρου 87, συμπληρώνεται το θεσμικό πλαίσιο της Υπηρεσίας Οδικών Τελών και δίνεται η δυνατότητα μεταβίβασης αρμοδιοτήτων από τον υπουργό στον Διοικητή και Υποδιοικητή. Το κυριότερο, είναι η πρόβλεψη ότι τα τέλη διοδίων θα εισπράττονται σε «ειδικό Κωδικό Αριθμό Εσόδου του Τακτικού Προϋπολογισμού» και θα διαχειρίζονται, από την Υπηρεσία Οδικών Τελών. Η ίδια υπηρεσία επιφορτίζεται και με αρμοδιότητες του παλιού ΤΕΟ όπως είναι η αρμοδιότητα διαχείρισης των κυκλοφοριακών συνδέσεων (είσπραξης μισθωμάτων από νόμιμες συνδέσεις ή αποζημιώσεις από αυθαίρετες κυκλοφοριακές συνδέσεις). Όπως σημειώνεται μετά την ολοκλήρωση της μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας προς το δημόσιο, η διαχείριση της ακίνητης περιουσίας ανατίθεται επίσης στην «Υπηρεσία Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Οδικών Τελών» του υπουργείου Μεταφορών.

Το προφίλ των ενδιαφερομένων

Η ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας έχει προκαλέσει σοβαρό ενδιαφέρον από κορυφαίες εταιρείες διαχείρισης αυτοκινητοδρόμων όπως είναι για παράδειγμα η Ισπανική Roadis και η Γαλλική EGIS Project, μεγάλες ελληνικές και ξένες κατασκευαστικές εταιρείες αλλά και πανίσχυρα επενδυτικά funds. H Roadis για παράδειγμα εταιρεία του συνταξιοδοτικού καναδικού fund PSP που ελέγχει το 40% του ΔΑΑ, διαχειρίζεται περισσότερα από 1.610 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων σε ΗΠΑ, Ισπανία, Ινδία, Βραζιλία, Μεξικό και πρόσφατα στην Πορτογαλία και συμμαχεί στο διαγωνισμό με τον Άκτωρα. Η ΕGIS από την άλλη, η οποία ελέγχει το 0,04% της Αττικής Οδού και συνεργάζεται με την ΓΕΚ- Τέρνα λειτουργεί 2.800 χιλιόμετρα οδικών υποδομών και 59 χιλιόμετρα σηράγγων που χρησιμοποιούνται καθημερινά από 2.500.000 οχήματα. Ειδικά, στον τομέα των παραχωρήσεων, η Egis διαθέτει 40 συμβάσεις σε 19 χώρες σε όλο τον κόσμο.

Μεταξύ των εννέα υποψηφίων που συμμετείχαν στην α΄φάση του διαγωνισμού ανήκει επίσης η κοινοπραξία της γερμανικής Deutsche Invest Equity Partners και του ομίλου Σαββίδη μέσω της Dimera LTD, που εξαγόρασαν τον ΟΛΘ, η κοινοπραξία του ομίλου Κοπελούζου με την κινεζική Sichuan, η Γαλλική Vinci με τον όμιλο Μυτιληναίου αλλά και η ΑΝΑS, θυγατρική των Ιταλικών σιδηροδρόμων που απέκτησαν την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ενδιαφέρουν έχουν εκδηλώσει ακόμη και επενδυτικοί όμιλοι όπως η Aberdeen European Infrastructure Partners που συνεργάζεται στο διαγωνισμό με την J&P ΑΒΑΞ καθώς και ο αυστραλιανός όμιλος επενδύσεων σε υποδομές Macquarie μέσω δύο επενδυτικών funds που τοποθετούνται στην Ευρώπη. Στην α΄ φάση του διαγωνισμού, το παρόν έδωσε και η Δίολκος Κατασκευαστική.